Kamień runiczny z Örby
Kamień runiczny z Örby (U 1011) – jeden z kilku kamieni runicznych znajdujących się na terenie Parku Uniwersyteckiego przed Uniwersytetem w Uppsali. Wykonany z czerwonego granitu, ma 1,6 m wysokości[1].
Kamień pochodzi z XI wieku, pierwotnie znajdował się w Örby w parafii Rasbo (gmina Uppsala). W połowie XVII wieku został stamtąd zabrany przez Olofa Vereliusa, który ustawił go na terenie swojego ogrodu w Uppsali. Po śmierci Vereliusa przeszedł na własność Olofa Celsiusa, który przeniósł kamień na swoją farmę[2].
W 1867 roku kamień został wystawiony w pawilonie szwedzkim na wystawie światowej w Paryżu[3]. Podczas podróży powrotnej do Szwecji głaz spadł przy załadunku w porcie w Hawrze i przeleżał trzy dekady pod wodą. Wydobyto go dopiero podczas pogłębiania kanału w latach 90. XIX wieku i zwrócono do Uppsali[2]. Pod koniec lat 40. XX wieku został ustawiony na terenie tamtejszego Parku Uniwersyteckiego[2].
Inskrypcja wyryta została na dwu ścianach kamienia, przy czym na stronie prawej runy pisane są w odbiciu lustrzanym[2][3]. Jej treść głosi:
- uihmuntr ' lit ' agua * stain * at ' sig ' selfon ' slyiastr ' mono ' guþ ' ia[l]bi (s)ial ' uihmuntar * styrimons
- uihmuntr * auk ' afiriþ : eku merki ' at kuikuan * sik
co znaczy:
- Vigmund kazał kamień wyryć dla siebie samego, najzręczniejszego z mężczyzn. Boże, pomóż duszy Vigmunda, wodza okrętu.
- Vigmund i Afrið rytowali pomnik dla siebie żyjącego (= gdy Vigmund żył).[4]
Jest to jeden z nielicznych przypadków, gdy zleceniodawca ufundował kamień runiczny dla uczczenia samego siebie[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ RAÄ-nummer Uppsala 1:8. fmis.raa.se. [dostęp 2014-08-15]. (szw.).
- ↑ a b c d Marit Åhlén: Örbystenen. Sten vann brons i Paris. spraktidningen.se. [dostęp 2014-08-15]. (szw.).
- ↑ a b c U 1011. christerhamp.se. [dostęp 2014-08-15]. (szw.).
- ↑ Paulina Horbowicz, Gert Kreutzer, Witold Maciejewski, Dominika Skrzypek: Runy. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2011, s. 172. ISBN 978-83-7436-259-7.