Przejdź do zawartości

Kalendarium historii Katowic

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Herb Katowic na fasadzie kamienicy przy ulicy Dyrekcyjnej 10 z datą „1866”, kiedy to został wprowadzony zarząd miejski

Kalendarium historii Katowicchronologiczne zestawienie najważniejszych wydarzeń, które miały miejsce na obszarze Katowic w jego współczesnych granicach bądź były z nimi ściśle związane.

XII–XVIII wiek

[edytuj | edytuj kod]
Mieszko I Plątonogi
  • 1414:
    • Wzmianka o kościele w Bogucicach (bądź już w 1403[5]) na dokumencie wydanym przez dziedziców Mysłowic Adama i Jana[7].
  • 1486:
    • 9 września – Jurga Kleparski uzyskał zezwolenie na ponowne uruchomienie produkcji w Kuźnicy Boguckiej[1][5].
Aleksy Thurzon na płaskorzeźbie
  • 1536:
    • 22 lutego – dobra Kuźnicy Boguckiej zostały wydzielone z państwa pszczyńskiego i w wyniku ich sprzedaży wraz z innymi dobrami przez Jana Thurzona Stanisławowi Salomonowi z Krakowa weszły one w skład ziemi mysłowickiej[12][13].
  • 1576:
    • W piśmie Mikołaja Salomona pojawiła się wzmianka o Dąbrówce Małej jako niezamieszkanej wówczas pustej wsi; należała ona wóczas do dóbr mysłowickich i wydzierżawiona była jako folwark opactwu św. Jakuba we Wrocławiu[15].
  • 1586:
    • W aktach pojawiły się samodzielnie nazwy Podlesie i Zarzecze; wcześniej wymieniane były one z przedrostkiem Uniczowy[10][16].
Akt wizytacji parafii bogucickiej z 1598, w którym po raz pierwszy pojawiła się wzmianka o Katowicach
  • 1619:
    • Pierwsza wzmianka o szkole w Bogucicach; była to placówka funkcjonująca przy kościele parafialnym[18].
  • 1640:
    • Pierwsza wzmianka o kuźnicy w Załężu; funkcjonowała ona do 1730[6]; wskazywana jest też data 1524 jako pierwsza pośrednia wzmianka o załęskiej kuźnicy[5].
  • 1666:
    • Wzmianka o młynie na Koczotce (Koszutce); wymieniono wówczas żonę młynarza Koczota[19].
Najdawniejszy plan sytuacyjny obszarów dzisiejszych Katowic z 1686 (mapa w orientacji wschodniej)
  • 1686:
    • 26 stycznia – Jan Mieroszewski z Mysłowic i Rudolf Józef Kamieński ze Świętochłowic zawarli ugodę; do aktu dołączono odręczny plan sytuacyjny obszaru spornego, będący najstarszym planem współczesnych Katowic[21].
  • 1698:
    • 19 sierpnia – Karol Mieroszewski kupił Katowice i jeszcze w tym samym roku, 18 września stały się one własnością Jerzego Holly’ego z Ponięcic[22][19].
  • 1702:
    • 1 maja – Jerzy Holly sprzedał dobra wraz z Katowicami hrabiemu Baltazarowi Erdmannowi Promnitzowi[24].
  • 1723:
    • 7 maja – został spisany dokument katastralny, na którym zachował się najstarszy wizerunek herbu Kuźnicy Boguckiej, przedstawiający ręczny młot wsparty głowicą na masywnym kowadle[25].
  • 1724
    • 30 stycznia – pierwsza pisemna wzmianka o folwarku Janowiec, wokół którego wyrosła osada Janów[19][26]; w 1742 wymieniono po raz pierwszy Janów jako osadę leśną[27].
Bogucicki kościół przedstawiony na rycinie z XVIII wieku
  • 1755:
    • Dobra bogucickie odziedziczyła Józefa Schwellengrebel; kupił je 24 czerwca 1764 Jan Nepomucen Schwellengrebel[29].
  • 1787:
    • Rozpoczęcie regularnej eksploatacji węgla kamiennego w Dębie – nadanie pola górniczego kopalni „Fürstin Hedwig” (niem. Księżna Jadwiga)[30].

XIX wiek

[edytuj | edytuj kod]
Huta „Hohenlohe” na litografii Ernesta Knippla z połowy XIX wieku
Johann Friedrich Wedding – właściciel dóbr katowickich od 1809
  • 1801:
    • Założenie kopalni „Beate” w Brynowie przez Johanna Ferdinanda Koulhaasa[31][32].
Pudlingarnia Johna Baildona na litografii z połowy XIX wieku
  • 1822:
    • Książę zu Hohenlohe wraz z Johnem Baildonem otrzymali nadanie na hutę cynku „August” w Wełnowcu[38].
    • 2 grudnia – zostało wydane nadanie, na mocy której w rejonie późniejszego Spodka została założona huta cynku „Fanny”[37].
  • 1826:
    • Działalność rozpoczęła szkoła w Roździeniu, do której uczęszczali także uczniowie z Szopienic[40].
    • Ks. Józef Beder założył na terenie gminy Dąb osadę Józefowiec, która została nazwana jego imieniem; zabudowano wówczas 30 chałup oraz karczmę[41].
  • 1827:
    • Otwarcie pierwszej szkoły na terenie ówczesnych Katowic; mieściła się ona w chałupie przy ulicy Pocztowej[7].
    • Została założona pierwsza szkoła w Załężu; znajdowała się ona w wiejskiej chacie na wysokości późniejszej ulicy J. Zarębskiego[42].
  • 1828:
    • 1 stycznia – ukończenie budowy pierwszego budynku szkoły w Dębie; był to obiekt drewniany, zlokalizowany przy późniejszej ulicy Chorzowskiej; nowy, murowany budynek w miejsce starego powstał w 1856[43].
Katowice w latach 30. XIX wieku na litografii Ernesta Knippla
Fragment kolonii Alfred w 2020
  • 1832:
    • Zakup Katowic od rodziny Weddingów przez królewskiego nadzorcę górniczego Karla Friedricha Lehmanna z Królewskiej Huty[30].
  • 1833:
    • Uruchomienie huty „Katowickiej”, przekształconej z kuźnicy boguckiej przez Gustava von Weddinga[32].
  • 1836:
  • 1837:
    • Kuźnica w Roździeniu weszła w skład huty żelaza „Dietrich”[46].
  • 1838:
    • Franz Winckler został właścicielem dóbr katowickich; rok później jego żona Maria kupiła od ostatniego ordynata Aleksandra Mieroszewskiego fideikomisowe dobra mysłowickie[47].
    • 12 marca – nadano na wniosek Johna Baildona kopalnię „Waterloo” w Dębie[48]; wydobycie węgla rozpoczęto w niej następnym roku[32][47].
  • 1839:
Franz von Winckler – posiadacz ziemski, który przeniósł zarząd swoich dóbr do Katowic
Hotel Welta na zdjęciu z 1872
  • 1841:
    • Rozpoczęto wydobycie węgla w kopalni „Victor” w Załężu[50].
    • Franz von Winckler przeniósł zarząd swoich dóbr do Katowic; był to pierwszy organ administracji przemysłowej na terenie miejscowości i zalążek funkcji dyspozycyjnej przyszłego miasta[45].
