Kalendarium historii Katowic
Wygląd
Kalendarium historii Katowic – chronologiczne zestawienie najważniejszych wydarzeń, które miały miejsce na obszarze Katowic w jego współczesnych granicach bądź były z nimi ściśle związane.
XII–XVIII wiek
[edytuj | edytuj kod]- 1178 lub 1179:
- Teren kasztelanii bytomskiej, na terenie którego znajdowały się współczesne Katowice, został włączony do dzielnicy śląskiej; książę Kazimierz II Sprawiedliwy odstąpił wówczas te tereny księciu raciborskiemu Mieszkowi Plątonogiemu[1][2].
- 1299:
- 19 marca – wydanie przez księcia bytomskiego Kazimierza dokumentu ze wzmianką o wsi Dąb (Crasni Domb)[1][3].
- 1340:
- 13 października – prawdopodobnie najstarsza wzmianka o Dąbrówce Małej; w dokumencie wystawionym przez księcia bytomskiego Władysława pojawiło się określenie Myleyowicz und Dambroua[4].
- 1360:
- 15 grudnia – w dokumencie wystawionym przez księcia opawski-raciborskiego Mikołaja II dla wojewody sandomierskiego Ottona z Pilczy wymieniono po raz pierwszy: Bogucice, Jaźwce, Ligota, Rozdzień, Szopienice i Załęże[1][5].
- 1397:
- W dokumencie dotyczącym zakończeniu sporu o kolatorę kościoła mysłowickiego zostały wspomniane Szopienice i po raz pierwszy Kuźnica Bogucka[1][6].
- 1414:
- 1430:
- Zniszczenie Szopienic w czasie wojen husyckich[8].
- 1467 lub 1468:
- 1474:
- Pierwsza wzmianka o wsi Brwinów (późniejszy Brynów)[9] w dokumencie dotyczącym oddaniu w zastaw dóbr mysłowickich wojewodowi sandomierskiemu Jakubowi z Dębna przez księcia rybnickiego Wacława[11].
- 1486:
- 1517:
- 21 lutego – Aleksy Thurzo zakupił od książąt cieszyńskich Kazimierza II i jego syna Wacława ziemię pszczyńską wraz z większością obszarów współczesnych Katowic[5].
- 1536:
- 1546:
- Założenie przez mistrza Zycha kuźnicy w Roździeniu[14].
- 1576:
- W piśmie Mikołaja Salomona pojawiła się wzmianka o Dąbrówce Małej jako niezamieszkanej wówczas pustej wsi; należała ona wóczas do dóbr mysłowickich i wydzierżawiona była jako folwark opactwu św. Jakuba we Wrocławiu[15].
- 1580 (ok.):
- Kuźnik Andrzej Bogucki założył wieś zagrodniczą Katowice, w której osadził kilku chłopów[14].
- 1586:
- 1598:
- W protokole wizytacji bogucickiej parafii po raz pierwszy pojawiła się nazwa Katowice (ad parochiam pertinent village Boguczycze, Zalęzie et nova villa Katowicze); jest to też pierwsze świadectwo kultu obrazu Matki Bożej Boguckiej[17].
- 1619:
- Pierwsza wzmianka o szkole w Bogucicach; była to placówka funkcjonująca przy kościele parafialnym[18].
- 1636:
- 24 sierpnia – dokonano rozgraniczenia pomiędzy Czeladzią a Dąbrówką Małą, Jakubowicami, Siemianowicami i Bańgowem[19].
- 1640:
- 1644
- 28 sierpnia – okres wojny trzydziestoletniej; doszło wówczas w rejonie Piotrowic do bitwy pomiędzy wojskami szwedzkimi a połączonymi siłami, zgromadzonymi w ramach układu księcia pszczyńskiego Zygfryda II Promnitza i biskupa krakowskiego Piotra Gembickiego; wojska te wyparły Szwedów w kierunku Mikołowa[20].
- 1686:
- 26 stycznia – Jan Mieroszewski z Mysłowic i Rudolf Józef Kamieński ze Świętochłowic zawarli ugodę; do aktu dołączono odręczny plan sytuacyjny obszaru spornego, będący najstarszym planem współczesnych Katowic[21].
- 1698:
- 1702:
- 1 maja – Jerzy Holly sprzedał dobra wraz z Katowicami hrabiemu Baltazarowi Erdmannowi Promnitzowi[24].
- 1723:
- 7 maja – został spisany dokument katastralny, na którym zachował się najstarszy wizerunek herbu Kuźnicy Boguckiej, przedstawiający ręczny młot wsparty głowicą na masywnym kowadle[25].
- 1724
- 1736:
- W czerwcu w Dąbrowie – przysiółku Podlesia w okresie wojny sukcesyjnej o tron polski został założony obóz dla chorych żołnierzy elektora saskiego Augusta III[28].
- 3 października – Katowice wraz z Kuźnicą Bogucką i Brynowem zostały zakupione od Erdmanna Promnitza przez starostę i sędziego ziemskiego księstwa siewierskiego Jana Krzysztofa Mieroszewskiego[24][19].
- 1742:
- Włączenie w wyniku wojem śląskich terenów Katowic wraz z większością Śląska do Królestwa Prus[29].
- 1755:
- Dobra bogucickie odziedziczyła Józefa Schwellengrebel; kupił je 24 czerwca 1764 Jan Nepomucen Schwellengrebel[29].
- 1769:
- Rozpoczęcie regularnej eksploatacji w kopalni węgla kamiennego „Emanuelssegen” (niem. Błogosławieństwo Emanuela; późn. „Murcki”) w Murckach – jednego z najstarszych tego typu zakładów na Górnym Śląsku[24].
- 1787:
- Rozpoczęcie regularnej eksploatacji węgla kamiennego w Dębie – nadanie pola górniczego kopalni „Fürstin Hedwig” (niem. Księżna Jadwiga)[30].
- 1793:
- Otrzymanie przez klasztor bożogrobców w Miechowie i Johna Baildona nadania na pole górnicze „Arthur” w Dębie[30].
- 1799:
- Nabycie dóbr katowickich przez przedsiębiorcę hutniczego Johanna Ferdinanda Koulhaasa z Kalet[30].
XIX wiek
[edytuj | edytuj kod]- 1804:
- Początek budowy huty żelaza „Hohenlohe” w Wełnowcu[33]; założył ją właściciel Bytkowa książę Fryderyk Ludwik Hohenlohe; w hucie działały dwa wielkie piece[34].
- 1809:
- Własność dóbr katowickich przeszły na własność Johanna Friedricha Weddinga, męża córki Johanna Ferdinanda Koulhaasa[33].
- 1816:
- Na późniejszej ulicy św. Jana ustawiono figurę św. Jana Ewangelisty[35].
- 26 marca – najwcześniejszy zachowany dokument z odciśniętą pieczęcią zawierającą godło Katowic z młotem wodnym[36].
- 1818:
- W Bogucicach została założona huta cynku „Franz”[37].
- Zmiana granic niektórych powiatów na Górnym Śląsku; wówczas to do powiatu bytomskiego przyłączono Katowice, Bogucice, Szopienice i Załęże[13].
- 1821:
- 16 lipca – na mocy bulli papieża Piusa VII De salute animarum dekanaty pszczyński i bytomski, które obejmowały także obszar współczesnych Katowic, zostały oddzielone od diecezji krakowskiej i przyłączone do diecezji wrocławskiej[37].
- 1822:
- Książę zu Hohenlohe wraz z Johnem Baildonem otrzymali nadanie na hutę cynku „August” w Wełnowcu[38].
- 2 grudnia – zostało wydane nadanie, na mocy której w rejonie późniejszego Spodka została założona huta cynku „Fanny”[37].
- 1823:
- John Baildon na granicy Dębu i Załęża, w miejscu kuźnicy załęskiej rozpoczął budowę pudlingarni, która dała początek hucie żelaza „Baildon”[32][39].
- 3 maja – została nadana kopalnia „Ferdinand” (późn. „Katowice”) w Bogucicach[37].
- 1826:
- Działalność rozpoczęła szkoła w Roździeniu, do której uczęszczali także uczniowie z Szopienic[40].
- Ks. Józef Beder założył na terenie gminy Dąb osadę Józefowiec, która została nazwana jego imieniem; zabudowano wówczas 30 chałup oraz karczmę[41].
- 1827:
- Otwarcie pierwszej szkoły na terenie ówczesnych Katowic; mieściła się ona w chałupie przy ulicy Pocztowej[7].
- Została założona pierwsza szkoła w Załężu; znajdowała się ona w wiejskiej chacie na wysokości późniejszej ulicy J. Zarębskiego[42].
- 1828:
- 1 stycznia – ukończenie budowy pierwszego budynku szkoły w Dębie; był to obiekt drewniany, zlokalizowany przy późniejszej ulicy Chorzowskiej; nowy, murowany budynek w miejsce starego powstał w 1856[43].
- 1832:
- Zakup Katowic od rodziny Weddingów przez królewskiego nadzorcę górniczego Karla Friedricha Lehmanna z Królewskiej Huty[30].
- 1833:
- Uruchomienie huty „Katowickiej”, przekształconej z kuźnicy boguckiej przez Gustava von Weddinga[32].
- 1834:
- Powstała kopalnia „Alfred”; przy niej wyrosła osada robotnicza[44].
- Założenie w Szopienicach przez spółkę Georg von Giesches Erben huty cynku „Wilhelmina”[45].
- 1835:
- Aleksander Mieroszewski ustawił na janowskich plantach przy swoim dworku myśliwskim rzeźbę ogrodową – pomnik z inskrypcją w języku polskim[27].
- Uruchomienie kopalni „Morgenroth” w Janowie; była czynna do 1883[32].
- 1836:
- Ukończenie budowy nowej drogi z Tarnowskich Gór do Mysłowic przez Wełnowiec i Katowice[38].
- 1837:
- Kuźnica w Roździeniu weszła w skład huty żelaza „Dietrich”[46].
- 1838:
- Franz Winckler został właścicielem dóbr katowickich; rok później jego żona Maria kupiła od ostatniego ordynata Aleksandra Mieroszewskiego fideikomisowe dobra mysłowickie[47].
- 12 marca – nadano na wniosek Johna Baildona kopalnię „Waterloo” w Dębie[48]; wydobycie węgla rozpoczęto w niej następnym roku[32][47].
- 1839:
- W marcu dyrektorem zarządu dóbr Franza Wincklera został Friedrich Wilhelm Grundmann; pełnił tę funkcję aż do przejścia na emeryturę w 1872[49].
- 1840:
- Uruchomienie huty cynku „Kunegunde” (późn. „Kunegunda”) w Zawodziu[23].
- 15 lipca – została nadana kopalnia „Cleophas” (późn. „Kleofas”) w Załężu, założona przez Karola Godulę i właściciela dóbr w Załężu Loebela Freunda[48]; w latach 80. XIX wieku została ona wykupiona przez koncern Georg von Giesches Erben[32].
- 1841:
- Rozpoczęto wydobycie węgla w kopalni „Victor” w Załężu[50].
- Franz von Winckler przeniósł zarząd swoich dóbr do Katowic; był to pierwszy organ administracji przemysłowej na terenie miejscowości i zalążek funkcji dyspozycyjnej przyszłego miasta[45].
- 1842:
- Powstała huta cynku „Norma” na pograniczu Bogucic i Dąbrówki Małej; przy niej wzniesiona została kolonia robotnicza[51].
- Rozpoczęto produkcję w hucie cynku „Emma”, która znajdowała się na terenach Karbowej, obok folwarku[52].
- 1846:
- 3 października – otwarcie w Katowicach przystanku kolejowego[53] na oddanej wówczas do użytku trasy Kolei Górnośląskiej na odcinku Świętochłowice – Mysłowice[54].
- 1847:
- 2 czerwca – została utworzona kopalnia „Georg” (późn. „Jerzy”) w Dąbrówce Małej, która eksploatowała połączone pola górnicze „Georg” i „Norma”[55].
- W listopadzie ukończono budowę szkoły w Dąbrówce Małej, do której uczęszczały dzieci z miejscowości i okolicznych kolonii; nauczanie w niej rozpoczęło 109 dzieci[56][57].
- 1848:
- Początek działalności pierwszego w Katowicach hotelu, który istniał w narożniku Rynku i ulicy Warszawskiej – hotel Welta[58].
- Uruchomienie huty „Ida” w Kokocińcu, która powstała w miejscu kuźnicy; została ona unieruchomiona w latach 60. XIX wieku[59].
- 1851:
- Do Katowic przeprowadził się Richard Holtze; stał się sojusznikiem Friedricha Wilhelma Grundanna w jego staraniach na rzecz przekształcenia Katowic w miasto; był on też pierwszym lekarzem w Katowicach, a po nadaniu miejscowości praw miejskich pierwszym przewodniczącym Rady Miejskiej[60][61].
- 1 kwietnia – otwarcie w Katowicach ekspedycji pocztowej II klasy; katowicka poczta początkowo mieściła się przy ulicy Młyńskiej[62].
- 1852:
- 1853:
- Oddano do użytku nowe zabudowania dworskie folwarku Tiele-Wincklerów w Dąbrówce Małej[65].
