Kacper Miaskowski

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kacper Miaskowski
pułkownik
Data i miejsce urodzenia

11 stycznia 1771
Jabłkowo

Data śmierci

1813 lub później

Przebieg służby
Lata służby

1786–1812

Siły zbrojne

Korpus Artylerii Koronnej, Armia Księstwa Warszawskiego

Jednostki

7 pułk piechoty, 15 pułk piechoty

Stanowiska

dowódca 15 pułku piechoty

Główne wojny i bitwy

powstanie kościuszkowskie, powstanie wielkopolskie, wojna z Austrią, wojna z Rosją

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti MilitariKawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Kacper Miaskowski, również Kasper Miaskowski, niem. Kaspar von Miaskowski (ur. 11 stycznia 1771 w Jabłkowie[1], zm. w 1813 lub później) – pułkownik Wojska Polskiego, w czasie wojny z Rosją (1812) dowódca 15 pułku piechoty; odznaczony krzyżem kawalerskim orderu Virtuti Militari oraz Legią Honorową.

Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]

Pochodził ze szlacheckiej rodziny herbu Bończa. Był synem Ignacego (zm. 1773), posesjonata w powiatach pyzdrskim i gnieźnieńskim[1][a] i Magdaleny z Czachórskich[1]. Jego dziadkami ojczystymi byli Kasper Miaskowski, rotmistrz królewski piastujący urzędy ziemskie w ziemi poznańskiej[1][2][3], oraz Jadwiga z domu Bnińska (pierwsza żona), sędzianka nakielska[4]. Przyrodnimi braćmi jego ojca (ich matką była Joanna Malczewska) byli m.in. Franciszek Salezy Miaskowski[2] i Józef Miaskowski[3]. Po śmierci ojca opiekę nad niepełnoletnim Kacprem sprawowali sędzia ziemski poznański Łukasz Bniński i stryj Józef, wówczas proboszcz katedralny poznański[1].

Powstanie kościuszkowskie (1794)[edytuj | edytuj kod]

W 1786, jako kadet wstąpił do Korpusu Artylerii Koronnej, gdzie dosłużył się stopnia podporucznika (maj 1791)[5]. W czasie insurekcji kościuszkowskiej Miaskowski wziął udział w wyprawie generała Jana Henryka Dąbrowskiego do Wielkopolski, zajętej przez Prusy. Pełnił funkcję kuriera, był wysyłany z raportami Dąbrowskiego m.in. do Naczelnika powstania, Tadeusza Kościuszki[6]. Podczas powstania awansował na kapitana artylerii[5].

Po upadku Rzeczypospolitej[edytuj | edytuj kod]

W 1801 roku Kacper Miaskowski, w nieznanych bliżej okolicznościach (być może za protekcją swego stryja Józefa, wtenczas biskupa warszawskiego, cieszącego się zaufaniem pruskich władz w Berlinie), poślubił Mariannę von der Mark(inne języki) (1780–1814). Miaskowski był drugim mężem Marianny. Małżonka była nieślubną córką króla Prus Fryderyka Wilhelma II (zm. 1797) i jego metresy Wilhelminy von Lichtenau(inne języki) (1752–1820). Po śmierci pruskiego króla (1797) jego syn i następca, Fryderyk Wilhelm III skonfiskował kochance ojca jej olbrzymi majątek, wszczął przeciwko niej proces i wygnał do Głogowa[b][7][8]. Małżonkowie rozwiedli się po urodzeniu córki Józefiny (zm. 1862), która wyszła za mąż za hrabiego Adolfa Wilhelma von Königsmarck(inne języki) (1802–1875)[9][10][11].

Wojna z Prusami (1806)[edytuj | edytuj kod]

Gdy w 1806 cesarz Francuzów Napoleon Bonaparte rozgromił pruską armię, na terenie Wielkopolski wybuchło powstanie. Dnia 9 listopada 1806 Kacper Miaskowski, który od tego roku był dzierżawcą pobliskiego Opatówka[c][12], przybył do Kalisza – stolicy departamentu – z odezwą wydaną w Poznaniu przez gen. Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego, wzywającą Polaków do powstania. Tego samego dnia kaliszanie na czele z dawnym konfederatem barskim gen. Pawłem Skórzewskim oswobodzili swoje miasto. W dniu 14 listopada do Kalisza wkroczył oddział francuskich szaserów pod dowództwem kpt. Jean-Louisa Charlesa Guesnon-Deschampsa, szef szwadronu 12 pułku strzelców konnych[d][13].