  • 1847:
    • 2 czerwca – została utworzona kopalnia „Georg” (późn. „Jerzy”) w Dąbrówce Małej, która eksploatowała połączone pola górnicze „Georg” i „Norma”[55].
    • W listopadzie ukończono budowę szkoły w Dąbrówce Małej, do której uczęszczały dzieci z miejscowości i okolicznych kolonii; nauczanie w niej rozpoczęło 109 dzieci[56][57].
Dwór na terenie dawnego folwarku Tiele-Wincklerów w Dąbrówce Małej
Kościół ewangelicki (przed rozbudową) i budynek szkoły ewangelickiej w latach ok. 1860–1870
Budynek dworca koejowego z 1859 przy ulicy Dworcowej
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w 1865
  • 1851:
    • Do Katowic przeprowadził się Richard Holtze; stał się sojusznikiem Friedricha Wilhelma Grundanna w jego staraniach na rzecz przekształcenia Katowic w miasto; był on też pierwszym lekarzem w Katowicach, a po nadaniu miejscowości praw miejskich pierwszym przewodniczącym Rady Miejskiej[60][61].
    • 1 kwietnia – otwarcie w Katowicach ekspedycji pocztowej II klasy; katowicka poczta początkowo mieściła się przy ulicy Młyńskiej[62].
  • 1852:
    • Uruchomienie produkcji w hucie „Martha” (późn. „Marta”); początkowo był to zakład cynkowy, a od 1857 produkowano w nim żelazo i stal[63][60].
    • 1 grudnia – oddano do użytku połączenie kolejowe łączące Katowice z Murckami (do kopalni „Emanuelssegen”) przez Ligotę[64].
  • 1855:
    • Oddano do użytku osobny budynek szkoły w Katowicach[7] bądź też istniejący obiekt powiększono[67].
Stara Synagoga około 1872
Podobizna burmistrza Katowic Louisa Diebla w Illustrirte Zeitung (1870)
  • 1861:
    • W Burowcu uruchomiono hutę cynku „Paul”[56].
    • W Katowicach powołano Turnverein – pierwszą niemiecką organizację gimnastyczną w miejscowości[61].
  • 1863:
    • Oddanie do użytku prywatnej brukowanej drogi KobiórTychyMurcki, za przejazd której pobierano myto[77].
    • Zbudowanie w Katowicach przez rodzinę Kremskich gazowni[78]; w 1867 wydzierżawili oni ją miastu na okres 25 lat[79].
  • 1864:
    • Powstała prywatna Wyższa Szkoła Żeńska w Katowicach, która działała przy ulicy Młyńskiej; została ona przejęta przez władze miejskie w 1875[80][61].
    • Zawaleniu uległa Karczma Katowicka[69].
  • 1869:
    • Ks. Rudolf Lubecki założył w Katowicach Kółko Katolickie, które zrzeszało około 80 członków; jego działalność polegała m.in. na organizowaniu spotkań towarzyskich i przedstawień teatralnych[88].
    • 1 października – ukazująca się pierwsza gazeta w Katowicach pod tytułem Allgemeiner Anzeiger für den oberschlesischen Industriebezirk, w 1874 zmieniono jej nazwę na Kattowitzer Zeitung[89][85].
Ks. Leopold Markiefka – fundator szpitala bonifratrów Bogucicach
Ulica Starowiejska w 1872; w tle kościół Mariacki
  • 1874:
    • 1 lipca – burmistrzem Katowic został Otto Rüppell[81][84].
    • Powstanie spółki Rhein et Company Eisengiesserei Zawodzie (niem. Rheim i Spółka – Odlewnia Żeliwa Zawodzie), która stała się początkiem powstałej w 1890 huty „Ferrum”[100].
  • 1876:
    • Oddano do użytku gmachu starostwa powiatowego przy ulicy Warszawskiej[71].
    • Założenie przez gminę żydowską w Katowicach prywatnej szkoły elementarnej dla dzieci wyznania mojżeszowego[101].
Szyby „Richthofen” („Wilson I”) i „Hulda” („Wilson II”) kopalni „Giesche” (późn. „Wieczorek”) około 1915
Delegaci na konferencji w Katowicach w 1884
  • 1887:
    • 26 września – uruchomiono pierwszy wodociąg w Katowicach[103].
Tramwaje na katowickim Rynku na przedwojennej pocztówce
Zdjęcie z 1904 przedstawiające pomnik Dwóch Cesarzy na współczesnym placu Wolności
  • 1897:
    • 25 listopada – został otwarty gmach szpitala św. Elżbiety przy ulicy Warszawskiej; w późniejszych latach został on przebudowany[121].
  • 1899:
    • Oddanie do użytku budynku Grand Hotelu przy alei W. Korfantego; został on zaprojektowany w stylu nawiązującym do neorenesansu[124][125].
    • 1 kwietnia – Katowice nadano status powiatu miejskiego; w jego zakład wchodziły Bogucice, Zawodzie, Dąb, Wełnowiec i Załęże (bądź w 1897)[96][126].

XX wiek

[edytuj | edytuj kod]
Rejon dzisiejszej ulicy ks. P. Skargi na początku XX wieku; po prawej stronie poprzecinana jazami Rawa
Pocztówka z 1908 przedstawiająca panewnicka bazylikę
Fragment osiedla patronackiego Giszowiec na pocztówce z około 1915
Kolonia Bóze Dary w rejonie placu J. Filaka na pocztówce z około 1915
Osiedle patronackie Nikiszowiec (rejon placu Wyzwolenia) na pocztówce z 1912
  • 1909:
    • 19 września – w Zadolu zorganizowano pierwszy zjazd Związku Śląskich Kół Śpiewaczych z terenów z Górnego Śląska[153] (bądź 19 kwietnia[154]).
    • 25 grudnia – otwarto kino „Colosseum” przy ulicy 3 Maja (późniejsze kino „Światowid”)[153].
  • 1910:
    • Ukończenie budowy osiedla patronackiego Giszowiec, zaprojektowanego przez Georga i Emila Zillmannnów; osiedle powstało w myśl idei miasta-ogrodu z inicjatywy dyrektora kopalni „Giesche” Antona Uthemanna[124].
Ratusz gminy Bogucice w Zawodziu na pocztówce z około 1930
Kino „Rialto” na pocztówce z okresu międzywojennego
Powstańcy śląscy przed restauracją Pilcha przy ulicy Załęskiej
Pogrzeb Andrzeja Mielęckiego, zamordowanego w Katowicach 17 sierpnia 1920
Działacze Polskiego Komisariatu Plebiscytowego na Górnym Śląsku na zdjęciu z około 1921
  • 1914:
    • 6 stycznia – Dyrekcja Okręgowa Kolei w Katowicach zezwoliła na prowadzenia ruchu osobowego pomiędzy szybem „Carmer” a Giszowcem; pociągi osobowe, które kursowały prawdopodobnie od 1916, były potocznie określane Balkanem[158].
    • Wybuch I wojny światowej; Katowice w okresie od sierpnia do listopada leżały na obszarze przyfrontowym, a później po przesunięciu frontu nastąpił dla przemysłu regionu okres koniunktury ze względu na wzmożone zapotrzebowania wojenne[159].