- Po śmierci Franza von Wincklera i jego żony Marii właścicielką dóbr katowickich została Waleska von Winckler[66].
- 1854:
- Ukończenie budowy drogi z Katowic przez Dąb do Królewskiej Huty[38].
- Założenie gminy ewangelickiej w Katowicach; pierwszym pastorem został Gotthold Christian Clausnitzer[62].
- 1855:
- 1856:
- Heinrich August Nottebohm opracował pierwszy plan zabudowy Katowic, który zakładał wytyczenie dwóch placów (Rynek i plac Wolności), które miały zostać połączone ze sobą centralnym traktem (ulica 3 Maja)[68].
- Odbyły się pierwsze pochówki zmarłych na cmentarzu ewangelickim przy ulicy K. Damrota; został on zlikwidowany w latach 50. XX wieku[69].
- 1858:
- 29 września – poświęcenie ewangelickiego kościoła Zmartwychwstania Pańskiego – pierwszej murowanej świątyni w mieście[70].
- 20 grudnia – oddanie do użytku odcinka linii Kolei Wilhelma na trasie Mikołów – Ligota[64].
- 1859:
- 24 sierpnia – oddanie do użytku linii kolejowej Szopienice – Sosnowiec[64]; równocześnie z tą inwestycją otwarto nowy dworzec kolejowy przy ulicy Dworcowej; został on zaprojektowany w stylu klasycystycznym, a na początku XX wieku został on rozbudowany[71].
- 1860:
- Wzniesienie tymczasowego, drewnianego kościoła katolickiego w rejonie współczesnego placu Wolności, wybudowanego przez budowniczego Juliusa Haasego[72][73].
- 27 sierpnia – poświęcono budynek szkoły ewangelickiej przy ulicy Szkolnej, wzniesiony obok kościoła ewangelickiego[69][74].
- 11 listopada – poświęcenie cmentarza katolickiego przy ulicy Gliwickiej[75].
- 1861:
- 1862:
- 4 września – otwarcie pierwszej katowickiej synagogi na rogu ulic 3 Maja i J. Słowackiego[76].
- 1863:
- 1864:
- Powstała prywatna Wyższa Szkoła Żeńska w Katowicach, która działała przy ulicy Młyńskiej; została ona przejęta przez władze miejskie w 1875[80][61].
- Zawaleniu uległa Karczma Katowicka[69].
- 1865:
- 11 września – nadanie Katowicom praw miejskich na podstawie edyktu króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna wystawionego na zamku w Babelsbergu[81].
- 27 października – wyodrębnienie z Katowic terenów Brynowa, Katowickiej Hałdy i Muchowca, z których utworzono gminę Brynów[81].
- 1866:
- 1 stycznia – powstanie w Katowicach samodzielnej gminy żydowskiej; w jej skład weszli początkowo wyznawcy z Katowic, Załęskiej Hałdy i Brynowa[82].
- 11 stycznia – przystąpienie do tworzenia w Katowicach administracyjnych struktur miasta[81].
- 5 marca – pierwsze wybory do katowickiej Rady Miejskiej; wybory uzupełniające odbyły się 4 kwietnia tego samego roku[83].
- 28 grudnia – Louis Diebel został oficjalnie pierwszym burmistrzem Katowic[84]; pełnił tę funkcję do 1870, kiedy to uciekł do Stanów Zjednoczonych ze zdefraudowanymi pieniędzmi z kasy miejskiej[85].
- 1867:
- Dawid Czwiklitzer założył w Katowicach zakład produkujący mydło – późniejsze Katowickie Zakłady Chemii Gospodarczej „Pollena-Savona” w Załężu[86].
- 1868:
- 9 września – wraz z ukończeniem budowy domu przedpogrzebowego nastąpiło przekazanie do użytku cmentarza żydowskiego przy ulicy Kozielskiej[87].
- 1869:
- Ks. Rudolf Lubecki założył w Katowicach Kółko Katolickie, które zrzeszało około 80 członków; jego działalność polegała m.in. na organizowaniu spotkań towarzyskich i przedstawień teatralnych[88].
- 1 października – ukazująca się pierwsza gazeta w Katowicach pod tytułem Allgemeiner Anzeiger für den oberschlesischen Industriebezirk, w 1874 zmieniono jej nazwę na Kattowitzer Zeitung[89][85].
- 1870:
- 1 lutego – otwarto trasę Kolei Prawego Brzegu Odry na odcinku Bytom – Szopienice Północne[90]; 24 czerwca linię przedłużono do Dziedzic przez Murcki[90].
- 20 listopada – konsekrowano kościół Mariacki; dokonał tego biskup sufragan wrocławski Adrian Włodarski[73].
- 1871:
- Ks. Leopold Markiefka ufundował ze swoich środków Szpital i Konwent Bonifratrów w Bogucicach; został on oddany do użytku w 1874[91].
- Wydanie pierwszej monografii Katowic Die Stadt Kattowitz. Eine kulturhistorische Studie napisanej przez Richarda Holtzego[83].
- W kwietniu burmistrzem Katowic został Oswald Kerner[81][85].
- 9 października – działalność rozpoczęło gimnazjum miejskie w Katowicach (późniejsze III Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza); pierwszym dyrektorem szkoły został Ernst Müller, a pierwszą jej siedzibą był budynek szkoły dla dziewcząt przy ulicy Młyńskiej[92].
- 1872:
- Bracia Goldsteinowie wznieśli przy placu Wolności swoją reprezentacyjną siedzibę[89].
- 1873:
- Oddano do użytku budynku gimnazjum miejskiego przy ulicy 3 Maja[92].
- Wstrzymanie produkcji w hucie „Katowickiej”[46] (bądź w 1871[32]).
- Została zbudowana Reichshalle przy ulicy Sokolskiej – późniejsza siedziba Filharmonii Śląskiej im. H.M. Góreckiego[93].
- 1 marca – została uruchomiona huta cynku „Hohenlohe” w Wełnowcu[94] (późniejsze Zakłady Cynkowe „Silesia”[95]).
- 27 marca – Katowice zostały siedzibą powiatu katowickiego, który został wydzielony z powiatu bytomskiego[96]; pierwszym starostą powiatu został baron Hans Hermann von Berlepsch-Seebach[97].
- 14 czerwca[85][98] – erygowano pierwszą parafię katolicką na terenie ówczesnych Katowic; jej proboszczem został ks. Wiktor Schmidt[73][99].
- 1874:
- 1 lipca – burmistrzem Katowic został Otto Rüppell[81][84].
- Powstanie spółki Rhein et Company Eisengiesserei Zawodzie (niem. Rheim i Spółka – Odlewnia Żeliwa Zawodzie), która stała się początkiem powstałej w 1890 huty „Ferrum”[100].
- 1876:
- Oddano do użytku gmachu starostwa powiatowego przy ulicy Warszawskiej[71].
- Założenie przez gminę żydowską w Katowicach prywatnej szkoły elementarnej dla dzieci wyznania mojżeszowego[101].
- 1880:
- Oddanie do użytku budynku szkoły w Ligocie przy ulicy Hetmańskiej[102].
- Początek tworzenia sieci bibliotek Towarzystwa Czytelni Ludowych[103].
- 1883:
- Dobra załęskie kupiła spółka Georg von Giesches Erben[103].
- Powstanie dużej skonsolidowanej kopalni węgla kamiennego „Giesche” (późn. „Wieczorek”)[104].
- W kwietniu otwarto Męską Szkołę Średnią w Katowicach[103].
- 1884:
- Powstanie drugiej w Katowicach nekropolii ewangelickiej, znajdującej się pomiędzy ulicami K. Damrota a Francuską[69].
- 6-11 listopada – odbyła się Konferencja Katowicka, zorganizowana przez ruch Miłośnicy Syjonu[93].
- 1887:
- 26 września – uruchomiono pierwszy wodociąg w Katowicach[103].
- 1888:
- Rozpoczęto budowę gmachu Królewskiego Sądu Powiatowego przy skrzyżowaniu ulic Andrzeja i Mikołowskiej, a także sąsiadującego z nim więzienia[105][106].
- W okolicy kopalni „Beate” w Brynowie wytyczono park miejski, który po modernizacji w latach 90. XIX wieku nadano nazwę Südpark (niem. Park Południowy) – późniejszy park im. Tadeusza Kościuszki[107].
- 1889:
- 23 września – przekształcenie dyrekcji górniczej w Katowicką Spółkę Akcyjną dla Górnictwa i Hutnictwa[108][109].
- 1890:
- Burmistrzem Katowic został August Schneider[103] (bądź w 1891[81]).
- 1893:
- Oddano do użytku budynek poczty przy ulicy Pocztowej 9; miał on pierwotnie formę neorenesansową, a w 1904 nadano jej cechy modernistyczne[110].
- 1894:
- 1 kwietnia – do gminy Dąb ponownie włączono Józefowiec; osobna gmina Józefowiec istniała w okresie 1875–1894[111].
- 25 października – konsekrowano kościół św. Szczepana w Bogucicach, wzniesiony w stylu neogotyckim[112] (bądź dzień wcześniej[113][114]).
- 1895:
- Oddano do użytku położony przy ulicy A. Mickiewicza gmach Łaźni Miejskiej[115].
- Utworzono dyrekcję kolei w Katowicach[116].
- 1 czerwca – oddanie do użytku szpitala Spółki Brackiej przy ulicy Francuskiej; był on wówczas największym szpitalem w okolicy i posiadał 450 łóżek[115].
- 1896:
- 3/4 marca – w jednym z szybów w kopalni „Cleophas” w Załężu wybuch pożar, w wyniku którego śmierć poniosło 104 górników; dla ich upamiętnienia ufundowano kościół pw. św. Józefa powstały według projektu Ludwiga Schneidera; został poświęcony 8 listopada 1900[117][118][116].
- 30 grudnia – uruchomienie trasy wąskotorowego tramwaju parowego łączącego Katowice (Marta) z Hutą Laurą; w sierpniu 1898 na podstawie tej samej koncesji ukończono linię Katowice Rynek – Dąb – Królewska Huta[119].
- W Katowicach założono gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”; kolejne powstały dwa lata później w Szopienicach i Roździeniu[120].
- 1897:
- 25 listopada – został otwarty gmach szpitala św. Elżbiety przy ulicy Warszawskiej; w późniejszych latach został on przebudowany[121].
- 1898:
- 3 października – elektryfikacja trasy tramwajowej Katowice – Huta Laura[119]; w tym samym roku zbudowano także linię tramwajową do Zawodzia i do Załęża[122].
- 18 października – odsłonięcie pomnika Dwóch Cesarzy (Wilhelma I i Fryderyka III) na katowickim placu Wolności[35].
- Na przełomie 1898 i 1899 w Brynowie uruchomiono kopalnię „Oheim” („Wujek”)[123].
- 1899:
- Oddanie do użytku budynku Grand Hotelu przy alei W. Korfantego; został on zaprojektowany w stylu nawiązującym do neorenesansu[124][125].
- 1 kwietnia – Katowice nadano status powiatu miejskiego; w jego zakład wchodziły Bogucice, Zawodzie, Dąb, Wełnowiec i Załęże (bądź w 1897)[96][126].
- 1900:
- 23 czerwca – nastąpił odbiór trasy tramwajowej Zawodzie – Roździeń; linię do Mysłowic uruchomiono 31 października tego samego roku[122].
- 12 września – poświęcenie Synagogi Wielkiej przy ulicy A. Mickiewicza, wzniesioną przez firmę budowlaną Ignatza Grünfelda; była ona zaprojektowana w stylu neorenesansowym z elementami neogotyku[73][127].
- 9 października – oddanie do użytku nowego gmachu gimnazjum miejskiego przy ulicy A. Mickiewicza[92][128]; gimnazjum do nowego gmachu przeniosło się z budynku późniejszego VIII Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej-Curie[129].
XX wiek
[edytuj | edytuj kod]- 1901:
- 6 marca – uroczyste poświęcenie kościoła ewangelickiego im. Zbawiciela przy ulicy ks. bp. H. Bednorza; świątynie wzniesiono w stylu neogotyckim[130].
- 20 kwietnia – oddano do dyspozycji Królewskiej Szkoły Budowlanej gmach szkolny przy ulicy Wojewódzkiej (późniejsza siedziba Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego)[131].
- Wojciech Korfanty wraz z Janem Jakubem Kowalczykiem założył w Poznaniu dziennik Górnoślązak; wkrótce jego redakcja została przeniesiona do Katowic[132].
- 1902:
- 19 marca – poświęcenie kościoła pw. śś. Jana i Pawła Męczenników w Dębie[133].
- 27 kwietnia – poświęcenie kościoła pw. śś. ap. Piotra i Pawła przy ulicy Mikołowskiej; świątynię wzniesiono w stylu neogotyckim, a jej projektantem był Joseph Ebers[73][134].
- 1 maja – konsekracja kościoła pw. św. Jadwigi Śląskiej w Szopienicach; został on wzniesiony w stylu neogotyckim[135].