Następnie, Miaskowski z Deschampsem ruszyli na Częstochowę, jedną z kilku jeszcze niezdobytych twierdz pruskich. Deschamps prowadził 120 szaserów, a Miaskowski około 150 konnych pospolitego ruszenia. Do przybyłych dołączył 500-osobowy oddział prowadzony przez miejscowego właściciela ziemskiego, Michała Pruszaka[14]. Dnia 17 listopada 1806 francusko-polski oddział zajął miasto, jednak twierdza jasnogórska nadal była we władaniu Prusaków. Nie mając wystarczającej ilości wojska, zwłaszcza artylerii, francuski dowódca zdecydował się na fortel. Na jego rozkaz Miaskowski ściągnął pod mury twierdzy okolicznych chłopów, każąc im rozpalić ogniska, a swoim ludziom rozkazał przez całą noc krzyczeć „Vive l’empereur!” („Niech żyje cesarz!”) i strzelać. W ten sposób Prusacy, przeświadczeni, że siły nieprzyjacielskie są znaczne, następnego dnia poddali twierdzę[15][16]. Po zajęciu Jasnej Góry Miaskowski skutecznie interweniował u gen. Dąbrowskiego, zapobiegając wywiezieniu przez Francuzów tamtejszych skarbów, gromadzonych od wieków przez zakon paulinów[17].

Kolejnym zadaniem Miaskowskiego, które powierzył mu gen. Dąbrowski, było organizowanie wraz z gen. Skórzewskim polskiego wojska na terenie departamentu kaliskiego[18], później Miaskowski został wysłany do Piotrkowa, gdzie nadzorował formowanie 7 pułku piechoty[19].

W uznaniu zasług został awansowany do stopnia podpułkownika i odznaczony krzyżem kawalerskim orderu Virtuti Militari[20].

Wojna z Austrią (1809)[edytuj | edytuj kod]

Gdy w 1809 wybuchła wojna z Austrią (będąca częścią konfliktu francusko-austriackiego) gen. Dąbrowski objął dowództwo polskich wojsk stojących w zachodnich departamentach Księstwa. Regularnego wojska w Wielkopolsce było wtenczas niewiele (główne siły polskie pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego weszły do Galicji) i Dąbrowski organizował na tym terenie nowe wojska, z którymi odzyskał Warszawę i dotarł do austriackiego wówczas Krakowa. W tym okresie gen. Dąbrowski powierzył Miaskowskiemu organizowanie artylerii w podległych sobie oddziałach[21]. W tym samym 1809 roku został Miaskowski szefem batalionu 17 pułku piechoty[22].

Wojna z Rosją (1812)[edytuj | edytuj kod]

W 1812, w stopniu pułkownika, jako dowódca 15 pułku piechoty wziął udział w wyprawie na Rosję. Na czele pułku brał udział m.in. w bitwach pod Smoleńskiem i Borodino (Możajskiem)[23]. Po bitwie pod Winkowem (Tarutino, 18 października 1812) dowództwo 15 pp objął mjr Maciej Rybiński (późniejszy ostatni naczelny wódz powstania listopadowego)[24], a później płk Maciej Straszewski[23].

Nie wiadomo, z jakich przyczyn Miaskowski oddał dowództwo pułku. Niemniej, wraz wycofującą się napoleońską Wielką Armią dotarł do Wilna, gdzie 10 grudnia 1812 dostał się do rosyjskiej niewoli[25]. Za udział w kampanii rosyjskiej odznaczony został francuską Legią Honorową[26][27].