  • 1918:
    • 11 listopada – podpisanie rozejmu w Compiègne, kończącego działania zbrojne I wojny światowej; klęska wojenna Niemiec wzmogła na Górnym Śląsku oraz na obszarze zaboru pruskiego działania propolskie mające na celu zespolenie tych terenów z nowo odrodzonym państwem polskim[161].
    • 13 listopada – ukonstytuowały się pierwsze polskie rady ludowe na terenie współczesnych Katowic – w Giszowcu i Załężu[162].
  • 1919:
    • 11 stycznia – zawiązanie w Katowicach Głównego Komitetu Wykonawczego Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska[162].
    • 28 czerwca – podpisanie traktatu wersalskiego; zapowiadał on m.in. przeprowadzenie na Górnym Śląsku plebiscytu[163].
    • 6 lipca – w Katowicach odbyła się propolska manifestacja, w której wzięło udział około 15 tys. osób[163].
    • 11 sierpnia – rozpoczęcie strajków przez górników, w którym uczestniczyło 80% pracowników wszystkich katowickich zakładów wydobywczych; domagano się zaprzestania redukcji zatrudnienia, przyjęcia do pracy wcześniej zwolnionych oraz usunięcia z zakładów pracy oddziałów Freikorpsu[164].
    • 16/17 sierpnia – wybuch I powstania śląskiego, do którego doszło na wieść o krwawych starciach w kopalni „Mysłowice” 15 sierpnia; działania zbrojne podczas powstania odbywały się w miejscowościach powiatu katowickiego, a wokół samych Katowic Niemcy skoncentrowali silne oddziały wojskowe[164].
    • 24 sierpnia – komendant POW Alfons Zgrzebniok podjął decyzję o przerwaniu działań zbrojnych[165].
    • 9 listopada – wybory komunalne w Katowicach; do Rady Miejskiej weszło m.in. ośmiu przedstawicieli Polskiej Partii Narodowej, w tym pierwsza w historii Polka – Aleksandra Szyperska[166].
Uroczystość wkroczenia do Katowic polskich wojsk 20 czerwca 1922
Alfons Górnik – pierwszy prezydent miasta Katowice (1922–1928)
Centrum Szopienic w 1922
Siedziba Szkoły Budowlanej, od 1922 roku Sejmu Śląskiego, a potem Konserwatorium Muzycznego; pocztówka prawdopodobnie z okresu II wojny światowej
Gmach Sejmu Śląskiego na zdjęciu z lat międzywojennych
Dworzec lotniska Katowice-Muchowiec w 1929
  • 1921:
    • 20 marca – odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku; 85,4% mieszkańców miasta Katowice opowiedziało się za przyłączeniem regionu do Niemiec, a w powiecie katowickim było ich 44,4% osób; za Polską opowiedziało się ponad 14% mieszkańców Katowic i 55,6% mieszkańców powiatu katowickiego[174].
    • 2/3 maja – wybuch III powstania śląskiego; jego dyktatorem został Wojciech Korfanty, a kwaterę Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych zlokalizowano w Szopienicach; w czasie powstania tereny wokół Katowic zostały zajęte przez powstańców, a w samym mieście stacjonowały wojska sojusznicze[175].
    • 5 lipca – zakończenie III powstania śląskiego[176].
    • 30 lipca – przeniesienie do Katowic siedziby Naczelnej Rady Ludowej na Górnym Śląsku, kierowniczego organu życia politycznego i narodowego[176]; na jej czele stanął Józef Rymer[177].
    • 21 sierpnia – poświęcenia kościoła pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Podlesiu[178].
  • 1922:
    • 6 lutego – wybór przez miejskich radnych Alfonsa Górnika na pierwszego prezydenta Katowic[179][180] (lub 30 stycznia[181]).
    • 19 czerwca – oficjalne przekazanie miasta przez przedstawiciela Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej na Górnym Śląsku mjr. Salerona burmistrzowi Katowic Alfonsowi Górnikowi; tegoż dnia mieszkańcy Katowic na Rynku pożegnali żołnierzy francuskich[179].
    • 20 czerwca – wkroczenie do Katowic wojsk polskich na czele z gen. Stanisławem Szeptyckim; rozpoczęcie procesu przejmowania miasta przez władze polskie[182].
    • 15 lipca – z inicjatywy Feliksa Bocheńskiego zawiązało się Towarzystwo Przyjaciół Teatru Polskiego; na pierwszym posiedzeniu zarząd towarzystwa postanowił utworzyć w Katowicach scenę teatralną pn. Teatr Polski – późniejszy Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego[183].
    • 16 lipca – podpisanie w Katowicach aktu przejęcia części Górnego Śląska przez Polskę[176].
    • 8 sierpnia – został otwarty Bank Śląski, oparty na francuskim kapitale[184].
    • 27 sierpnia – do Katowic przybył Naczelnik Państwa Józef Piłsudski; była to jego jedyna wizyta w mieście[185].
    • 10 października – w gmachu szkoły budowalnej w Katowicach odbyła się uroczysta inauguracja Sejmu Śląskiego; marszałkiem Sejmu I kadencji został Konstanty Wolny[186].
    • Powołano spółkę akcyjną Giesche, która przejęła zakłady koncernu Georg von Giesches Erben na terenie Polski; w tym samym roku spółka w Zawodziu uruchomiła fabrykę porcelany[187].
  • 1924:
    • 30 czerwca – likwidacja obszarów dworskich na terenie powiatu katowickiego; dzień później tereny te weszły w skład poszczególnych gmin, także powołano gminę Wełnowiec[191].
    • 15 lipca – Sejm Śląski przyjął ustawę, na mocy której do Katowic włączono Bogucice, Brynów, Dąb (bez Józefowca), Załęże i Zawodzie z powiatu katowickiego i Ligotę Pszczyńską z powiatu pszczyńskiego; sam zaś Józefowiec wraz z kolonią Agnieszki został włączony nowo gminy Wełnowiec[192]; ustawa weszła w życie 15 października[193].
    • 30 września – likwidacja obszarów dworskich na ternie powiatu pszczyńskiego; dzień później weszły one pod zarząd sąsiednich gmin, a także utworzono nową gminę Murcki[191].
  • 1925:
    • 1 stycznia – podział Katowic na 4 dzielnice: Śródmieście, Bogucice-Zawodzie, Załęże-Dąb i Ligota-Brynów[194].
    • 28 października – powstanie diecezji katowickiej, której stolicą zostały Katowice[195]; jej pierwszym ordynariuszem został bp August Hlond[196].
    • W listopadzie poświęcono grób Nieznanego Powstańca, który znajdował się na placu Wolności[197].
  • 1926:
    • We wrześniu urząd wojewody śląskiego objął Michał Grażyński[198].
    • 14 listopada – w polskiej części Górnego Śląska odbyły się pierwsze wybory komunalne; w Katowicach zwyciężyli kandydaci z listy niemieckiej[199].