- 22 grudnia – na terenie Panewnik osiedlili się franciszkanie z Wrocławia; wówczas to został erygowany tymczasowy klasztor[136].
- 1903:
- Powołano w Katowicach Zawodową Straż Pożarną – pierwszą taką formację na Górnym Śląsku; na strażnicę zakupiono budynek przy ulicy Wojewódzkiej 11[137].
- Rozpoczęto budowę sieci kanalizacyjnej w Katowicach[138].
- Ukończenie budowy kopalni „Böer” (późn. „Boże Dary”) w Kostuchnie, założonej przez księcia pszczyńskiego[32]; przy zakładzie powstała kolonia robotnicza[139].
- Wojciech Korfanty uzyskał mandat do parlamentu Rzeszy z okręgu Katowice-Zabrze[140].
- 20 sierpnia – na Wzgórzu Beaty uroczyście otwarto wieżę Bismarcka[47].
- 1904:
- W marcu został oddany do użytku szpital miejski przy ulicy Raciborskiej, z 80-100 miejscami dla pacjentów[141].
- 1905:
- Liborius Otto otworzył w Katowicach kawiarnię i cukiernię „Otto”; po II wojnie światowej pn. „Kryształowa”[138].
- Otwarcie hotelu „Monopol” przy ulicy Dworcowej; został on zaprojektowany przez Josepha Kutza[71] (bądź w 1907[142]).
- Ukończono budowę narożnej kamienicy mieszkalnej przy ulicy 3 Maja 40, wzniesionej w stylu historyzującym[143].
- Utworzenie w Wełnowcu spółki akcyjnej Hohenlohe-Werke (niem. Zakłady Hohenlohego)[104]; zarząd mieścił się w gmachu późniejszego Sądu Apelacyjnego przy alei W. Korfantego[109].
- 1906:
- 22 czerwca – Wydział Powiatowy w Katowicach wydał zezwolenie na budowę osiedla patronackiego Giszowiec dla pracowników kopalni „Giesche” („Wieczorek”)[138][144].
- 23 sierpnia – W Załężu przy kopalni „Cleophas” („Kleofas”) rozpoczął działalność pierwszy górniczy klub sportowy – Sport Club „06” Zalenze, protoplasta Klubu Sportowego 06 Kleofas[145][138].
- 22 grudnia – nadanie uzyskała kopalnia „Eminenz” („Eminencja”) w Dębie[138].
- 1907:
- Założono w Piotrowicach fabrykę urządzeń i maszyn górniczych – późniejszy Famur[146].
- 10 marca – otwarto pierwsze stałe kino w Katowicach „Welt-Theater”, które mieściło się przy ulicy Warszawskiej[138].
- 1 lipca – powołano obszar dworski Giszowiec[147].
- 2 października – premierą sztuki Wilhelm Tell Friedricha Schillera rozpoczął działalność Teatr Miejski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego[80]; gmach teatru zaprojektował architekt Carl Moritz[148][138].
- 1908:
- Ukończono budowę szpitala hutniczego na 110 łózek przy ulicy J. Korczaka w Roździeniu; gmach projektowali Georg i Emil Zillmannowie[149].
- 19 lipca – konsekracja kościoła św. Ludwika Króla przez biskupa wrocławskiego kard. Georga von Koppa; jest ona częścią kompleksu klasztornego zaprojektowanego przez Mansuetusa Fromma OFM w stylu neoromańskim; od 1974 kościół nosi tytuł bazyliki mniejszej[150][151].
- 16 grudnia – została wydana zgoda na budowę osiedla patronackiego Nikiszowiec, który powstawał dwuetapowo do 1927, kiedy to oddano do użytku kościół św. Anny; osiedle składa się z dziewięciu kwartałów zabudowy wzniesionej z czerwonej cegły, uzupełnionych o obiekty użyteczności publicznej; projektantami Nikiszowca byli Georg i Emil Zillmannowie[152][153].
- 1909:
- 19 września – w Zadolu zorganizowano pierwszy zjazd Związku Śląskich Kół Śpiewaczych z terenów z Górnego Śląska[153] (bądź 19 kwietnia[154]).
- 25 grudnia – otwarto kino „Colosseum” przy ulicy 3 Maja (późniejsze kino „Światowid”)[153].
- 1910:
- Ukończenie budowy osiedla patronackiego Giszowiec, zaprojektowanego przez Georga i Emila Zillmannnów; osiedle powstało w myśl idei miasta-ogrodu z inicjatywy dyrektora kopalni „Giesche” Antona Uthemanna[124].
- 1911:
- 1 kwietnia – erygowano parafię św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej[155].
- Założono gniazda „Sokoła” w Bogucicach i Załężu[120].
- 1912:
- Oddano od użytku gmachu ratusza gminy Bogucice w Zawodziu, zaprojektowanego w stylu neoklasycystycznym[23].
- Powstało kino „Kammerlichtspiele”; w 1928 przemianowane na „Rialto”[156].
- 14 czerwca – oddano do użytku trasę tramwajową do parku T. Kościuszki[122] wraz z zajezdnią[153].
- 2 listopada – oddano do użytku linii kolejowej Ligota – Podlesie – Tychy, która skróciła dotychczasową trasę z Katowic do Pszczyny[90].
- 17 listopada – poświęcenie kościoła pw. św. Antoniego z Padwy w Dąbrówce Małej[157].
- 1913:
- 17 listopada – w Katowicach rozpoczął działalność Chór Mieszany „Ogniwo”[153].
- 1914:
- 6 stycznia – Dyrekcja Okręgowa Kolei w Katowicach zezwoliła na prowadzenia ruchu osobowego pomiędzy szybem „Carmer” a Giszowcem; pociągi osobowe, które kursowały prawdopodobnie od 1916, były potocznie określane Balkanem[158].
- Wybuch I wojny światowej; Katowice w okresie od sierpnia do listopada leżały na obszarze przyfrontowym, a później po przesunięciu frontu nastąpił dla przemysłu regionu okres koniunktury ze względu na wzmożone zapotrzebowania wojenne[159].
- 1916:
- W Katowicach powstała rejonowa komenda policji bezpieczeństwa (niem. Sicherheitspolizei)[160].
- 1918:
- 11 listopada – podpisanie rozejmu w Compiègne, kończącego działania zbrojne I wojny światowej; klęska wojenna Niemiec wzmogła na Górnym Śląsku oraz na obszarze zaboru pruskiego działania propolskie mające na celu zespolenie tych terenów z nowo odrodzonym państwem polskim[161].
- 13 listopada – ukonstytuowały się pierwsze polskie rady ludowe na terenie współczesnych Katowic – w Giszowcu i Załężu[162].
- 1919:
- 11 stycznia – zawiązanie w Katowicach Głównego Komitetu Wykonawczego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska[162].
- 28 czerwca – podpisanie traktatu wersalskiego; zapowiadał on m.in. przeprowadzenie na Górnym Śląsku plebiscytu[163].
- 6 lipca – w Katowicach odbyła się propolska manifestacja, w której wzięło udział około 15 tys. osób[163].
- 11 sierpnia – rozpoczęcie strajków przez górników, w którym uczestniczyło 80% pracowników wszystkich katowickich zakładów wydobywczych; domagano się zaprzestania redukcji zatrudnienia, przyjęcia do pracy wcześniej zwolnionych oraz usunięcia z zakładów pracy oddziałów Freikorpsu[164].
- 16/17 sierpnia – wybuch I powstania śląskiego, do którego doszło na wieść o krwawych starciach w kopalni „Mysłowice” 15 sierpnia; działania zbrojne podczas powstania odbywały się w miejscowościach powiatu katowickiego, a wokół samych Katowic Niemcy skoncentrowali silne oddziały wojskowe[164].
- 24 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok podjął decyzję o przerwaniu działań zbrojnych[165].
- 9 listopada – wybory komunalne w Katowicach; do Rady Miejskiej weszło m.in. ośmiu przedstawicieli Polskiej Partii Narodowej, w tym pierwsza w historii Polka – Aleksandra Szyperska[166].
- 1920:
- 11 lutego – objęcie w Opolu władz na obszarze plebiscytowym przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową pod kierownictwem gen. Henriego Le Ronda[167].
- 16 lutego – powstał pierwszy polski klub sportowy w Katowicach – „Pogoń”[168].
- 25 kwietnia – z inicjatywy Polskiego Komisariatu Plebiscytowego odbyły się wiece protestacyjne przeciwko dyskryminacji ludności polskiej, w tym na terenie współczesnych Katowic[169].
- 3 maja – odbyły się uroczyste obchody święta 3 Maja na placu sportowym w Zawodziu i na katowickim Rynku z udziałem ok. 72 tys. osób[168].
- 15 lipca – Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę zawierającą Statut Organiczny Województwa Śląskiego[167].
- 17 sierpnia – odbyła się zorganizowana przez Niemców duża antypolska i antyfrancuska manifestacja, podczas której zaatakowali oni siedzibę francuskiego kontrolera powiatowego i zabili działacza narodowego Andrzeja Mielęckiego[170].
- 18 sierpnia – Niemcy zaatakowali gmach Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, podczas którego budynek zdemolowano i pobito Henryka Jarczyka[171].
- 18/19 sierpnia – doszło do wybuchu II powstania śląskiego; walki toczyły się na terenach gmin podmiejskich[172].
- 22 sierpnia – cały teren powiatu katowickiego został opanowany przez powstańców, a samo miasto Katowice otoczono kordonem posterunków powstańczych[173].
- 25 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok w porozumieniu z Wojciechem Korfantym wydał rozkaz o zakończeniu powstania[173].
- 13 grudnia – został zniszczony stojący na placu Wolności pomnik Dwóch Cesarzy[168].
- 1921:
- 20 marca – odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku; 85,4% mieszkańców miasta Katowice opowiedziało się za przyłączeniem regionu do Niemiec, a w powiecie katowickim było ich 44,4% osób; za Polską opowiedziało się ponad 14% mieszkańców Katowic i 55,6% mieszkańców powiatu katowickiego[174].
- 2/3 maja – wybuch III powstania śląskiego; jego dyktatorem został Wojciech Korfanty, a kwaterę Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych zlokalizowano w Szopienicach; w czasie powstania tereny wokół Katowic zostały zajęte przez powstańców, a w samym mieście stacjonowały wojska sojusznicze[175].
- 5 lipca – zakończenie III powstania śląskiego[176].
- 30 lipca – przeniesienie do Katowic siedziby Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku, kierowniczego organu życia politycznego i narodowego[176]; na jej czele stanął Józef Rymer[177].
- 21 sierpnia – poświęcenia kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Podlesiu[178].
- 1922:
- 6 lutego – wybór przez miejskich radnych Alfonsa Górnika na pierwszego prezydenta Katowic[179][180] (lub 30 stycznia[181]).
- 19 czerwca – oficjalne przekazanie miasta przez przedstawiciela Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku mjr. Salerona burmistrzowi Katowic Alfonsowi Górnikowi; tegoż dnia mieszkańcy Katowic na Rynku pożegnali żołnierzy francuskich[179].
- 20 czerwca – wkroczenie do Katowic wojsk polskich na czele z gen. Stanisławem Szeptyckim; rozpoczęcie procesu przejmowania miasta przez władze polskie[182].
- 15 lipca – z inicjatywy Feliksa Bocheńskiego zawiązało się Towarzystwo Przyjaciół Teatru Polskiego; na pierwszym posiedzeniu zarząd towarzystwa postanowił utworzyć w Katowicach scenę teatralną pn. Teatr Polski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego[183].
- 16 lipca – podpisanie w Katowicach aktu przejęcia części Górnego Śląska przez Polskę[176].
- 8 sierpnia – został otwarty Bank Śląski, oparty na francuskim kapitale[184].
- 27 sierpnia – do Katowic przybył Naczelnik Państwa Józef Piłsudski; była to jego jedyna wizyta w mieście[185].
- 10 października – w gmachu szkoły budowalnej w Katowicach odbyła się uroczysta inauguracja Sejmu Śląskiego; marszałkiem Sejmu I kadencji został Konstanty Wolny[186].
- Powołano spółkę akcyjną Giesche, która przejęła zakłady koncernu Georg von Giesches Erben na terenie Polski; w tym samym roku spółka w Zawodziu uruchomiła fabrykę porcelany[187].
- 1923:
- Rozpoczęcie produkcji w Wytwórni Maszyn i Urządzeń Górniczych „Elewator” w Zawodziu[188].
- 1 marca – bp August Hlond ustanowił dekanat katowicki, który został wydzielony z dekanatu mysłowickiego[189]; pierwszym dziekanem mianowano ks. Józefa Kubisa, proboszcza załęskiej parafii[185].
- 9 września – zaczął się ukazywać tygodnik dla rodzin katolickich Gość Niedzielny, wydawany przez Kurię Diecezjalną w Katowicach[190][185].
- 1924:
- 30 czerwca – likwidacja obszarów dworskich na terenie powiatu katowickiego; dzień później tereny te weszły w skład poszczególnych gmin, także powołano gminę Wełnowiec[191].