Dalsze jego losy nie są znane. Zmarł prawdopodobnie w 1813 lub później[e][f][g].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Uruski 1913 ↓, s. 340 pisze, że Ignacy Miaskowski był chorążym wschowskim, jednak Dworzaczek ↓ podaje, że taki urząd piastował ojciec Ignacego, Kasper.
  2. ↑ Po pokonaniu Prus w wojnie 1806/1807 roku Napoleon wymógł na królu pruskim zakończenie procesu przeciwko Wilhelminie, częściowy zwrot majątku i zezwolenie na powrót do Berlina.
  3. ↑ W 1807 roku Opatówek, wraz z okolicznymi majątkami, na podstawie donacji cesarza Napoleona przeszedł na własność generała Józefa Zajączka.
  4. ↑ W wielu publikacjach dowódca szwadronu Jean-Louis Charles Guesnon-Deschamps nazywany jest naonczas pułkownikiem. W rzeczywistości stopień majora otrzymał dopiero w lutym 1807, a pułkownikiem został w 1811. Por. Jean-Louis-Charles Deschamps – Maréchal de camp (1787-1849).
  5. ↑ Małyszko 2000 ↓, s. 140 podaje, że Miaskowski był dzierżawcą Opatówka w latach 1806–1813, Machynia i Srzednicki 1999 ↓, s. 56, piszą, że pod rokiem 1813 był odnotowany jako członek masońskiej loży Przesąd Zwyciężony.
  6. ↑ Niektóre niemiecko- i anglojęzyczne internetowe serwisy genealogiczne jako datę śmierci podają rok 1820 – np. genealogy.richardremme.com, royal-genealogy.com.
  7. ↑ W wydanej w 1881 roku publikacji „Xięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę Powstania 1830 roku”, zawierającej – zgodnie z podtytułem – spis imienny oficerów, podoficerów i żołnierzy armii polskiej odznaczonych Krzyżem Virtuti Militari, wśród oficerów „nieobjętych ostatnią organizacyą wojska lub dymisjonowanych” wymieniony jest Kasper Miaskowski, „pułkownik z pułku 15go piechoty, wojsk polskich xiestwa warszawskiego” (s. 48).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Dworzaczek ↓.
  2. ↑ a b Szczygielski 1975 ↓, s. 538–539.
  3. ↑ a b Manteufflowa 1975 ↓, s. 539–541.
  4. ↑ Uruski 1913 ↓, s. 340.
  5. ↑ a b Machynia i Srzednicki 1999 ↓, s. 56.
  6. ↑ Pachoński 1981 ↓, s. 81.
  7. ↑ Lichtenau - Lichtenberg. retrobibliothek.de. [dostęp 2020-01-03]. (niem.).
  8. ↑ Józef Pluciński: Świnoujski ślad królewskiego romansu. iswinoujscie.pl, 2009-06-01. [dostęp 2020-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-03)]. (pol.).
  9. ↑ Marianne Diderica Friederike Wilhelmine von Preussen. gw.geneanet.org. [dostęp 2020-02-04]. (ang.).
  10. ↑ Marianne von der Marck. dinastias.com. [dostęp 2020-02-04]. (ang.).
  11. ↑ Miroslav Marek: Hohenzollern. genealogy.euweb.cz. [dostęp 2020-02-04]. (ang.).
  12. ↑ Małyszko 2000 ↓, s. 140.
  13. ↑ Staszewski 1931 ↓, s. 5.
  14. ↑ Gorzałka 2019 ↓, s. 171–184.
  15. ↑ Łysiak 1990 ↓, s. 32–33.
  16. ↑ Staszewski 1931 ↓, s. 10.
  17. ↑ Staszewski 1931 ↓, s. 11.
  18. ↑ Pachoński 1981 ↓, s. 345.
  19. ↑ Staszewski 1931 ↓, s. 23.
  20. ↑ „Doniesienia dzienne (Warszawskie) z 29 lutego 1809”. Nr 22, s. 2, 1809. (pol.). 
  21. ↑ Pachoński 1981 ↓, s. 396–402.
  22. ↑ Gembarzewski 1905 ↓, s. XXVI.
  23. ↑ a b Gembarzewski 1925 ↓, s. 59.
  24. ↑ Zacharewicz ↓.
  25. ↑ Przewalski 1949 ↓, s. 27.
  26. ↑ État général de la Légion d’honneur. T. 2. Paryż: 1814, s. 483.
  27. ↑ Skałkowski 1950 ↓, s. 45.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Włodzimierz Dworzaczek: Teki Dworzaczka. Miaskowscy h. Bończa. Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk. [dostęp 2020-01-03]. (pol.).
  • Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925, seria: Biblioteka Muzeum Wojska.
  • Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie 1807–1814. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1905.
  • Przemysław Gorzałka. Stan twierdzy częstochowskiej w sierpniu 1807 r. w świetle raportu ppłk. Antoniego Górskiego. „Zeszyty Historyczne”, 2019. Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Częstochowie. (pol.). 
  • Waldemar Łysiak: Napoleoniada. Warszawa: Wydawnictwo Radia i Telewizji, 1990. ISBN 83-212-0489-9.
  • Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska koronnego. Artyleria i wojska inżynieryjne. T. I (część 2). Kraków: Wydawnictwo Naukowe, 1999, seria: Oficerowie Rzeczypospolitej Polskiej Obojga Narodów 1777–1794. Spisy. ISBN 83-7188-304-8.
  • Stanisław Małyszko: Majątki Wielkopolski. Powiat kaliski. T. VI. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie, 2000, seria: Dawne budownictwo folwarczne. ISBN 83-86624-01-9.
  • Maria Manteufflowa: Józef Miaskowski. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 20. Wrocław: Ossolineum, 1975.
  • Jan Pachoński: Jan Henryk Dąbrowski 1755-1818. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1981. ISBN 83-11-07252-3.
  • Stefan Przewalski: Generał Maciej Rybiński. Ostatni Wódz Naczelny Powstania Listopadowego (1784-1874). Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 1949, seria: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Seria A.
  • Adam Mieczysław Skałkowski: Archiwum Wybickiego 1802-1822. T. II. Gdańsk: Towarzystwo Przyjaciół Nauki i Sztuki, 1950.
  • Janusz Staszewski: Kaliski wysiłek zbrojny 1806-1813. Kalisz: Towarzystwo Przyjaciół Książki, 1931.
  • Wacław Szczygielski: Franciszek Salezy Miaskowski. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 20. Wrocław: Ossolineum, 1975.
  • Seweryn Uruski: Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T. X. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1913.
  • Zbigniew Zacharewicz: Rybiński Maciej (1784–1874). [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXIII/1991–1992 [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2020-01-03].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kacper_Miaskowski&oldid=73321744”