Gmach Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych na pocztówce z lat 1937–1939
Panorama południowego Śródmieścia Katowic; pośrodku widoczny gmach Urzędu Skarbowego
Siedziba Polskiego Radia Katowice w dniu uroczystości jego poświęcenia w 1937 roku
Gmach Muzeum Śląskiego w Katowicach w trakcie budowy w 1939
Żołnierze 73 Pułku Piechoty na defiladzie w 1936 (ul. Warszawska)
Niemiecka uroczystość zorganizowana w ramach tzw. Dnia Wolności 15 października 1939 na współczesnym placu Sejmu Śląskiego
  • 1940:
    • Na początku roku nadburmstrzem Katowic został Hans Tießler; zarządzał on miastem do momentu wyzwolenia Katowic z niemieckiej okupacji[250].
    • 3-4 kwietnia – Niemcy w Dąbrówce Małej rozstrzelali około 40 osób z terenów Sosnowca i Dąbrowy Górniczej w odwecie za zabójstwo niemieckiego komendanta policji Giebelmanna[251]
    • Na przełomie maja i czerwca przesiedlono pozostałych katowickich Żydów do gett w Chrzanowie i Olkuszu; po likwidacji zagłębiowskich gett w okresie 1942–1943 zostali oni deportowani do obozu zagłady KL Auschwitz, gdzie zostali wymordowani[252].
    • 18-19 grudnia – katowickie Gestapo aresztowało na terenie Górnego Śląska około 450 osób działających w strukturach Związku Walki Zbrojnej, rozbijając górnośląski okręg tejże organizacji[253].
    • 20 grudnia – z połączenia rejencji katowickiej i opolskiej utworzono prowincję górnośląską ze stolicą w Katowicach; nadprezydentem został Fritz Bracht[248].
Ks. Jan Macha, zgilotynowany w katowickim więzieniu w 1942
Pochód pierwszomajowy na ulicy Warszawskiej w 1945
Aleksander Zawadzki ok. 1949
Pomnik Żołnierzy Radzieckich na placu Wolności (2007)
Grzegorz Fitelberg (1948)
  • 1944:
    • 21/22 marca – na skutek prowokacji kolaborantów Gestapo został rozbity inspektorat katowicki Armii Krajowej; aresztowano por. Wacława Stacherskiego i jego zastępcę Pawła Wybierskiego, kilkudziesięciu funkcjonariuszy sztabowych i kilkuset żołnierzy AK; po tych wydarzeniach inspektoratu katowickiego już nie odbudowano[257][258].
  • 1945:
    • 25 stycznia – początek ewakuacji niemieckich władz z Katowic[259].
    • 27 stycznia – zajęcie miasta przez Armię Czerwoną[259]; w walkach o Katowice zginęło 1270 żołnierzy niemieckich i 300 żołnierzy sowieckich[260].
    • 29 stycznia – organizacja wiecu propagandowego w kinie „Zorza” przez przybyłe do Katowic grupy komunistów[261]; tego samego dnia z terenów dawnego Generalnego Gubernatorstwa do Katowic wrócił bp Juliusz Bieniek, a 6 lutego bp Stanisław Adamski[262].
    • 30 stycznia – wznowiono wydobycie węgla kamiennego w kopalni „Katowice”[263].
    • 2 lutego – zaczęto wydawanie dziennika Trybuna Śląska, przemianowana w marcu tego samego roku na Trybunę Robotniczą[264].
    • 5 lutego – powołano Tymczasowy Zarząd Miejski w Katowicach; prezydentem został Józef Wesołowski[265].
    • 6 lutego – odbyły się oficjalne uroczystości powitania w Katowicach nowych władz polskich i Wojska Polskiego; uczestniczyli w nich m.in. gen. Aleksander Zawadzki i ppłk Jerzy Ziętek[266]; tego samego dnia odbyło się zebranie reaktywowanej Polskiej Partii Socjalistycznej[267], a także zaczęto wydawać Dziennik Zachodni[264].
    • 9 lutego – odbyło się konstytucyjne posiedzenie Tymczasowej Miejskiej Rady Narodowej, w skład którego wchodziło 26 osób, a na przewodniczącego wybrano Herberta Kuchtę[268].
    • 11 lutego – wznowiono wydawanie Gościa Niedzielnego, którego redaktorem naczelnym został ks. Klemens Kosyrczyk[262]; w tym samym dniu wznowiło działalność Śląskie Konserwatorium Muzyczne[269].
    • 23 lutego – na placu Wolności został odsłonięty tymczasowy pomnik Armii Czerwonej – docelowy stanął w listopadzie 1949[262].
    • 27 lutego – powołanie miejskiej oraz powiatowej komendy Milicji Obywatelskiej w Katowicach[270].
    • Od marca zaczęła koncertować Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji – późniejsza Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia[271]; również w marcu wznowiła działalność katowicka rozgłośnia Polskiego Radia[272].
    • 11 marca – gen. Aleksander Zawadzki stanął na czele województwa śląsko-dąbrowskiego; do tego czasu obowiązki wojewody pełnił ppłk Jerzy Ziętek, który po mianowaniu Zawadzkiego został I wicewojewodą[266].
    • 2 kwietnia – pierwsza powojenna premiera z katowickim Teatrze im. S. Wyspiańskiego; pierwszy sezon teatralny oficjalnie zainaugurowano w Zemstą Aleksandra Fredry[273][274].
    • Pod koniec maja została otwarta Filharmonia Śląska[271].
    • 14 czerwca – odbyło się pierwsze posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej w Katowicach; przewodniczącym został Zygmunt Alfus z PPS[258].
    • 16 czerwca – wznowienie działalności Instytutu Śląskiego w Katowicach[273].
    • 20 lipca – ukazał się pierwszy numer Sportu[258].
    • 1 września – Śląskie Konserwatorium Muzyczne podniesiono do rangi Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej[275].
    • 11 września – Prezydentem Katowic został Zenon Tomaszewski[276].
  • 1946:
    • 31 marca – Prezydent Zenon Tomaszewski złożył rezygnację ze swojego stanowiska; jego obowiązki przejął Stanisław Garwiński (p.o.), a po nim Aleksander Willner[276].
    • 30 czerwca – W Polsce odbyło się referendum ludowe, w którym w Katowicach „3×Tak” głosowało 24% osób, a „3×Nie” 32,5% głosujących[277].
    • 3 maja – w mieście doszło do zamieszek w związku z obchodami święta 3 Maja[276].
    • W grudniu powołano Państwowy Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego[278].
    • Przy Zakładowym Domu Kultury Kopalni „Wieczorek” w Janowie zaczęła się skupiać grupa malarzy amatorów, nazwana Grupą Janowską; należeli do niej m.in. Teofil Ociepka, Paweł Wróbel, Ewald Gawlik czy Erwin Sówka[271].
  • 1947:
    • 1 stycznia – Szopienice otrzymały prawa miejskie[279].
    • 8 sierpnia – Odbył się pierwszy koncert Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga[276].
    • 18 września – Oddanie do użytku przedłużonej linii tramwajowej z parku T. Kościuszki do Brynowa[280].
Pałac Młodzieży w Katowicach w sierpniu 2014
Archikatedra Chrystusa Króla od frontu w kwietniu 2021
D. gmach Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych (2008)
  • 1951:
    • 1 kwietnia – został zniesiony powiat katowicki; włączono wówczas do Katowic Wełnowiec z Józefowcem, część Panewnik i Piotrowic oraz Ochojec[286].