- 15 lipca – Sejm Śląski przyjął ustawę, na mocy której do Katowic włączono Bogucice, Brynów, Dąb (bez Józefowca), Załęże i Zawodzie z powiatu katowickiego i Ligotę Pszczyńską z powiatu pszczyńskiego; sam zaś Józefowiec wraz z kolonią Agnieszki został włączony nowo gminy Wełnowiec[192]; ustawa weszła w życie 15 października[193].
- 30 września – likwidacja obszarów dworskich na ternie powiatu pszczyńskiego; dzień później weszły one pod zarząd sąsiednich gmin, a także utworzono nową gminę Murcki[191].
- 1925:
- 1 stycznia – podział Katowic na 4 dzielnice: Śródmieście, Bogucice-Zawodzie, Załęże-Dąb i Ligota-Brynów[194].
- 28 października – powstanie diecezji katowickiej, której stolicą zostały Katowice[195]; jej pierwszym ordynariuszem został bp August Hlond[196].
- W listopadzie poświęcono grób Nieznanego Powstańca, który znajdował się na placu Wolności[197].
- 1926:
- We wrześniu urząd wojewody śląskiego objął Michał Grażyński[198].
- 14 listopada – w polskiej części Górnego Śląska odbyły się pierwsze wybory komunalne; w Katowicach zwyciężyli kandydaci z listy niemieckiej[199].
- 1927:
- 27 marca – wojewoda śląski Michał Grażyński podpisał umowę z naczelnym dyrektorem Polskiego Radia o założeniu rozgłośni radiowej w Katowicach[200].
- 5 czerwca – biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki, symbolicznym wykopaniem ziemi pod fundamenty, rozpoczął uroczyście budowę katowickiej katedry[195]; jej budowę ukończono po II wojnie światowej[201]
- 23 października – poświęcono kościół św. Anny na osiedlu patronackim Nikiszowiec[202]
- 1928:
- Rozpoczęcie budowy Domu Oświatowego przy ulicy Francuskiej 12[200].
- Zawieszenie produkcji w hucie żelaza „Marta”[46].
- 30 maja – wybór Adama Kocura na prezydenta Katowic[181].
- 28 października – został otwarty Instytut Pedagogiczny w Katowicach; jego pierwszym dyrektorem został Zygmunt Mysłakowski[203][204].
- 1929:
- 3 stycznia – PLL LOT rozpoczął obsługę stałej linii lotniczej Katowice – Warszawa; samoloty odlatywały z powstałego w tym okresie lotniska na Muchowcu[205].
- 23 stycznia – Sejm Śląski przyjął ustawę o utworzeniu Muzeum Śląskiego[206]; jego zorganizowanie powierzono Tadeuszowi Dobrowolskiemu[207].
- 5 maja – odbyła się uroczystość poświęcenia gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego z udziałem m.in. prezydenta Polski Ignacego Mościckiego[208].
- 18 sierpnia – w Podlesiu odbyły się centralne dożynki Polski; w uroczystości tej wziął udział m.in. prezydent Polski Ignacy Mościcki, biskup katowicki Arkadiusz Lisiecki, wojewoda śląski Michał Grażyński i gen. Stanisław Wróblewski[209][210][211].
- 28 września – odbył się inauguracyjny koncert, który zapoczątkował działalność Konwersatorium Muzycznego[212] (od 1934 Śląskie Konserwatorium Muzyczne[213]) z siedzibą przy ulicy Wojewódzkiej – późniejsza Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego[214].
- 2 października – prezydent Polski Ignacy Mościcki dokonał uroczystego oddania kolonii 44 dwurodzinnych domów bliźniaczych w Załężu, która została nazwana jego imieniem[215].
- 1 listopada – spółka Śląskie Linie Autobusowe zainaugurowały przewozy na linii Katowice – Siemianowice[216].
- 1930:
- Oddano do użytku gmach Banku Gospodarstwa Krajowego przy ulicy A. Mickiewicza; obiekt zaprojektował Stanisław Tabeński[217].
- 8 czerwca – odsłonięcie na placu K. Miarki pomnika Stanisława Moniuszki[218].
- 1 grudnia – Roździeń połączono z Szopienicami w jedną gminę Roździeń-Szopienice; od 1934 nosiła ona nazwę Szopienice[193].
- 7 grudnia – przy ulicy Bankowej oddano pierwszy w Polsce sztuczny tor łyżwiarski – Torkat[219].
- 1931:
- Oddano do użytku gmach magistratu przy ulicy Młyńskiej[220].
- Oddano do użytku ratusz w Janowie przy ulicy Szopienickiej; powstał on w stylu funkcjonalistycznym według projektu Tadeusza Michejdy[217].
- Powołano fabrykę żarówek „Helios” w Zawodziu[221] (bądź w 1933[222]).
- W Kostuchnie została otwarta cynkowania blach i wyrobów blaszanych (d. „Heyden”), w której pracował m.in. inżynier Tadeusz Sędzimir[223].
- 30 marca – Sejm Śląski przyjął ustawę o powołaniu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych[224][225].
- 22 listopada – poświęcenie kościoła garnizonowego pw. św. Kazimierza Królewicza przez bp. Stanisława Galla[226].
- 1932:
- 4 września – Odbyła się uroczystość położenia kamienia węgielnego pod budowę katedry pw. Chrystusa Króla[226].
- 10 listopada – wojewoda śląski wydał dekret o utworzeniu Archiwum Akt Dawnych – późniejsze Archiwum Państwowe w Katowicach[227].
- 1934:
- 1 maja – działalność rozpoczął Instytut Śląski[228][229].
- 28 października – bp Teofil Bromboszcz poświęcił kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Murckach[230].
- Ukończono budowę gmachu Urzędu Skarbowego przy ulicy Żwirki i Wigury projektu Tadeusza Kozłowskiego i konstrukcji stalowej projektu Stefana Bryły[227].
- 1935:
- Rozpisano konkurs na plan przebudowy i regulacji Katowic, w wyniku którego do realizacji przyjęto koncepcję inżynierów Władysława Czarneckiego i Mariana Spychalskiego[231].
- W Załężu oddano do użytku największą otwartą pływalnię w ówczesnej Polsce, którą nazywano Buglowizną (późniejszy Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy „Bugla”)[219].
- 1936:
- Początek budowy kolonii urzędniczej w Ligocie, z założenia miała to być modelowa dzielnica miasta zaprojektowana według zasad nowoczesnej urbanistyki z zastosowaniem nowych form architektury[232].
- Rozpoczęła działalność Śląska Biblioteka Publiczna im. J. Piłsudskiego, która powstała z połączenia Biblioteki Sejmu Śląskiego i Publicznej Biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych[207].
- 1 listopada – erygowano parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Jana Bosko w Piotrowicach[233].
- W grudniu powstało w Katowicach Wyższe Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych, które było zalążkiem współczesnego Uniwersytetu Ekonomicznego; jego organizatorem i rektorem był Józef Lisak[214].
- 1937:
- Oddanie do użytku gmachu rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach przy ulicy J. Ligonia[234].
- Powstał gmach Urzędów Niezespolonych przy placu Sejmu Śląskiego; został on zaprojektowany przez Lucjana Sikorskiego i Witolda Kłębkowskiego[235].
- Rozpoczęcie budowy samodzielnego gmachu Muzeum Śląskiego; jego otwarcie zaplanowano na 1940, lecz realizację tych zamierzeń uniemożliwił wybuch II wojny światowej[236].
- Ukończono budowę Domu Powstańca Śląskiego przy ulicy J. Matejki według projektu Zbigniewa Rzepeckiego[217].
- 12 maja – odsłonięcie na terenie huty „Baildon” pomnika Józefa Piłsudskiego; był to pierwszy monument upamiętniający marszałka na terenie Górnego Śląska[237].
- 5 lipca – przy współczesnej alei W. Korfantego został oddany do użytku dworzec dla autobusów dalekobieżnych[238].
- 1938:
- 17 czerwca – została oddana do użytku wieża spadochronowa wybudowana w parku T. Kościuszki staraniem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[219][239].
- W sierpniu z Syryni do parku T. Kościuszki został przeniesiony drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła pochodzący z XVI wieku[197][240].
- 1939:
- 1 kwietnia – z powiatu pszczyńskiego wydzielono gminy Panewniki i Piotrowice, które włączono do powiatu katowickiego[193].
- 20 sierpnia – odbył się w Katowicach manifestacyjny pogrzeb Wojciecha Korfantego; kondukt przeszedł przez całe centrum miasta, zatrzymując się w miejscach związanych ze zmarłym[241].
- 1 września – wybuch II wojny światowej; zbombardowanie przez Niemców lotniska na Muchowcu[242];
- 1/2 września – 73 Pułk Piechoty wymaszerował z Katowic na front pod Mikołów[243].
- 3 września – ewakuacja z Katowic wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego i prezydenta miasta Adama Kocura, którzy przez Rumunię oraz Węgry dostali się na zachód Europy[243].
- 4 września – walki obronne w Katowicach, m.in. pod wieżą spadochronową; wkroczenie oddziałów niemieckiej 239 Dywizji Piechoty do miasta; początek budowy niemieckiej administracji miasta[242]; egzekucje obrońców miasta przy Rynku i w Lasach Panewnickich[243].
- 8 września – podpalenie i zniszczenie Synagogi Wielkiej[244].
- 6 października – w Katowicach związała się konspiracyjna organizacja niepodległościowa „Ku Wolności”, której dowódcą został Franciszek Galbierz, a jego zastępcą Paweł Chrószcz[245].
- 15 października – przed gmachem Urzędu Wojewódzkiego odbyła się wielka manifestacja zorganizowana przez okupacyjne władze niemieckie[246].
- 20 października – powołano katowicki oddział Gestapo; siedziba mieściła się w gmachu Urzędów Niezespolonych, a także w jego posiadaniu należał gmach przychodni przy ulicy Powstańców[247].
- 1 listopada – z terenów Górnego Śląska oraz części dawnych województw kieleckiego i krakowskiego została utworzona rejencja katowicka[248].
- W listopadzie rozpoczął działalność Podokręg Śląski Krakowskiego Okręgu Służby Zwycięstwu Polski; pierwszym jego komendantem został Józef Korol[249].
- 1940:
- Na początku roku nadburmstrzem Katowic został Hans Tießler; zarządzał on miastem do momentu wyzwolenia Katowic z niemieckiej okupacji[250].
- 3-4 kwietnia – Niemcy w Dąbrówce Małej rozstrzelali około 40 osób z terenów Sosnowca i Dąbrowy Górniczej w odwecie za zabójstwo niemieckiego komendanta policji Giebelmanna[251]
- Na przełomie maja i czerwca przesiedlono pozostałych katowickich Żydów do gett w Chrzanowie i Olkuszu; po likwidacji zagłębiowskich gett w okresie 1942–1943 zostali oni deportowani do obozu zagłady KL Auschwitz, gdzie zostali wymordowani[252].
- 18-19 grudnia – katowickie Gestapo aresztowało na terenie Górnego Śląska około 450 osób działających w strukturach Związku Walki Zbrojnej, rozbijając górnośląski okręg tejże organizacji[253].
- 20 grudnia – z połączenia rejencji katowickiej i opolskiej utworzono prowincję górnośląską ze stolicą w Katowicach; nadprezydentem został Fritz Bracht[248].
- 1941:
- Rozpoczęcie rozbiórki gmachu Muzeum Śląskiego; do końca II wojny światowej rozebrano go do fundamentów[254].
- 28 lutego – z Katowic do Generalnego Gubernatorstwa wywieziono biskupów diecezji katowickiej – Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka[255].
- 4 marca – minister spraw wewnętrznych Rzeszy Wilhelm Frick i szef niemieckiej policji Heinrich Himmler wydali rozporządzenie o niemieckiej liście narodowościowej – Volksliste[253].
- 11 marca – w Berlinie odbyła się konferencja poświęcona deglomeracji górnośląskiego okręgu przemysłowego i przebudowy Katowic[253].
- 1942:
- 14 lutego – Polskie Siły Zbrojne przekształcono w Armię Krajową; powstał katowicki inspektorat AK, który zajmował się głównie sabotażem i wywiadem[256].
- 1 czerwca – władze okupacyjne ustanowiły sąd doraźny, z którego wyroku zgilotynowano w czasie wojny blisko 700 osób, w tym m.in. ks. Jana Machę i Karola Kornasa[247].
- 1944:
- 21/22 marca – na skutek prowokacji kolaborantów Gestapo został rozbity inspektorat katowicki Armii Krajowej; aresztowano por. Wacława Stacherskiego i jego zastępcę Pawła Wybierskiego, kilkudziesięciu funkcjonariuszy sztabowych i kilkuset żołnierzy AK; po tych wydarzeniach inspektoratu katowickiego już nie odbudowano[257][258].
- 1945:
- 25 stycznia – początek ewakuacji niemieckich władz z Katowic[259].
- 27 stycznia – zajęcie miasta przez Armię Czerwoną[259]; w walkach o Katowice zginęło 1270 żołnierzy niemieckich i 300 żołnierzy sowieckich[260].
