Kaloria
 |
Ten artykuł od 2016-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy zamieścić przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Kaloria (łac. calor – ciepło) – historyczna jednostka ciepła, obecnie, gdy ciepło jest utożsamiane z energią, jest pozaukładową jednostką energii (skrót cal); często używana jest jednostka wielokrotna kilokaloria (skrót kcal); 1 kcal = 1000 cal. Megakaloria (milion kalorii, skrót Mcal) nosiła kiedyś osobną nazwę "termia" (skrót th, od gr. thermos – ciepły).
- Kaloria
- Dawniej definiowana jako ilość ciepła potrzebna do podgrzania, pod ciśnieniem 1 atmosfery, 1 g czystej chemicznie wody o 1 °C od temperatury 14,5 do 15,5 °C.
- 1 cal = 4,1855 J
W 1929 roku wprowadzono kalorię międzynarodową (obecnie używany w fizyce przelicznik):
- 1 cal = 4,1868 J
Istnieje jeszcze kaloria termochemiczna:
- 1 cal = 4,184 J
W chłodnictwie używana jest jednostka ciepła o nazwie frygoria bądź frigoria (fg), która jest równa wartości kalorii międzynarodowej. Nazwa pochodzi od łac. frigidus – 'zimny' z frigere 'stygnąć, marznąć'.
Jednostką ciepła w układzie SI jest dżul J.
Kalorie w dietetyce[edytuj]
Potoczne użycie kaloria znacznie odbiega od faktycznego znaczenia tej jednostki fizycznej. Mimo że używane jest słowo kaloria, to wartości kaloryczne produktów żywnościowych są podawane nie w kaloriach, ale w kilokaloriach, czyli tysiącach kalorii. Czasem kilokaloria nazywana jest "dużą kalorią" bądź pisana jest wielką literą ("Kaloria").
Określenie ilości kalorii w produktach żywnościowych wyraża ilość energii, którą przeciętnie przyswaja ludzki organizm przy spożyciu takiego produktu. Taka żywnościowa energia jest później wykorzystywana do podtrzymania funkcji życiowych i aktywności.
Wartość energetyczna składników pokarmowych:
- 1 g białka to ok. 4 kcal
- 1 g węglowodanów to ok. 4 kcal
- 1 g tłuszczów to ok. 9 kcal[1]
Kalorie w energetyce[edytuj]
W energetyce w przeszłości używano kalorii jako jednostki ciepła. Przykładowo, typoszeregi kotłów wodnych miały w nazwie moc cieplną podawaną w gigakaloriach na godzinę (np. kocioł WR-25 ma moc cieplną 25 Gcal/h). Obecnie moc tych urządzeń podaje się w megawatach.
- 1 Gcal/h = 1,163 MW
Kaloria była również używana przy definiowaniu paliwa umownego — jest to paliwo o wartości opałowej wynoszącej 7000 kcal/kg.
Przypisy
- ↑ Janusz Stanisław Keller: 2.4.1. Podstawowe cechy katabolizmu i anabolizmu. W: Jan Gawęcki, Lech Hryniewiecki: Żywienie człowieka. T. 1: Podstawy nauki o żywieniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 89. ISBN 8301139471.