    • 4 grudnia – została oficjalnie oddana do użytku największa w Polsce placówka pozaszkolna – Pałac Młodzieży, położony przy ulicy Mikołowskiej; gmach placówki wzniesiono w stylu socrealistycznym[287].
    • Odbudowano wieżą spadochronową w parku T. Kościuszki[288].
  • 1952:
    • 1 września – działalność dydaktyczno-wychowawczą rozpoczęło Technikum Wychowania Fizycznego – zalążek późniejszej Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki[288].
    • 7 listopada – władze komunistyczne wysiedliły z Katowic biskupów Stanisława Adamskiego i Juliusza Bieńka[289].
  • 1953:
    • 7 marca – podjęto uchwałę na mocy której Katowice przemianowano na Stalinogród; weszła ona w życie dwa dni później[290][291].
  • 1954:
    • 5 października – na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej miasto podzielono na 3 dzielnice: Bogucice-Zawodzie, Śródmieście-Załęże i Ligota[292].
  • 1959:
    • 31 grudnia – włączenie do Katowic miasta Szopienice wraz z Janowem, Giszowcem, Nikiszowcem i Dąbrówką Małą[286].
Fragment osiedla Tysiąclecia w lipcu 2013
Spółdzielczy Dom Handlowy „Zenit” w sierpniu 2008
Dom Prasy z pierwotną elewacją w 2007 (widok z ulicy św. Jana)
Filia Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1964 – późniejszy rektorat Uniwersytetu Śląskiego
Hala Widowiskowo-Sportowa Spodek w 1979
Brutalistyczny dworzec kolejowy na stacji Katowice w 1973
Budynek Biura Wystaw Artystycznych oraz Ślizgowiec w 2019
Fragment osiedla Walentego Roździeńskiego w 2020
Pomnik Żołnierza Polskiego w 2020
  • 1977:
    • Połączono kopalnie „Boże Dary” i „Murcki” w jeden zakład – KWK „Murcki”[324].
    • Pod koniec roku otwarto w Ochojcu przy ulicy Ziołowej Centralny Szpital Górniczy na 750 łóżek[325].
  • 1980:
    • Ukończono budowę osiedla I.J. Paderewskiego w rejonie ulic K. Damrota, gen. W. Sikorskiego, gen. K. Pułaskiego i alei Górnośląskiej[336].
    • 20 października – przyjazd do Katowic Lecha Wałęsy, który odwiedził najpierw MKZ Katowice, a następnie spotkał się z mieszkańcami regionu górnośląskiego w katowickim Spodku[337].
    • 3 listopada – z Krakowa do Katowic przeniesiono Wyższe Śląskie Seminarium Duchowe[338][339].
    • 10 grudnia – Powołano Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”; jego przewodniczącym został Andrzej Rozpłochowski[329].
    • Pod koniec roku rozpoczęto wyburzanie familoków kolonii Norma; w ich miejscu do 1982 powstało nowoczesne osiedle mieszkaniowe[51].
Pomnik poległych górników KWK „Wujek”, upamiętniający ofiary pacyfikacji strajku z grudnia 1981
Papież Jan Paweł II wewnątrz katowickiej katedry 20 czerwca 1983
  • 1982:
    • 15 kwietnia – na terenie Leśnictwa Ochojec został ustanowiony rezerwat przyrody „Ochojec”, w którym występują stanowiska liczydła górskiego[325][343].
    • 31 sierpnia – odbyła się manifestacja kilku tysięcy osób, próbujących przemaszerować ulicą Warszawską pod kościół Mariaki; został on brutalnie rozbity przez ZOMO[344].
  • 1984:
    • 20 czerwca – zostało wydane zarządzenie wojewody, na podstawie którego reaktywowano Muzeum Śląskie; placówka rozpoczęła działalność w gmachu dawnego Grand Hotelu przy obecnej alei W. Korfantego[272].
    • W Zawodziu na Mrówczej Górce został oddany do użytku Centralny Cmentarz Komunalny[348].
  • 1990:
    • Powstał Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” pod dyrekcją Anny Szostak-Myrczek[353].
    • W Chorzowie powstał niezależny Teatr Korez; po kilku latach przeniósł się on tzw. Dezember Palastu przy placu Sejmu Śląskiego[353].
    • 1 marca – rozpoczęła się prywatyzacja największego przedsiębiorstwa handlowego w Katowicach – Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego[353].
    • 14 marca – z inicjatywy Polish Heritage Society podpisano w Katowicach proklamację o miastach siostrzanych z Mobile w Stanach Zjednoczonych[353].
    • 27 maja – wybory samorządowe w Polsce; w wyborach do katowickiej Rady Miejskiej kandydaci z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” uzyskali 49 z 55 miejsc[354].
    • 18 czerwca – wybór przez Radę Miejską Katowic Jerzego Śmiałka na prezydenta miasta; był on związany z NSZZ „Solidarność” i ze Związkiem Górnośląskim[355].
Ulica 3 Maja w maju 1991
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych (ul. Mieszka I) w 2014
Damian Zimoń – pierwszy arcybiskup metropolita katowicki
Aleja Górnośląska (część autostrady A4) w 2006
Kaplica zboru Kościoła Zielonoświątkowego „Betania” w Katowicach (2014)
  • 1995:
    • Powstała grupa kabaretowa, działająca od 1999 pod nazwą Teatr Epty-a, a później przemianowana została na Mumio[364].

XXI wiek

[edytuj | edytuj kod]
Zabudowania d. KWK „Gottwald” przed wybudowaniem w 2005 roku galerii handlowej Silesia City Center
Katastrofa budowlana na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich 28 styczniu 2006
Uczestnicy II Marszu Równości w Katowicach na placu Sejmu Śląskiego
Jedna z sesji IV Europejskiego Kongresu Gospodarczego
Grób senator Krystyny Bochenek w październiku 2010, zmarłej 10 kwietnia w katastrofie smoleńskiej
  • 2005:
    • 18 listopada – otwarcie największego wówczas centrum usługowo-handlowego w Katowicach – Silesia City Center; w latach 2010–2011 zostało ono rozbudowane[383][388].
Zniszczona 23 października 2014 kamienica na rogu ulic Sokolskiej i F. Chopina (2021)
Turniej Intel Extreme Masters w katowickim Spodku w 2015
Głowy państw na szczycie COP24 w Katowicach w 2018
  • 2017:
    • 1 lipca – powołano Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię z siedzibą w Katowicach[408].
    • 13 grudnia – wojewoda śląski Jarosław Wieczorek wydał zarządzenie zastępcze, zmieniające nazwę katowickiego placu przed dworcem kolejowym z placu Wilhelma Szewczyka na plac Marii i Lecha Kaczyńskich[409]; działanie to doprowadziło m.in. do protestów zorganizowanych 16 grudnia przeciwko zmianie nazwy[410].
Budowa kompleksu biurowców .KTW w listopadzie 2020

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Starnawska 1990 ↓, s. 3.
  2. Rzewiczok 2006 ↓, s. 11.
  3. Rzewiczok 1999 ↓, s. 11.
  4. Bulsa 2023 ↓, s. 12-13.
  5. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 754.
  6. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 12.
  7. a b c Starnawska 1990 ↓, s. 8.
  8. Szaraniec 1996 ↓, s. 232.
  9. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 10.
  10. a b Szaraniec 1996 ↓, s. 211.