- 29 stycznia – organizacja wiecu propagandowego w kinie „Zorza” przez przybyłe do Katowic grupy komunistów[261]; tego samego dnia z terenów dawnego Generalnego Gubernatorstwa do Katowic wrócił bp Juliusz Bieniek, a 6 lutego bp Stanisław Adamski[262].
- 30 stycznia – wznowiono wydobycie węgla kamiennego w kopalni „Katowice”[263].
- 2 lutego – zaczęto wydawanie dziennika Trybuna Śląska, przemianowana w marcu tego samego roku na Trybunę Robotniczą[264].
- 5 lutego – powołano Tymczasowy Zarząd Miejski w Katowicach; prezydentem został Józef Wesołowski[265].
- 6 lutego – odbyły się oficjalne uroczystości powitania w Katowicach nowych władz polskich i Wojska Polskiego; uczestniczyli w nich m.in. gen. Aleksander Zawadzki i ppłk Jerzy Ziętek[266]; tego samego dnia odbyło się zebranie reaktywowanej Polskiej Partii Socjalistycznej[267], a także zaczęto wydawać Dziennik Zachodni[264].
- 9 lutego – odbyło się konstytucyjne posiedzenie Tymczasowej Miejskiej Rady Narodowej, w skład którego wchodziło 26 osób, a na przewodniczącego wybrano Herberta Kuchtę[268].
- 11 lutego – wznowiono wydawanie Gościa Niedzielnego, którego redaktorem naczelnym został ks. Klemens Kosyrczyk[262]; w tym samym dniu wznowiło działalność Śląskie Konserwatorium Muzyczne[269].
- 23 lutego – na placu Wolności został odsłonięty tymczasowy pomnik Armii Czerwonej – docelowy stanął w listopadzie 1949[262].
- 27 lutego – powołanie miejskiej oraz powiatowej komendy Milicji Obywatelskiej w Katowicach[270].
- Od marca zaczęła koncertować Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji – późniejsza Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia[271]; również w marcu wznowiła działalność katowicka rozgłośnia Polskiego Radia[272].
- 11 marca – gen. Aleksander Zawadzki stanął na czele województwa śląsko-dąbrowskiego; do tego czasu obowiązki wojewody pełnił ppłk Jerzy Ziętek, który po mianowaniu Zawadzkiego został I wicewojewodą[266].
- 2 kwietnia – pierwsza powojenna premiera z katowickim Teatrze im. S. Wyspiańskiego; pierwszy sezon teatralny oficjalnie zainaugurowano w Zemstą Aleksandra Fredry[273][274].
- Pod koniec maja została otwarta Filharmonia Śląska[271].
- 14 czerwca – odbyło się pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach; przewodniczącym został Zygmunt Alfus z PPS[258].
- 16 czerwca – wznowienie działalności Instytutu Śląskiego w Katowicach[273].
- 20 lipca – ukazał się pierwszy numer Sportu[258].
- 1 września – Śląskie Konserwatorium Muzyczne podniesiono do rangi Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej[275].
- 11 września – Prezydentem Katowic został Zenon Tomaszewski[276].
- 1946:
- 31 marca – Prezydent Zenon Tomaszewski złożył rezygnację ze swojego stanowiska; jego obowiązki przejął Stanisław Garwiński (p.o.), a po nim Aleksander Willner[276].
- 30 czerwca – W Polsce odbyło się referendum ludowe, w którym w Katowicach „3×Tak” głosowało 24% osób, a „3×Nie” 32,5% głosujących[277].
- 3 maja – w mieście doszło do zamieszek w związku z obchodami święta 3 Maja[276].
- W grudniu powołano Państwowy Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego[278].
- Przy Zakładowym Domu Kultury Kopalni „Wieczorek” w Janowie zaczęła się skupiać grupa malarzy amatorów, nazwana Grupą Janowską; należeli do niej m.in. Teofil Ociepka, Paweł Wróbel, Ewald Gawlik czy Erwin Sówka[271].
- 1947:
- 1 stycznia – Szopienice otrzymały prawa miejskie[279].
- 8 sierpnia – Odbył się pierwszy koncert Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga[276].
- 18 września – Oddanie do użytku przedłużonej linii tramwajowej z parku T. Kościuszki do Brynowa[280].
- 1948:
- 6 maja – po raz pierwszy w Katowicach odbył się jeden z etapów kolarskiego Wyścigu Pokoju[276].
- 30 października – nastąpiło uroczyste otwarcie Państwowego Domu Towarowego (późniejszy „Pedant”) przy ulicy 3 Maja[281].
- 1949:
- Oddano do użytku gmach szkoły podstawowej i średniej Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Zawodzi – późniejsze X Liceum Ogólnokształcące[282].
- Powołano agencję Estrada Śląska[276].
- 15 grudnia – ukończono odbudowę Torkatu[276]; obiekt spłonął w 1973[219].
- 1950:
- 28 czerwca – przemianowanie województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie[283].
- 1 lipca – powołano Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Katowicach; siedziba placówki mieściła się przy ulicy Szkolnej 9[284][285].
- 1951:
- 1 kwietnia – został zniesiony powiat katowicki; włączono wówczas do Katowic Wełnowiec z Józefowcem, część Panewnik i Piotrowic oraz Ochojec[286].
- 4 grudnia – została oficjalnie oddana do użytku największa w Polsce placówka pozaszkolna – Pałac Młodzieży, położony przy ulicy Mikołowskiej; gmach placówki wzniesiono w stylu socrealistycznym[287].
- Odbudowano wieżą spadochronową w parku T. Kościuszki[288].
- 1952:
- 1 września – działalność dydaktyczno-wychowawczą rozpoczęło Technikum Wychowania Fizycznego – zalążek późniejszej Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki[288].
- 7 listopada – władze komunistyczne wysiedliły z Katowic biskupów Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka[289].
- 1953:
- 1954:
- 5 października – na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej miasto podzielono na 3 dzielnice: Bogucice-Zawodzie, Śródmieście-Załęże i Ligota[292].
- 1955:
- 30 października – podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński konsekrował katedrę Chrystusa Króla[289][293].
- Został wzniesiony gmach Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych, zaprojektowany w stylu socrealizmu przez Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę[292].
- 1956:
- 23 października – okres polskiego października 1956; przed budynkiem KW PZPR w Katowicach (późniejsza siedziba Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego) odbyła się demonstracja z udziałem około 2 tys. osób, w których padały okrzyki popierające Władysława Gomułkę, a także domagano się usunięcia oficerów radzieckich z Wojska Polskiego[294].
- 30 października – Miejska Rada Narodowa przyjęła uchwałę, w której nadano powstałej pomiędzy 1950 a 1956 drodze nazwę Aleja Walentego Roździeńskiego[295].
- 5 listopada – w wyniku odwilży październikowej do Katowic wrócili biskupi Stanisław Adamski i Juliusz Bieniek[289].
- 3 grudnia – szabliści Zygmunt Pawlas i Ryszard Zub na Igrzyskach Olimpijskich w Melbourne wywalczyli pierwszy w dziejach katowickiego sportu medal olimpijski[296].
- 10 grudnia – podjęto uchwałę, na mocy której przywrócono nazwę Katowice; weszła ona w życie 20 grudnia[297].
- 1957:
- 13 lutego – powołano Śląski Instytut Naukowy, który został reaktywowany po likwidacji w 1949 Instytutu Śląskiego[296].
- 1 czerwca – oddano do użytku po elektryfikacji linię kolejową Gliwice – Katowice – Sosnowiec[298].
- 4 grudnia – pierwszy swój program wyemitował katowicki ośrodek Telewizji Polskiej[272].
- 20 grudnia – ustanowiono dwie katowickie parafie: katedralną Chrystusa Króla i Opatrzności Bożej[296].
- 1958:
- Z powodu szkód górniczych zostało zamknięte dla regularnego ruchu lotniczego lotnisko na Muchowcu[296].
- 1959:
- 31 grudnia – włączenie do Katowic miasta Szopienice wraz z Janowem, Giszowcem, Nikiszowcem i Dąbrówką Małą[286].
- 1961:
- Rozpoczęcie budowy osiedla Tysiąclecia według projektu Henryka Buszki, Aleksandra Franty, Tadeusza Szewczyka i Marian Dziewońskiego; pierwsze domy gotowe były w 1964, a całe osiedle było przewidziane na 45 tys. osób[299].
- 1962:
- Oddano do użytku zajezdnię tramwajową w Zawodziu przy ulicy 1 Maja[300].
- Rozpoczęcie budowy osiedla Przedwiośnie w Burowcu[301]
- Został opracowany plan przebudowy śródmieścia Katowic autorstwa Zygmunta Majerskiego, Juliana Duchowicza i Wiktora Lipowczana, który wszedł w fazę realizacji[302].
- 4 września – został oddany do użytku dom handlowy „Zenit”[303].
- 1963:
- Oddano do użytku późniejszy Dom Prasy projektu Mariana Śramkiewicza[302].
- Przeniesienie cmentarza żołnierzy Armii Czerwonej z parku Powstańców Śląskich na teren parku T. Kościuszki[260].
- urodzona w Katowicach Maria Goeppert-Mayer otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki[273]; mieszkała ona w kamienicy przy ulicy Młyńskiej 5[304].
- 1 października – otwarcie w Katowicach zamiejscowego Studium Uniwersytetu Jagiellońskiego – od 1966 Filia Uniwersytetu Jagiellońskiego[296].
- 5 listopada – utworzono GKS Katowice, powstały z połączenia kilku katowickich górniczych klubów sportowych[296]; uchwała została uprawomocniona 27 lutego 1964[305].
- 1964:
- 20 lipca – w Giszowcu na polach rezerwowych kopalni „Wieczorek” rozpoczęła wydobycie kopalnia „Staszic”[306][307].
- 4 grudnia – w Janowie otwarto lodowisko Jantor[307].
- 1965:
- Oddano do użytku rondo, nazwane później im. gen. Jerzego Ziętka[308].
- Otwarcie kino „Kosmos” na Koszutce[307].
- Wybudowano hotel Katowice, zaprojektowany przez Tadeusza Łobosa[309].
- 8 sierpnia – piłkarze GKS-u Katowice zadebiutowali w I lidze[307].
- 1966:
- Na granicy Ligoty i Panewnik przy ulicy Medyków rozpoczęto budowę zespołu kliniczno-dydaktycznego Śląskiej Akademii Medycznej[310].
- 1967:
- 1 stycznia – Kostuchna i Murcki uzyskały prawa miejskie[311].
- 1 września – odbyło się uroczyste osłonięcie pomnika Powstańców Śląskich, wykonanego według projektu architekta Wojciecha Zabłockiego i rzeźbiarza Gustawa Zemły[302].
- 1968:
- Ukończono budowę biurowca Głównego Biura Studiów i Projektów Zakładów Przeróbki Mechanicznej Węgla „Separator”, zaprojektowanego przez Stanisława Kwaśniewicza[309].
- 1 stycznia – korekta granicy miast Katowice i Chorzów w rejonie osiedla Tysiąclecia i ówczesnego Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku[311].
- 14 marca – w marcu w Polsce doszło kryzysu politycznego, w wyniku którego w Katowicach doszło do zajść ulicznych z udziałem studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Wyższej Szkoły Muzycznej, a na wiecu zorganizowanym w tym dniu I Sekretarz KW PZPR Edward Gierek mówił o istniejącym w Polsce „spisku syjonistycznym” i poparł działania władz centralnych przeciwko „wichrzycielom”[312].
- 8 czerwca – z połączenia Wyższej Szkoły Pedagogicznej i filii Uniwersytetu Jagiellońskiego powstał Uniwersytet Śląski w Katowicach; jego pierwszym rektorem został Kazimierz Popiołek[275][313].
- 1969:
- Oddano do użytku Pałac Ślubów przy alei W. Korfantego, zaprojektowany przez Mieczysława Króla[307].
- 1 stycznia – została oddana do eksploatacji Zautomatyzowana Doświadczalna Kopalnia „Jan”; włączono ją w 1976 do kopalni „Wieczorek”[314][307].
- 1971:
- Oddano do użytku hotel Silesia projektu Tadeusza Łobosa[309].
- 9 maja – nastąpiło oficjalne przekazanie hali widowiskowo-sportowej „Spodek”, zaprojektowanej przez Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego; hala w czasach Polski Ludowej stała się miejscem organizacji imprez sportowych oraz wieców polityczno-propagandowych[302][315].
- 24 maja – oddano do użytku aleję Górnośląską na odcinku pomiędzy rondem mikołowskim (skrzyżowanie z ulicą Mikołowską) a skrzyżowaniem z ulicą Murckowską[316].
- 1972:
- Oddano do użytku biurowiec Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych[309] (bądź też rozpoczęła się wówczas jego budowa[317]).
- Ukończono budowę nowego dworca kolejowego dla stacji Katowice; został on zaprojektowany w stylu brutalizmu przez zespół warszawskich „Tygrysów” – Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego[309].
- 5 stycznia – przy obecnej alei W. Korfantego otwarto nowy budynek Biura Wystaw Artystycznych, wzniesiony według projektu Stanisława Kwaśniewicza[318] (bądź też został on przekazany do użytku w 1969[319]).
- 1973:
- 17 grudnia – po reformie administracyjnej, w której władzę miejską oddano urzędom miejskim, stanowisko prezydenta Katowic objął Paweł Podbiał, dotychczasowy przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej[320].
- 20 grudnia – powołano Centralny Szpital Kliniczny w Katowicach-Ligocie; 19 sierpnia 1974 przyjął on pierwszych pacjentów[317].
- 1974:
- Wyższą Szkołę Ekonomiczną przekształcono w Akademię Ekonomiczną im. Karola Adamieckiego[284].
- 1 stycznia – połączono kopalnie „Gottwald” i „Kleofas” w jeden zakład wydobywczy[321].
- 1975:
- Oddano do użytku dom handlowy „Skarbek” zaprojektowany przez Juranda Jareckiego[302].
- Rozpoczęto przebudowę Zawodzia w związku z przebudową układu komunikacyjnego trasy i węzła FSM[282].
- 27 maja – do Katowic włączono miasta Murcki i Kostuchnę oraz Podlesie i Zarzecze[292][322]
- 1 czerwca – powstało 49 województw, w tym katowickie, a także zlikwidowano powiaty[268].
- 1976:
- Pod patronatem Katowickiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego powołano Społeczne Muzeum Historii Katowic[317].
- Rozpoczęto wyburzanie osiedla domków fińskich w Załęskiej Hałdzie; w ich miejsce rozpoczęto budowę osiedla W. Witosa[323].
- 1977:
- Połączono kopalnie „Boże Dary” i „Murcki” w jeden zakład – KWK „Murcki”[324].
- Pod koniec roku otwarto w Ochojcu przy ulicy Ziołowej Centralny Szpital Górniczy na 750 łóżek[325].
- 1978:
- Rozpoczęto budowę osiedla A. Zgrzebnioka, znajdującego się w rejonie ulic A. Zgrzebnioka, T. Kościuszki i Gawronów[326].
- Ukończenie budowy osiedla W. Roździeńskiego w Zawodziu, budowanego od 1970; powstały na nim budynki wzniesione na planie ośmioramiennej gwiazdy[327] (bądź do 1982[328]).
- 23 lutego – Kazimierz Świtoń założył w Katowicach Komitet Wolnych Zawiązków Zawodowych[329]; 24 października został on napadnięty przez nieumundurowanych funkcjonariuszy i aresztowany, a sprawa ta przyczyniła się do rozpropagowania informacji na temat WZZ[330].
- 18 sierpnia – ochroną konserwatorską objęto środkową część osiedla patronackiego Giszowiec celem jego ochrony przed wyburzeniem pod nowe budownictwo wielorodzinne[331].
- 3 września – poświęcenie po przebudowie świątyni Przemienienia Pańskiego przez bp. Herberta Bednorza[240].
- 6 października – na osiedlu I.J. Paderewskiego został odsłonięty pomnik Żołnierza Polskiego autorstwa Bronisława Chromego[299].
- 1979:
- Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej nadano status Akademii Muzycznej[275].
- Przy placu Sejmu Śląskiego zbudowano Centrum Kształcenia Ideowo-Wychowawczego Kadr Robotniczych, w którym zaczęto organizować pokazowe zebrania PZPR i zjazdy wojewódzkie[292].
- Rozpoczęcie budowy osiedla Odrodzenia; pierwsze budynki zaczęto wznosić w rejonie ulic Spokojnej i Tyskiej[332].
- Uruchomiono pierwszy kocioł elektrociepłowni „Katowice” w Dąbrówce Małej[333].
- Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego w Katowicach przekształcono w Akademię Wychowania Fizycznego[334].
- 9-16 grudnia – w Katowicach odbyła się I edycja Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga[335].
- 1980:
- Ukończono budowę osiedla I.J. Paderewskiego w rejonie ulic K. Damrota, gen. W. Sikorskiego, gen. K. Pułaskiego i alei Górnośląskiej[336].
- 20 października – przyjazd do Katowic Lecha Wałęsy, który odwiedził najpierw MKZ Katowice, a następnie spotkał się z mieszkańcami regionu górnośląskiego w katowickim Spodku[337].
- 3 listopada – z Krakowa do Katowic przeniesiono Wyższe Śląskie Seminarium Duchowe[338][339].
- 10 grudnia – Powołano Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”; jego przewodniczącym został Andrzej Rozpłochowski[329].
- Pod koniec roku rozpoczęto wyburzanie familoków kolonii Norma; w ich miejscu do 1982 powstało nowoczesne osiedle mieszkaniowe[51].
- 1981:
- W styczniu powołano Muzeum Historii Katowic jako oddział Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu[340][341].
- 30 kwietnia – rozpoczęła się I edycja Rawa Blues Festival, zorganizowany przez Ireneusza Dudka[340].
- 25 maja – w centrum Katowic odbył się Marsz Wolności zorganizowany przez Regionalny Komitet Obrony Więzionych za Przekonania[340].
- 20 października – doszło do rozruchów, zapoczątkowanych na Rynku, kiedy to członkowie NSZZ „Solidarność” sprzedawali z samochodu niezależną prasę; gdy Milicja Obywatelska chciała samochód usunąć, w obronie sprzedających stanął tłum ludzi[342].
- 13 grudnia – wprowadzono na trenie Polski stan wojenny; rozpoczęły się internowania działaczy „Solidarności”, w tym rektora Uniwersytetu Śląskiego Augusta Chełkowskiego; nazajutrz doszło do wybuchu strajków w kilku katowickich zakładach pracy, w tym w kopalniach „Staszic”, „Wieczorek” oraz hucie „Baildon”[342].
- 16 grudnia – akcja pacyfikacyjna w kopalni „Wujek”, podczas której w wyniku użycia brani przez oddziały ZOMO zginęło siedmiu górników, a kolejni dwaj zmarło kilka dni później w szpitalu[342].
- Oddano do użytku kompleks biurowców przy ulic A. Mickiewicza, w którym siedzibę miały centrale handlu zagranicznego Centrozap, Stalexport i Węglokoks[309].
- 1982:
- 15 kwietnia – na terenie Leśnictwa Ochojec został ustanowiony rezerwat przyrody „Ochojec”, w którym występują stanowiska liczydła górskiego[325][343].
- 31 sierpnia – odbyła się manifestacja kilku tysięcy osób, próbujących przemaszerować ulicą Warszawską pod kościół Mariaki; został on brutalnie rozbity przez ZOMO[344].
- 1983:
- 20 czerwca – papież Jan Paweł II odprawił mszę św. na katowickim lotnisku Muchowiec oraz spotkał się z chorymi w katedrze Chrystusa Króla[345].
- 4 września – odsłonięto pomnik Harcerzy Września projektu Zygmunta Brachmańskiego; stanął on na placu Obrońców Katowic[346].
- 20 listopada – rozpoczęło działalność Muzeum Diecezji Katowickiej; od 1993 Muzeum Archidiecezjalne[346][347].
- 1984:
- 20 czerwca – zostało wydane zarządzenie wojewody, na podstawie którego reaktywowano Muzeum Śląskie; placówka rozpoczęła działalność w gmachu dawnego Grand Hotelu przy obecnej alei W. Korfantego[272].
- W Zawodziu na Mrówczej Górce został oddany do użytku Centralny Cmentarz Komunalny[348].
- 1985:
- Ukończenie budowy kościoła I Zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów w Katowicach przy ulicy Morawskiej[349].
- 1989:
- Nadanie osiedlu mieszkaniowemu we wschodniej części Bogucic imienia Jerzego Kukuczki[350].
- 2 stycznia – w Katowicach rozpoczął działalność Bank Śląski[351].
- 4 czerwca – odbyła się pierwsza tura częściowo wolnych wyborów do Sejmu i Senatu RP, w wyniku których w województwie katowickim do obu izb parlamenty zostali wybrani w pierwszej turze wszyscy kandydaci z lity posolidarnościowego Komitetu Obywatelskiego[287].
- 27 czerwca – na placu Synagogi, w miejscu zburzonej we wrześniu 1939 Synagogi Wielkiej został odsłonięty pomnik-obelisk ku czci pomordowanych przez Niemców katowickich Żydów[352].
- 30 czerwca – został powołany Związek Górnośląski[351].
- 1990:
- Powstał Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” pod dyrekcją Anny Szostak-Myrczek[353].
- W Chorzowie powstał niezależny Teatr Korez; po kilku latach przeniósł się on tzw. Dezember Palastu przy placu Sejmu Śląskiego[353].
- 1 marca – rozpoczęła się prywatyzacja największego przedsiębiorstwa handlowego w Katowicach – Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego[353].
- 14 marca – z inicjatywy Polish Heritage Society podpisano w Katowicach proklamację o miastach siostrzanych z Mobile w Stanach Zjednoczonych[353].
- 27 maja – wybory samorządowe w Polsce; w wyborach do katowickiej Rady Miejskiej kandydaci z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” uzyskali 49 z 55 miejsc[354].
- 18 czerwca – wybór przez Radę Miejską Katowic Jerzego Śmiałka na prezydenta miasta; był on związany z NSZZ „Solidarność” i ze Związkiem Górnośląskim[355].
- 1991:
- Na początku roku działalność rozpoczął Górnośląski Bank Gospodarczy (późniejszy Getin Bank), powołano z inicjatywy Górnośląskiego Towarzystwa Gospodarczego[356].
- 15 marca – podpisanie umowy o współpracy pomiędzy Katowicami a Kolonią w Niemczech[355].
- 14 września – poświęcenie kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych osiedlu Tysiąclecia; został on zaprojektowany przez Henryka Buszkę i Aleksandra Frantę[357].
- 7 października – w wypadku samochodowym na trasie Warszawa – Katowice zginął poseł na Sejm RP, prezes Najwyższej Izby Kontroli Walerian Pańko[355].
- 15 grudnia – odsłonięcie i poświęcenie pomnika Dziewięciu z „Wujka”[357]; dzień wcześniej poświecono położony przy ulicy Pięknej kościół Podwyższenia Krzyża Świętego[358].
- 1992:
- W oparciu o zaplecze techniczne Ośrodka Postępu Technicznego przy ulicy Bytkowskiej powołano instytucję Międzynarodowe Targi Katowickie[359].
- 1 stycznia – weszła w życie uchwała, na mocy której Katowice podzielono na 22 pomocnicze jednostki samorządowe i 22 obszary ich działania[360]; tego samego dnia rozpoczął działalność Miejski Dom Kultury „Szopienice” (poźn. „Szopienice-Giszowiec”)[361].
- 1 marca – powołano Straż Miejską w Katowicach[362].
- 25 marca – na mocy bulli papieża Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus powołano metropolię katowicką; metropolitą został abp Damian Zimoń[358].
- 31 grudnia – decyzją wojewody katowickiego rozwiązano Śląski Instytut Naukowy[363]; tego samego dnia powołano do życia Wojewódzką Stację Pogotowia Ratunkowego[364].
- 1993:
- Powstała Gmina Wyznaniowa Żydowska[364]
- W kwietniu powołano pierwszą niepubliczną uczelnię w Katowicach – Śląską Wyższą Szkołę Zarządzania, a jej założycielem był Zakład Doskonalenia Zawodowego w Katowicach[365].
- 16 maja – poświęcenia kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Herberta na osiedlu W. Witosa[366].
- 6 listopada – na placu Bolesława Chrobrego odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego autorstwa chorwackiego rzeźbiarza Antuna Augustinčića[364].
- 1994:
- Po raz pierwszy odbyła się uroczystość wręczenia nagrody metropolity górnośląskiego Lux ex Silesia – dostała ją Irena Bajerowa[364].
- 15 czerwca – została powołania Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa (późniejsza Akademia Górnośląska im. W. Korfantego)[364][367].
- 19 czerwca – wybory samorządowe w Polsce; najwięcej mandatów (19) do Rady Miejskiej zdobyli kandydaci Katowickiego Porozumienia Samorządowego[354].
- 1 lipca – Rada Miejska na prezydenta Katowic wybrała Henryka Dziewiora[364].
- We wrześniu otwarto linię tramwajową wzdłuż ulicy Gliwickiej; trasa została częściowo przeniesiona poza zwartą zabudowę Załęża[368].
- 1995:
- 1996:
- 1 stycznia – powołanie Szpitalu Klinicznego nr 6 – Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka i Matki[369].
- 4 stycznia – podpisano umowę o współpracy z Ostrawą w Czechach[369][370].
- 30 października – oddano do użytku odcinek autostrady A4 Katowice Murckowska – Mysłowice, a także zmodernizowany odcinek alei Górnośląskiej pomiędzy ulicami Francuską a Murckowską[316].
- 1997:
- Oddano do użytku budynek zboru Kościoła Zielonoświątkowego „Betania” przy ulicy Gliwickiej w Załężu; posiada on charakterystyczną kopułę o średnicy 40 m[371].
- Został powołany Teatr Gry i Ludzie[369].
- 1998:
- 11 października – wybory samorządowe w Polsce; najwięcej mandatów w Radzie Miejskiej uzyskała Akcja Wyborcza „Solidarność” (26 na 55 miejsc)[354].