  11. Szaraniec 1996 ↓, s. 73.
  12. Szaraniec 1996 ↓, s. 141.
  13. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 134.
  14. a b Starnawska 1990 ↓, s. 4.
  15. Bulsa 2023 ↓, s. 15.
  16. Szaraniec 1996 ↓, s. 273.
  17. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 17.
  18. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 188.
  19. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 755.
  20. Gierlotka 2005 ↓, s. 53.
  21. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 18.
  22. Rzewiczok 2006 ↓, s. 15.
  23. a b c Szaraniec 1996 ↓, s. 277.
  24. a b c Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 19.
  25. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 619.
  26. Wilczok 1991 ↓, s. 8.
  27. a b Szaraniec 1996 ↓, s. 108.
  28. Gierlotka 2005 ↓, s. 57.
  29. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 20.
  30. a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 16.
  31. Starnawska 1990 ↓, s. 9.
  32. a b c d e f g h Rzewiczok 2006 ↓, s. 17.
  33. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 21.
  34. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 756.
  35. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 49.
  36. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 22.
  37. a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 757.
  38. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 18.
  39. Rzewiczok 1999 ↓, s. 32.
  40. Szaraniec 1996 ↓, s. 220.
  41. Szaraniec 1996 ↓, s. 115.
  42. Pierończyk 2019 ↓, s. 38.
  43. Rzewiczok 1999 ↓, s. 36.
  44. Szaraniec 1996 ↓, s. 55.
  45. a b Starnawska 1990 ↓, s. 10.
  46. a b c Starnawska 1990 ↓, s. 5.
  47. a b c Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 25.
  48. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 758.
  49. Rzewiczok 2006 ↓, s. 20.
  50. Szaraniec 1996 ↓, s. 262.
  51. a b Szaraniec 1996 ↓, s. 163.
  52. Szaraniec 1996 ↓, s. 120.
  53. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 759.
  54. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 703.
  55. Bulsa 2023 ↓, s. 62.
  56. a b Szaraniec 1996 ↓, s. 93.
  57. Bulsa 2023 ↓, s. 50.
  58. Rzewiczok 2006 ↓, s. 21.
  59. Rzewiczok 2006 ↓, s. 13.
  60. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 26.
  61. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 760.
  62. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 22.
  63. Szaflarski 1978 ↓, s. 68.
  64. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 704.
  65. Bulsa 2023 ↓, s. 38.
  66. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 27.
  67. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 545.
  68. Rzewiczok 2006 ↓, s. 48.
  69. a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 23.
  70. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 18.
  71. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 50.
  72. Starnawska 1990 ↓, s. 12.
  73. a b c d e Rzewiczok 2006 ↓, s. 25.
  74. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 546.
  75. Rzewiczok 2006 ↓, s. 26.
  76. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 28.
  77. Szaraniec 1996 ↓, s. 156.
  78. Rzewiczok 2006 ↓, s. 53.
  79. Szaflarski 1978 ↓, s. 110.
  80. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 45.
  81. a b c d e f Rzewiczok 2006 ↓, s. 39.
  82. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 645.
  83. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 40.
  84. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 751.
  85. a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 761.
  86. Szaraniec 1996 ↓, s. 263.
  87. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 646.
  88. Rzewiczok 2006 ↓, s. 71.
  89. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 30.
  90. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 705.
  91. Szaraniec 1996 ↓, s. 64.
  92. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 46.
  93. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 44.
  94. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 741.
  95. Szaraniec 1996 ↓, s. 244.
  96. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 42.
  97. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 265.
  98. Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP: Rys historyczny. mariacki.katowice.pl. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
  99. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 599.
  100. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 271.
  101. Rzewiczok 2006 ↓, s. 24.
  102. Szaraniec 1996 ↓, s. 145.
  103. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 762.
  104. a b Starnawska 1990 ↓, s. 14.
  105. Bulsa 2018 ↓, s. 150.
  106. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 27.
  107. Bulsa 2018 ↓, s. 124.
  108. Starnawska 1990 ↓, s. 13.
  109. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 269.
  110. Bulsa 2018 ↓, s. 189.
  111. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 137.
  112. Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 16.
  113. Szaraniec 1996 ↓, s. 63.
  114. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 600.
  115. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 54.
  116. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 763.
  117. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 33.
  118. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 601.
  119. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 707.
  120. a b Starnawska 1990 ↓, s. 19.
  121. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 673-674.
  122. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 708.
  123. Szaflarski 1978 ↓, s. 83.
  124. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 51.
  125. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 29.
  126. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 136.
  127. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN: Synagoga Wielka w Katowicach (pl. Synagogi). sztetl.org.pl. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
  128. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 559.
  129. Bulsa 2018 ↓, s. 146.
  130. Bulsa 2018 ↓, s. 50-51.
  131. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 554.
  132. Rzewiczok 2006 ↓, s. 76.
  133. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 608.
  134. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 35.
  135. Szaraniec 1996 ↓, s. 234.
  136. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 623.
  137. Rzewiczok 2006 ↓, s. 55.
  138. a b c d e f g Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 764.
  139. Szaraniec 1996 ↓, s. 71.
  140. Starnawska 1990 ↓, s. 21.
  141. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 671.
  142. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 730.
  143. Bulsa 2018 ↓, s. 42.
  144. Tofilska 2016 ↓, s. 27.
  145. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 736.
  146. Szaraniec 1996 ↓, s. 204.
  147. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 138.
  148. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 36.
  149. Szaraniec 1996 ↓, s. 222.
  150. Szaraniec 1996 ↓, s. 196.
  151. Bulsa 2018 ↓, s. 179.
  152. Rzewiczok 2006 ↓, s. 52.
  153. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 765.
  154. Gierlotka 2005 ↓, s. 77.
  155. Szaraniec 1996 ↓, s. 94.
  156. Rzewiczok 2006 ↓, s. 129.
  157. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 603.
  158. Tofilska 2016 ↓, s. 48.
  159. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 37.
  160. Rzewiczok 2006 ↓, s. 77.
  161. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 277.
  162. a b Starnawska 1990 ↓, s. 23.
  163. a b Starnawska 1990 ↓, s. 24.
  164. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 81.
  165. Starnawska 1990 ↓, s. 25.
  166. Rzewiczok 2006 ↓, s. 41.
  167. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 84.
  168. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 766.
  169. Rzewiczok 2006 ↓, s. 85.
  170. Janota 2010 ↓, s. 9.
  171. Starnawska 1990 ↓, s. 26.
  172. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 38.
  173. a b Starnawska 1990 ↓, s. 27.
  174. Rzewiczok 2006 ↓, s. 89.
  175. Starnawska 1990 ↓, s. 28.
  176. a b c Starnawska 1990 ↓, s. 29.
  177. Rzewiczok 2006 ↓, s. 101.
  178. Gierlotka 2005 ↓, s. 97.
  179. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 102.
  180. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 338.
  181. a b Janota 2010 ↓, s. 16.
  182. Janota 2010 ↓, s. 10.
  183. Rzewiczok 2006 ↓, s. 127.
  184. Rzewiczok 2006 ↓, s. 132.
  185. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 768.
  186. Starnawska 1990 ↓, s. 31.
  187. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 767.
  188. Rzewiczok 2006 ↓, s. 131.
  189. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 144.
  190. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 40.
  191. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 139.
  192. Rzewiczok 2006 ↓, s. 108.
  193. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 140.
  194. Rzewiczok 2006 ↓, s. 136.
  195. a b Janota 2010 ↓, s. 26.
  196. Rzewiczok 2006 ↓, s. 106.
  197. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 146.
  198. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 41.
  199. Rzewiczok 2006 ↓, s. 109.
  200. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 128.
  201. Rzewiczok 2006 ↓, s. 141.
  202. Szaraniec 1996 ↓, s. 111.
  203. Rzewiczok 2006 ↓, s. 121.
  204. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 770.
  205. Rzewiczok 2006 ↓, s. 143.
  206. Starnawska 1990 ↓, s. 46.
  207. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 123.
  208. Rzewiczok 2006 ↓, s. 139.
  209. Szaraniec 1996 ↓, s. 214.
  210. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 771.
  211. Gierlotka 2005 ↓, s. 115.
  212. Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Historia [online], am.katowice.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  213. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 120.
  214. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 122.
  215. Rzewiczok 2006 ↓, s. 138.
  216. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 711-712.
  217. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 140.
  218. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 44.
  219. a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 147.
  220. Starnawska 1990 ↓, s. 34.
  221. Starnawska 1990 ↓, s. 41.
  222. Bulsa 2018 ↓, s. 29.
  223. Szaraniec 1996 ↓, s. 134.
  224. Starnawska 1990 ↓, s. 44.
  225. Szaflarski 1978 ↓, s. 303.
  226. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 107.
  227. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 772.
  228. Szaflarski 1978 ↓, s. 292.
  229. Michał Lis, Historia Stowarzyszenia Instytut Śląski [online], instytutslaski.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  230. Szaraniec 1996 ↓, s. 157.
  231. Szaflarski 1978 ↓, s. 205.
  232. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 56.
  233. Szaraniec 1996 ↓, s. 208.
  234. Starnawska 1990 ↓, s. 51.
  235. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 46.
  236. Rzewiczok 2006 ↓, s. 124.
  237. Rzewiczok 1999 ↓, s. 69.
  238. Rzewiczok 2006 ↓, s. 142.
  239. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 773.
  240. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 604.
  241. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 47.
  242. a b Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 17.
  243. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 164.
  244. Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 18.
  245. Starnawska 1990 ↓, s. 58.
  246. Rzewiczok 2006 ↓, s. 166.
  247. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 172.
  248. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 165.
  249. Starnawska 1990 ↓, s. 59.
  250. Rzewiczok 2006 ↓, s. 167.
  251. Bulsa 2023 ↓, s. 213.
  252. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 656-657.
  253. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 774.
  254. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 53.
  255. Rzewiczok 2006 ↓, s. 173.
  256. Rzewiczok 2006 ↓, s. 176.
  257. Starnawska 1990 ↓, s. 60.
  258. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 775.
  259. a b Kałuska i Węcki 2013 ↓, s. 14.
  260. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 178.
  261. Rzewiczok 2006 ↓, s. 191.
  262. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 197.
  263. Rzewiczok 2006 ↓, s. 216.
  264. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 214.
  265. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 423.
  266. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 183.
  267. Rzewiczok 2006 ↓, s. 192.
  268. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 185.
  269. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 124.
  270. Rzewiczok 2006 ↓, s. 193.
  271. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 213.
  272. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 215.
  273. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 210.
  274. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 49.
  275. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 209.
  276. a b c d e f g Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 776.
  277. Rzewiczok 2006 ↓, s. 195.
  278. Rzewiczok 2006 ↓, s. 211.
  279. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 141.
  280. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 710.
  281. Urząd Miasta Katowice, Państwowy Dom Towarowy [online], katowice.eu [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  282. a b Szaraniec 1996 ↓, s. 283.
  283. Rzewiczok 2006 ↓, s. 184.
  284. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 208.
  285. Dz.U. z 1950 r. nr 55, poz. 498.
  286. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 220.
  287. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 207.
  288. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 777.
  289. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 198.
  290. M.P. z 1953 r. nr 23, poz. 280.
  291. Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51.
  292. a b c d Rzewiczok 2006 ↓, s. 221.
  293. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 606.
  294. Rzewiczok 2006 ↓, s. 199.
  295. Bulsa 2018 ↓, s. 198.
  296. a b c d e f Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 778.
  297. Dz.U. z 1956 r. nr 58, poz. 269.
  298. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 706.
  299. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 224.
  300. Bulsa 2018 ↓, s. 31.
  301. Bulsa 2023 ↓, s. 263.
  302. a b c d e Rzewiczok 2006 ↓, s. 222.
  303. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 54.
  304. Bulsa 2018 ↓, s. 159.
  305. GKS Katowice: Historia. gkskatowice.eu. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
  306. Rzewiczok 2006 ↓, s. 218.
  307. a b c d e f Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 779.
  308. Bulsa 2018 ↓, s. 112.
  309. a b c d e f Rzewiczok 2006 ↓, s. 223.
  310. Szaraniec 1996 ↓, s. 150.
  311. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 142.
  312. Rzewiczok 2006 ↓, s. 200.
  313. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 69.
  314. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 509.
  315. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 58.
  316. a b Bulsa 2018 ↓, s. 91.
  317. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 780.
  318. Rzewiczok 2006 ↓, s. 212.
  319. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 57.
  320. Rzewiczok 2006 ↓, s. 186.
  321. Rzewiczok 1999 ↓, s. 77.
  322. Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87.
  323. Szaraniec 1996 ↓, s. 259.
  324. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 510.
  325. a b Szaraniec 1996 ↓, s. 169.
  326. Szaraniec 1996 ↓, s. 192.
  327. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 60.
  328. Szaraniec 1996 ↓, s. 181.
  329. a b Rzewiczok 2006 ↓, s. 203.
  330. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 491.
  331. Tofilska 2016 ↓, s. 144.
  332. Szaraniec 1996 ↓, s. 176.
  333. Bulsa 2023 ↓, s. 280.
  334. Bulsa 2018 ↓, s. 195.
  335. Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga, I MKD 9-16 XII 1979. O konkursie [online], konkurspl.fitelbergcompetition.com [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  336. Szaraniec 1996 ↓, s. 180.
  337. Rzewiczok 2006 ↓, s. 204.
  338. Szaraniec 1996 ↓, s. 46.
  339. e-ncyklopedia, Śląskie Seminarium Duchowne [online], silesia.edu.pl (pol.).
  340. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 781.
  341. Muzeum Historii Katowic, O Muzeum [online], mhk.katowice.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  342. a b c Rzewiczok 2006 ↓, s. 205.
  343. M.P. z 1982 r. nr 10, poz. 74.
  344. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 519.
  345. Rzewiczok 2006 ↓, s. 206.
  346. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 782.
  347. Muzeum Archidiecezjalne w Katowicach, O muzeum [online], muzeum.katowicka.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  348. Rzewiczok 2006 ↓, s. 226.
  349. Szaraniec 1996 ↓, s. 68.
  350. Szaraniec 1996 ↓, s. 172.
  351. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 67.
  352. Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 56.
  353. a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 783.
  354. a b c d Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 528.
  355. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 784.
  356. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 534.
  357. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 70.