- 24 października – uroczyste otwarcie nowego budynku Biblioteki Śląskiej przy placu Rady Europy 1; gmach wzniesiono w okresie 1990–1997[372].
- 3 listopada – Rada Miejska wybrała na prezydenta miasta Piotra Uszoka[369].
- 1999:
- Na ulicy św. Jana umieszczono replikę figury św. Jana[35].
- 6 stycznia – w Piotrowicach-Ochojcu otwarto Szkołę Policji[373].
- 24 marca – podjęto decyzję o likwidacji Ruchu II „Katowice” KWK „Katowice-Kleofas”[374].
- 19 czerwca – osłonięcie pomnika Wojciecha Korfantego na placu Sejmu Śląskiego; zaprojektowanego przez Zygmunta Brachmańskiego[369].
- 10 listopada – oddano do użytku przebudowaną do parametrów autostrady trasę alei Górnośląskiej Katowice Mikołowska – Katowice Francuska[375].
- 2000:
- 4 czerwca – odbyła się uroczysta koronacja obrazu Matki Bożej Boguckiej koronami papieskimi, poświęconymi w 1999 w Gliwicach przez papieża Jana Pawła II[376].
- 1 września – powołano Miejski Dom Kultury „Południe” w Katowicach, składający się z trzech filii[377][378].
- 21 września – w Katowicach został zorganizowany I Festiwal Nauki „Śląsk 2000”[379].
- 27 października – w budynku kina „Kosmos” otwarto Filmotekę Śląską[378].
XXI wiek
[edytuj | edytuj kod]- 2001:
- Oddano do użytku kompleks biurowy Chorzowska 50, liczący 14 kondygnacji[380].
- 16 maja – rozpoczęto proces likwidacji spółki akcyjnej Huta Baildon[381].
- 1 września – z katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie powstała Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach[382].
- 2002:
- 6 lipca – otwarto pierwsze w Katowicach kino wielosalowe – Punkt 44 przy ulicy Gliwickiej w Załężu[378].
- W październiku zakończono przebudowę placu Grunwaldzkiego na Koszutce; w kolejnych latach zagospodarowano na nim Galerię Artystów, a jako pierwszego uhonorowano Zbigniewa Cybulskiego[378].
- 27 października – wybory samorządowe w Polsce; 16 na 31 mandatów w Radzie Miejskiej uzyskało KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok, a prezydentem w I turze głosowania został wybrany Piotr Uszok (zdobył 54,06% głosów)[354].
- 2003:
- Ukończenie budowy przy ulicy Uniwersyteckiej najwyższego wówczas budynku biurowo-usługowego w Polsce – Altus, zaprojektowanego przez Dietera Paletę[383].
- Wyburzenie hali sportowej huty „Baildon” przy ulicy Chorzowskiej 82, którą wzniesiono w latach 1965–1969[384].
- W sierpniu oddano do użytku 600-metrową, dwujezdniową estakadę nad ulicą Bracką, której nadano imię Orląt Lwowskich[378].
- 2004:
- Oddanie do użytku gmachu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego[385], a także gmachu Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego projektu Henryka Wilkosza, Tadeusza Orzechowskiego i Jacka Kusia[386].
- W listopadzie zakończono wydobycie w Kopalni Węgla Kamiennego „Katowice-Kleofas”[387].
- 2005:
- 18 listopada – otwarcie największego wówczas centrum usługowo-handlowego w Katowicach – Silesia City Center; w latach 2010–2011 zostało ono rozbudowane[383][388].
- 2006:
- 28 stycznia – zginęło 65 osób, a ponad 140 zostało rannych w wyniku zawalenia się hali na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich[385].
- 6 października – otwarto Centrum Sztuki Filmowej z Filmoteką „Silesianów”[385].
- 12 listopada – wybory samorządowe w Polsce; w Radzie Miejskiej KWW Forum Samorządowe i Piotr Uszok uzyskał 14 na 31 mandatów, a w wyborach prezydenckich Piotr Uszok uzyskał reelekcję w I turze głosowania (73,16% ważnych głosów)[389].
- 9 grudnia – został otwarty tunel pod rondem gen. J. Ziętka[390].
- 2007:
- Ukończenie budowy Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej „Symfonia”[386].
- Zakończenie przebudowy ciągu ulica Chorzowska – rondo gen. J. Ziętka – aleja W. Roździeńskiego, stając się częścią Drogowej Trasy Średnicowej[391].
- 2008:
- Przebudowano ulicę Mariacką, przekształcając ją w deptak; droga ta stała się miejscem organizacji imprez i koncertów[392].
- 17 maja – odbył się I Marsz Równości w Katowicach pod hasłem „Mniej złości, więcej miłości”[393].
- 2009:
- 15-17 kwietnia – odbyła się pierwsza edycja Europejskiego Kongresu Gospodarczego[394].
- 29 września – oddano do użytku gmach Sądu Okręgowego przy ulicy Francuskiej, zaprojektowany przez Małgorzatę Pilinkiewicz i Tomasza Studniarka[395][396].
- Rozpoczęto działania na rzecz starania się o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016; w listopadzie Katowice zaczęto promować hasłem „Miasto Ogrodów”[397].
- 2010:
- 10 kwietnia – doszło do katastrofy lotniczej samolotu rządowego pod Smoleńskiem, w wyniku którego zginęła wicemarszałek Senatu VII kadencji Krystyna Bochenek, a także urodzony w Katowicach prezes NBP Sławomir Skrzypek[397].
- 21 listopada – odbyły się w Polsce wybory samorządowe; w Radzie Miasta Katowice najwięcej mandatów, 13 z 28, zdobyła Platforma Obywatelska; a w wyborach na prezydenta miasta Piotr Uszok uzyskał reelekcję w I turze, zdobywając ponad 51,7% ważnych głosów[397].
- 2011:
- 28 stycznia – osiedle patronackie Nikiszowiec znalazło się na liście pomników historii[398].
- 8 kwietnia – odbyło się uroczyste otwarcie nikiszowieckiej filii Muzeum Historii Katowic, w której działalność zaczął Dział Etnologii Miasta[397].
- 2012:
- 12 października – nastąpiło uroczyste otwarcie gmachu Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej, zaprojektowanego przez pracownię HS99 Herman i Śmierzewski[397][399].
- 29 października – uroczyste otwarcie nowego dworca kolejowego w Katowicach[400].
- 2013:
- 18-20 stycznia – w Katowicach po raz pierwszy zorganizowano turniej e-sportowy Intel Extreme Masters[401].
- 2014:
- 1 października – odbyło się uroczyste otwarcie siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia przy placu W. Kilara[402].
- 23 października – doszło do wybuchu gazu w kamienicy przy ulicy F. Chopina 18, w wyniku którego śmierć poniósł dziennikarz TVN Dariusz Kmiecik, jego żona Brygida Frosztęga-Kmiecik i ich syn[403].
- 20 listopada – II tura wyborów samorządowych w Polsce; nowym prezydentem Katowic z poparciem m.in. Piotra Uszoka został Marcin Krupa, pokonując Andrzeja Sośnierza wynikiem 71,31% ważnych głosów[404].
- 2015:
- 1 kwietnia – oddanie do użytku tzw. „placu kwiatowego” w strefie Rondo-Rynek, która była modernizowana od 2012[405].
- W marcu zakończono budowę Międzynarodowego Centrum Kongresowego[406].
- 26 czerwca – otwarto nową siedzibę Muzeum Śląskiego[407].
- 2017:
- 1 lipca – powołano Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię z siedzibą w Katowicach[408].
- 13 grudnia – wojewoda śląski Jarosław Wieczorek wydał zarządzenie zastępcze, zmieniające nazwę katowickiego placu przed dworcem kolejowym z placu Wilhelma Szewczyka na plac Marii i Lecha Kaczyńskich[409]; działanie to doprowadziło m.in. do protestów zorganizowanych 16 grudnia przeciwko zmianie nazwy[410].
- 2018:
- 21 października – wybory samorządowe w Polsce; Marcin Krupa uzyskał w I turze reelekcję, zdobywając 55,41% ważnych głosów[411].
- 2-14 grudnia – Katowice były gospodarzem Szczytu Klimatycznego ONZ – COP24, podczas którego zostało zawarte porozumienie Katowice Rulebook[412][413].
- 2019:
- 15 sierpnia – z okazji święta Wojska Polskiego i 100. rocznicy wybuchu I powstania śląskiego w Katowicach odbyła się defilada pod hasłem „Wierni Polsce”[414].
- 5-7 listopada – w Międzynarodowym Centrum Kongresowym odbyła się Światowa Konferencja Antydopingowa organizowana przez Światową Agencję Antydopingową[415].
- 2022:
- 11 lutego – 134-metrowy wieżowiec .KTW II dostał pozwolenie na użytkowanie[416].
- 3 marca – Rada Miasta Katowice przyjęła oświadczenie w sprawie solidarności z mieszkańcami Ukrainy wobec pełnoskalowej agresji Federacji Rosyjskiej rozpoczętej 24 lutego[417].
- 26-30 czerwca – w Katowicach odbyło się Światowe Forum Miejskie WUF11[418].
- 7 lipca – ostatni odcinek przebudowanego węzła w Giszowcu stał się przejezdny; była to największa inwestycja w infrastrukturę drogową w Katowicach od czasu budowy tunelu pod rondem gen. J. Ziętka[419].
- 2023:
- 27 stycznia – doszło do wybuchu w budynku plebanii ewangelicko-augsburskiej parafii w Szopienicach-Burowcu, w wyniku którego życie straciły dwie osoby, a sam budynek został zniszczony[420].
- 2024:
- Miasto Katowice posiadało tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024 przyznanego przez organizację EuroScience we współpracy z Komisją Europejską[421].
- 7 kwietnia – wybory samorządowe w Polsce; Marcin Krupa przy poparciu m.in. Koalicji Obywatelskiej uzyskał w I turze reelekcję, uzyskując 62,43% ważnych głosów[422][423].
- W połowie kwietnia zakończono budowę ostatniego budynku kompleksu Global Office Park[424].
- 26 maja – po zwycięskim meczu z Arką Gdynia piłkarze GKS-u Katowice awansowali do Ekstraklasy, wracając na najwyższy poziom rozgrywek ligowych po 19 latach przerwy[425][426].
- 7-10 sierpnia – w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach miała miejsce konferencja Wikimania 2024, w którym brali udział wolontariusze i goście z całego świata, w tym założyciel Wikipedii Jimmy Wales[427][428].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Starnawska 1990 ↓, s. 3.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 11.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 11.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 12-13.
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 754.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 12.
- ↑ a b c Starnawska 1990 ↓, s. 8.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 232.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 10.
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 211.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 73.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 141.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 134.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 4.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 15.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 273.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 17.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 188.
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 755.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 53.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 18.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 15.
- ↑ a b c Szaraniec 1996 ↓, s. 277.
- ↑ a b c Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 19.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 619.
- ↑ Wilczok 1991 ↓, s. 8.
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 108.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 57.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 20.
- ↑ a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 16.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 9.
- ↑ a b c d e f g h Rzewiczok 2006 ↓, s. 17.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 21.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 756.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 49.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 22.
- ↑ a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 757.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 18.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 32.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 220.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 115.
- ↑ Pierończyk 2019 ↓, s. 38.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 36.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 55.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 10.
- ↑ a b c Starnawska 1990 ↓, s. 5.
- ↑ a b c Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 25.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 758.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 20.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 262.
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 163.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 120.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 759.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 703.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 62.
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 93.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 50.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 21.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 13.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 26.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 760.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 22.
- ↑ Szaflarski 1978 ↓, s. 68.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 704.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 38.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 27.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 545.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 48.
- ↑ a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 23.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 18.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 50.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 12.
- ↑ a b c d e Rzewiczok 2006 ↓, s. 25.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 546.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 26.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 28.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 156.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 53.
- ↑ Szaflarski 1978 ↓, s. 110.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 45.
- ↑ a b c d e f Rzewiczok 2006 ↓, s. 39.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 645.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 40.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 751.
- ↑ a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 761.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 263.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 646.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 71.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 30.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 705.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 64.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 46.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 44.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 741.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 244.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 42.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 265.
- ↑ Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP: Rys historyczny. mariacki.katowice.pl. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 599.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 271.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 24.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 145.
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 762.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 14.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 150.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 27.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 124.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 13.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 269.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 189.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 137.
- ↑ Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 16.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 63.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 600.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 54.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 763.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 33.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 601.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 707.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 19.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 673-674.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 708.
- ↑ Szaflarski 1978 ↓, s. 83.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 51.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 29.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 136.
- ↑ Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN: Synagoga Wielka w Katowicach (pl. Synagogi). sztetl.org.pl. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 559.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 146.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 50-51.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 554.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 76.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 608.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 35.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 234.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 623.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 55.
- ↑ a b c d e f g Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 764.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 71.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 21.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 671.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 730.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 42.
- ↑ Tofilska 2016 ↓, s. 27.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 736.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 204.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 138.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 36.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 222.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 196.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 179.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 52.
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 765.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 77.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 94.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 129.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 603.