  358. a b Moskal, Szewczyk i Gadomski 1993 ↓, s. 71.
  359. Szaraniec 1996 ↓, s. 249.
  360. Rada Miejska w Katowicach, Uchwała Nr XXVI/148/91 Rady Miejskiej w Katowicach z dnia 16 września 1991 r. w sprawie: utworzenia na terenie miasta Katowice 22 pomocniczych jednostek samorządowych i podziału miasta na 22 obszary ich działania [online], bip.katowice.eu, 16 września 1991 (pol.).
  361. Bulsa 2023 ↓, s. 335.
  362. Straż Miejska Katowice: Historia. strazmiejska.katowice.pl. [dostęp 2024-05-05]. (pol.).
  363. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 115.
  364. a b c d e f g Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 785.
  365. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 134.
  366. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 602.
  367. Akademia Górnośląska im. Wojciecha Korfantego w Katowicach, Historia Uczelni [online], gwsh.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  368. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 711.
  369. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 786.
  370. Urząd Miasta Katowice, Historia współpracy [online], katowice.eu [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  371. Bulsa 2018 ↓, s. 87.
  372. Bulsa 2018 ↓, s. 173.
  373. Szkoła Policji w Katowicach, Informacje o szkole [online], katowice.szkolapolicji.gov.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  374. Ewa Strzałkowska, Piotr Strzałkowski, Ostatnie kopalnie w centrum Katowic, „CUPRUM – Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud” (2 (87)), 2018, s. 53 [dostęp 2024-05-08].
  375. Bulsa 2018 ↓, s. 93.
  376. Grzegorek i Tabaczyński 2014 ↓, s. 13.
  377. Uchwała Nr XXVI/345/00 Rady Miejskiej Katowic z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie utworzenia Miejskiego Domu Kultury "POŁUDNIE" w Katowicach [online], bip.katowice.eu, 28 sierpnia 2000 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  378. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 787.
  379. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 136.
  380. Bulsa 2018 ↓, s. 64.
  381. Beata Szypuła: Upadły Baildon. katowice.naszemiasto.pl, 2001-05-17. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  382. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 132.
  383. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 75.
  384. Bulsa 2018 ↓, s. 63.
  385. a b c Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 788.
  386. a b Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 537.
  387. Frużyński, Grzegorek i Rygus 2017 ↓, s. 127.
  388. Bulsa 2018 ↓, s. 66.
  389. Barciak, Chojecka i Fertacz 2012a ↓, s. 529.
  390. Bulsa 2018 ↓, s. 200.
  391. Bulsa 2018 ↓, s. 62.
  392. Bulsa 2018 ↓, s. 133.
  393. Stowarzyszenie Tęczówka: Historia. teczowka.org.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  394. Europejski Kongres Gospodarczy [online], prawo.gazetaprawna.pl, 23 kwietnia 2009 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  395. Bulsa 2018 ↓, s. 80.
  396. Urbanity: Sąd Okręgowy. urbanity.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  397. a b c d e Barciak, Chojecka i Fertacz 2012b ↓, s. 789.
  398. Dz.U. z 2011 r. nr 20, poz. 101.
  399. CINIBA, Historia [online], ciniba.edu.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  400. Justyna Przybytek; Dorota Niećko: Dworzec Katowice już otwarty!. dziennikzachodni.pl, 2012-10-29. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  401. Katarzyna Pachelska, Intel Extreme Masters Katowice 2013 [online], dziennikzachodni.pl, 7 stycznia 2013 [dostęp 2024-05-08].
  402. Bulsa 2018 ↓, s. 202.
  403. Wybuch gazu w Katowicach: Dramatyczna akcja ratunkowa. Była nadzieja. dziennikzachodni.pl, 2014-10-23. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  404. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory Samorządowe 2014. Katowice. Wybory Burmistrza – II tura. samorzad2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  405. Bulsa 2018 ↓, s. 246.
  406. Międzynarodowe Centrum Kongresowe, O MCK [online], mckkatowice.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  407. Otwarcie Muzeum Śląskiego – 26 czerwca 2015 r. [online], dzieje.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  408. Dz.U. z 2017 r. poz. 1290.
  409. Justyna Przybytek: Katowicki plac Szewczyka to teraz plac Marii i Lecha Kaczyńskich. Wojewoda zmienił nazwę. katowice.naszemiasto.pl, 2017-12-14. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  410. Plac Szewczyka, nie Kaczyńskich. tvn24.pl, 2017-12-16. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  411. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory Samorządowe 2018. Miasto Katowice. Wyniki głos. i wyb. Prezydenta. wybory2018.pkw.gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  412. Urząd Miasta Katowice: COP24 Katowice. katowice.eu. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  413. UN Climate Change: COP 24. unfccc.int. [dostęp 2024-05-08]. (ang.).
  414. Serwis Województwa Śląskiego, Defilada Wierni Polsce [online], slaskie.pl [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  415. Łukasz Kądziołka: W Katowicach zapadną ważne decyzje dla światowego sportu. katowice24.info, 2018-04-04. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  416. .KTW II już oficjalnie najwyższym budynkiem Katowic. miasto.pro, 2022-02-11. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  417. OŚWIADCZENIE RADY MIASTA KATOWICE z dnia 3 marca 2022 r. w sprawie solidarności z mieszkańcami Ukrainy wobec agresji Federacji Rosyjskiej, bip.katowice.eu, Katowice, 3 marca 2022 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  418. Światowe Forum Miejskie WUF11. gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  419. Urząd Miasta Katowice: Od czwartku 7 lipca węzeł Kolista w pełni przejezdny. katowice.eu, 2022-07-06. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  420. Jakub Dyl, Kamil Zatoński, Trwa rozbiórka kamienicy na Bednorza w Katowicach. Te zdjęcia pokazują, jak kruche jest ludzkie życie [online], wkatowicach.eu, 1 lutego 2023 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  421. Uniwersytet Śląski w Katowicach: O Mieście Nauki. us.edu.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  422. Katowicka Koalicja Obywatelska zaprezentowała kandydatów do Rady Miasta. wkatowicach.eu, 2024-02-24. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  423. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory Samorządowe 2024. Wyniki w wyborach Prezydenta Miasta Katowice. wybory.gov.pl. [dostęp 2024-05-08]. (pol.).
  424. Katarzyna Pachelska, W Katowicach wyrosła nowa Superjednostka, ale w pionie. Kompleks Global Office Park już gotowy [online], slazag.pl, 19 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-08] (pol.).
  425. Wojciech Papuga, Wielki powrót po 19 latach. Czterokrotny wicemistrz Polski awansował do Ekstraklasy! [online], sport.tvp.pl, 26 maja 2024 [dostęp 2024-07-22] (pol.).
  426. GKS Katowice awansował do PKO BP Ekstraklasy! [online], pap.pl, 26 maja 2024 [dostęp 2024-07-22] (pol.).
  427. Międzynarodowe Centrum Kongresowe w Katowicach: Wikimania 2024. mckkatowice.pl. [dostęp 2024-08-12]. (pol.).
  428. Patryk Obarski: Twórca Wikipedii przyjedzie do Polski. Rozpoczęło się święto twórców popularnej encyklopedii. onet.pl, 2024-08-07. [dostęp 2024-08-12]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]