- ↑ Tofilska 2016 ↓, s. 48.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 37.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 77.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 277.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 23.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 24.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 81.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 25.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 41.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 84.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 766.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 85.
- ↑ Janota 2010 ↓, s. 9.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 26.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 38.
- ↑ a b Starnawska 1990 ↓, s. 27.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 89.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 28.
- ↑ a b c Starnawska 1990 ↓, s. 29.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 101.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 97.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 102.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 338.
- ↑ a b Janota 2010 ↓, s. 16.
- ↑ Janota 2010 ↓, s. 10.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 127.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 132.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 768.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 31.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 767.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 131.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 144.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 40.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 139.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 108.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 140.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 136.
- ↑ a b Janota 2010 ↓, s. 26.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 106.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 146.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 41.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 109.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 128.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 141.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 111.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 121.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 770.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 143.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 46.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 123.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 139.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 214.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 771.
- ↑ Gierlotka 2005 ↓, s. 115.
- ↑ Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Historia [online], am.katowice.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 120.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 122.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 138.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 711-712.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 140.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 44.
- ↑ a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 147.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 34.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 41.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 29.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 134.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 44.
- ↑ Szaflarski 1978 ↓, s. 303.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 107.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 772.
- ↑ Szaflarski 1978 ↓, s. 292.
- ↑ Michał Lis, Historia Stowarzyszenia Instytut Śląski [online], instytutslaski.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 157.
- ↑ Szaflarski 1978 ↓, s. 205.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 56.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 208.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 51.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 46.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 124.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 69.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 142.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 773.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 604.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 47.
- ↑ a b Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 17.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 164.
- ↑ Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 18.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 58.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 166.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 172.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 165.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 59.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 167.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 213.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 656-657.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 774.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 53.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 173.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 176.
- ↑ Starnawska 1990 ↓, s. 60.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 775.
- ↑ a b Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 14.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 178.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 191.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 197.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 216.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 214.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 423.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 183.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 192.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 185.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 124.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 193.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 213.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 215.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 210.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 49.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 209.
- ↑ a b c d e f g Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 776.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 195.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 211.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 141.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 710.
- ↑ Urząd Miasta Katowice, Państwowy Dom Towarowy [online], katowice.eu [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 283.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 184.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 208.
- ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 55, poz. 498.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 220.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 207.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 777.
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 198.
- ↑ M.P. z 1953 r. nr 23, poz. 280.
- ↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51.
- ↑ a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 221.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 606.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 199.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 198.
- ↑ a b c d e f Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 778.
- ↑ Dz.U. z 1956 r. nr 58, poz. 269.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 706.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 224.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 31.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 263.
- ↑ a b c d e Rzewiczok 2006 ↓, s. 222.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 54.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 159.
- ↑ GKS Katowice: Historia. gkskatowice.eu. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 218.
- ↑ a b c d e f Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 779.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 112.
- ↑ a b c d e f Rzewiczok 2006 ↓, s. 223.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 150.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 142.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 200.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 69.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 509.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 58.
- ↑ a b Bulsa 2018 ↓, s. 91.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 780.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 212.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 57.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 186.
- ↑ Rzewiczok 1999 ↓, s. 77.
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 259.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 510.
- ↑ a b Szaraniec 1996 ↓, s. 169.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 192.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 60.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 181.
- ↑ a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 203.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 491.
- ↑ Tofilska 2016 ↓, s. 144.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 176.
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 280.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 195.
- ↑ Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga, I MKD 9-16 XII 1979. O konkursie [online], konkurspl.fitelbergcompetition.com [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 180.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 204.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 46.
- ↑ e-ncyklopedia, Śląskie Seminarium Duchowne [online], silesia.edu.pl (pol.).
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 781.
- ↑ Muzeum Historii Katowic, O Muzeum [online], mhk.katowice.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 205.
- ↑ M.P. z 1982 r. nr 10, poz. 74.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 519.
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 206.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 782.
- ↑ Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach, O muzeum [online], muzeum.katowicka.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Rzewiczok 2006 ↓, s. 226.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 68.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 172.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 67.
- ↑ Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 56.
- ↑ a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 783.
- ↑ a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 528.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 784.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 534.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 70.
- ↑ a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 71.
- ↑ Szaraniec 1996 ↓, s. 249.
- ↑ Rada Miejska w Katowicach, Uchwała Nr XXVI/148/91 Rady Miejskiej w Katowicach z dnia 16 września 1991 r. w sprawie: utworzenia na terenie miasta Katowice 22 pomocniczych jednostek samorządowych i podziału miasta na 22 obszary ich działania [online], bip.katowice.eu, 16 września 1991 (pol.).
- ↑ Bulsa 2023 ↓, s. 335.
- ↑ Straż Miejska Katowice: Historia. strazmiejska.katowice.pl. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 115.
- ↑ a b c d e f g Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 785.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 134.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 602.
- ↑ Akademia Górnośląska im. Wojciecha Korfantego w Katowicach, Historia Uczelni [online], gwsh.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 711.
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 786.
- ↑ Urząd Miasta Katowice, Historia współpracy [online], katowice.eu [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 87.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 173.
- ↑ Szkoła Policji w Katowicach, Informacje o szkole [online], katowice.szkolapolicji.gov.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Ewa Strzałkowska , Piotr Strzałkowski , Ostatnie kopalnie w centrum Katowic, „CUPRUM – Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud” (2 (87)), 2018, s. 53 [dostęp 2024-05-08] .
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 93.
- ↑ Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 13.
- ↑ Uchwała Nr XXVI/345/00 Rady Miejskiej Katowic z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie utworzenia Miejskiego Domu Kultury "POŁUDNIE" w Katowicach [online], bip.katowice.eu, 28 sierpnia 2000 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 787.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 136.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 64.
- ↑ Beata Szypuła: Upadły Baildon. katowice.naszemiasto.pl, 2001-05-17. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 132.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 75.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 63.
- ↑ a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 788.
- ↑ a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 537.
- ↑ Frużyński, Grzegorek i Rygus 2017 ↓, s. 127.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 66.
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 529.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 200.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 62.
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 133.
- ↑ Stowarzyszenie Tęczówka: Historia. teczowka.org.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Europejski Kongres Gospodarczy [online], prawo.gazetaprawna.pl, 23 kwietnia 2009 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 80.
- ↑ Urbanity: Sąd Okręgowy. urbanity.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 789.
- ↑ Dz.U. z 2011 r. nr 20, poz. 101.
- ↑ CINIBA, Historia [online], ciniba.edu.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Justyna Przybytek; Dorota Niećko: Dworzec Katowice już otwarty!. dziennikzachodni.pl, 2012-10-29. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Pachelska , Intel Extreme Masters Katowice 2013 [online], dziennikzachodni.pl, 7 stycznia 2013 [dostęp 2024-05-08] .
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 202.
- ↑ Wybuch gazu w Katowicach: Dramatyczna akcja ratunkowa. Była nadzieja. dziennikzachodni.pl, 2014-10-23. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory Samorządowe 2014. Katowice. Wybory Burmistrza – II tura. samorzad2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Bulsa 2018 ↓, s. 246.
- ↑ Międzynarodowe Centrum Kongresowe, O MCK [online], mckkatowice.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Otwarcie Muzeum Śląskiego – 26 czerwca 2015 r. [online], dzieje.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Dz.U. z 2017 r. poz. 1290.
- ↑ Justyna Przybytek: Katowicki plac Szewczyka to teraz plac Marii i Lecha Kaczyńskich. Wojewoda zmienił nazwę. katowice.naszemiasto.pl, 2017-12-14. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Plac Szewczyka, nie Kaczyńskich. tvn24.pl, 2017-12-16. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory Samorządowe 2018. Miasto Katowice. Wyniki głos. i wyb. Prezydenta. wybory2018.pkw.gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: COP24 Katowice. katowice.eu. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ UN Climate Change: COP 24. unfccc.int. [dostęp 2024-05-08]. (ang.).
- ↑ Serwis Województwa Śląskiego, Defilada Wierni Polsce [online], slaskie.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Łukasz Kądziołka: W Katowicach zapadną ważne decyzje dla światowego sportu. katowice24.info, 2018-04-04. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ .KTW II już oficjalnie najwyższym budynkiem Katowic. miasto.pro, 2022-02-11. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ OŚWIADCZENIE RADY MIASTA KATOWICE z dnia 3 marca 2022 r. w sprawie solidarności z mieszkańcami Ukrainy wobec agresji Federacji Rosyjskiej, bip.katowice.eu, Katowice, 3 marca 2022 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Światowe Forum Miejskie WUF11. gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Od czwartku 7 lipca węzeł Kolista w pełni przejezdny. katowice.eu, 2022-07-06. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Jakub Dyl , Kamil Zatoński , Trwa rozbiórka kamienicy na Bednorza w Katowicach. Te zdjęcia pokazują, jak kruche jest ludzkie życie [online], wkatowicach.eu, 1 lutego 2023 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Uniwersytet Śląski w Katowicach: O Mieście Nauki. us.edu.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Katowicka Koalicja Obywatelska zaprezentowała kandydatów do Rady Miasta. wkatowicach.eu, 2024-02-24. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory Samorządowe 2024. Wyniki w wyborach Prezydenta Miasta Katowice. wybory.gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Pachelska , W Katowicach wyrosła nowa Superjednostka, ale w pionie. Kompleks Global Office Park już gotowy [online], slazag.pl, 19 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
- ↑ Wojciech Papuga , Wielki powrót po 19 latach. Czterokrotny wicemistrz Polski awansował do Ekstraklasy! [online], sport.tvp.pl, 26 maja 2024 [dostęp 2024-07-22] (pol.).
- ↑ GKS Katowice awansował do PKO BP Ekstraklasy! [online], pap.pl, 26 maja 2024 [dostęp 2024-07-22] (pol.).
- ↑ Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach: Wikimania 2024. mckkatowice.pl. [dostęp 2024-08-12]. (pol.).
- ↑ Patryk Obarski: Twórca Wikipedii przyjedzie do Polski. Rozpoczęło się święto twórców popularnej encyklopedii. onet.pl, 2024-08-07. [dostęp 2024-08-12]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 1, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012a, ISBN 978-83-87727-24-6 (pol.).
- Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012b, ISBN 978-83-87727-29-1 (pol.).
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- Michał Bulsa, Dąbrówka Mała. Dzieje dzielnicy Katowic, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2023, ISBN 978-83-64356-57-5 (pol.).
- Adam Frużyński , Grzegorz Grzegorek, Piotr Rygus , Kopalnie i huty Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka” Grzegorz Grzegorek, 2017, ISBN 978-83-63780-23-4 (pol.).
- Stefan Gierlotka, Uniczowy. Kalendarium Historii południowych dzielnic Katowic: Kostuchna, Ochojec, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Katowice: „Śląsk”. Wydawnictwo Naukowe, 2005, ISBN 83-7164-471-X (pol.).
- Grzegorz Grzegorek, Piotr Tabaczyński , Parafie i kościoły Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka”, 2014, ISBN 978-83-63780-06-7 (pol.).
- Joanna Kałuska , Mirosław Węcki , W okupowanym mieście: topografia Katowic w latach 1939–1945, Katowice: Muzeum Historii Katowic. Archiwum Państwowe w Katowicach, 2013, ISBN 978-83-63031-16-9 (pol.).
- Aleksandra Korol-Chudy , Kiedy Katowice były Stalinogrodem… 1953–1956, Katowice: Instytut Pamięci Narodowej. Oddział w Katowicach; Katowice Miasto Ogrodów - Instytucja Kultury im. Krystyny Bochenek, 2020, ISBN 978-83-8098-972-6 (pol.).
- Wojciech Janota, Katowice między wojnami: miasto i jego sprawy 1922–1939, wyd. pierwsze, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2010, ISBN 978-83-7729-021-7 (pol.).
- Jerzy Moskal, Wilhelm Szewczyk, Stanisław Gadomski (red.), Bogucice, Załęże et nova villa Katowice: rozwój w czasie i przestrzeni, wyd. pierwsze, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1993, ISBN 978-83-85831-35-8 (pol.).
- Ginter Pierończyk, Plecionka, Kotórz Mały: Silesia Progress, 2019, ISBN 978-83-65558-24-4 (pol.).
- Urszula Rzewiczok, Dzieje Dębu (1299–1999), Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1999, ISBN 83-87727-30-X (pol.).
- Urszula Rzewiczok, Zarys dziejów Katowic 1299–1990, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2006, ISBN 978-83-87727-42-0 (pol.).
- Joanna Starnawska , Dzieje Katowic (1299–1945), Katowice: Muzeum Historii Katowic, 1990 (pol.).
- Józef Szaflarski (red.), Katowice 1865–1945: zarys rozwoju miasta, Katowice: Śląski Instytut Naukowy. Wydawnictwo „Śląsk”, 1978 (pol.).
- Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, ISBN 83-905115-0-9 (pol.).
- Joanna Tofilska, Giszowiec. Monografia historyczna, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, ISBN 978-83-64356-19-3 (pol.).
- Emanuel Wilczok, Janów: od osady leśnej do gminy wielkoprzemysłowej, Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1991 (pol.).