Kamienica Baryczkowska w Warszawie
 nr rej. 504 z 1.07.1965[1]
| |
 Elewacja frontowa kamienicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek Starego Miasta 32, Krzywe Koło 7 |
| Styl architektoniczny |
pierwotnie późnogotycki, później renesansowy |
| Ważniejsze przebudowy |
częściowo w XIV w., gruntownie 1629−1633, 1947−1953 |
| Pierwszy właściciel |
Andrzej Pielgrzym-Górczewski |
| Kolejni właściciele |
m.in. Anna (żona Piotra Pielgrzyma), rodzina Landekerów (od 1501), Jerzy Baryczka, Wojciech Baryczka, rodzina Minasowiczów (1683-1808), Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości (od 1911), Zarząd Miejski m.st. Warszawy |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′58,56″N 21°00′42,72″E/52,249600 21,011867
| |
Kamienica Baryczkowska[2][3][4] – kamienica wzniesiona ok. 1440, znajdująca się przy Rynku Starego Miasta nr 32 w Warszawie.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Na początku XV wieku kamienica znajdowała się w posiadaniu Anny, żony Piotra Pielgrzyma, wójta dziedzicznego Starej Warszawy. Następnie właścicielem był Andrzej Pielgrzym-Górczewski, który był synem Anny i Piotra.
Górczewscy byli właścicielami kamienicy do 1501 r. Następnie przeszła ona w posiadanie burmistrzowskiej rodziny Landekerów. Na początku XVI wieku odziedziczył ją Jerzy Baryczka (rajca). Własnością tej rodziny była do 1683 r. Wielokrotnie przebudowywana (m.in. w 1509 r., przed 1562 r. – podzielono i sklepiono piwnice oraz wydzielono sklep). Wówczas kamienica była najprawdopodobniej trzykondygnacyjna.
Na początku XVI wieku na tyłach działki powstał murowany budynek gospodarczy.
W latach 1629–1633 kamienica przeszła gruntowną przebudowę. Właścicielem jej był Wojciech Baryczka. Najprawdopodobniej wówczas dobudowano kolejną kondygnację, dodano w fasadzie portal, dekoracje sklepień w przyziemiu, obramienia okien oraz attykę. Wojciech Baryczka nadał budynkowi charakter późnorenesansowy.
Kolejnym właścicielem kamienicy była ormiańska rodzina kupiecka Minasowiczów (1683–1808). Pod koniec XVIII wieku w budynku znajdowała się fabryka skór Cadra.
W 1851 r. obiekt przeznaczono do rozbiórki. W 1852 r. kamienica została wyremontowana przez Leona Żakowskiego (budowniczy i współwłaściciel).
Kolejnym posiadaczem nieruchomości była m.in. rodzina Szancerów (1888–1910), w 1911 kamienica została sprzedana przez Helenę z Szancerów Szteinbergod Towarzystwu Opieki nad Zabytkami Przeszłości.
W 1912 r. budynek został odrestaurowany pod nadzorem Władysława Marconiego, Czesława Przybylskiego, Teofila Wiśniewskiego i Jarosława Wojciechowskiego. Odsłonięto polichromowane belki stropowe, malowany fryz podstropowy (druga połowa XVII wieku). W 1917 r. wykończono sale posiedzeń według projektu Zdzisława Kalinowskiego, Zygmunta Kamińskiego i Jarosława Wojciechowskiego. W 1928 r. Stanisław Kazimierz Ostrowski wykonał polichromię fasady.
W 1937 r. budynek przeszedł w ręce Gminy m.st. Warszawy. Zaplanowano w nim umieścić Muzeum Dawnej Warszawy. Prace adaptacyjne rozpoczęto w 1938 r. Zajęli się nimi:
- Jan Zachwatowicz (projekt wykonania prac konserwatorskich i adaptacyjnych);
- Stanisław Hempl (konstrukcja);
- Jan Rutkowski, Marian Słonecki (konserwacja wewnętrznych malowideł).
W 1944 r. kamienica została spalona. Po II wojnie światowej zachowały się piwnice, mury wraz z attyką, sklepienia parteru oraz fragmenty detali fasady. Odbudowa jej przebiegła dwuetapowo: 1947–1950 i 1952−1953. Prace wykończeniowe trwały do 1957 r. Odbywały się one według projektu Stanisława Żaryna[5].
W 1965 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków[1]. Obecnie znajduje się w niej Muzeum Warszawy oraz Archiwum Państwowe m.st. Warszawy (ul. Krzywe Koło 7).
W czasie remontu kamienic na stronie Dekerta zakończonego w 2016, kolor elewacji kamienicy uległ zmianie z jaskrawozielonego na oliwkowoszary[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architeltury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 191, 229.
- ↑ Juliusz Pollack, Julian Żebrowski: Historia kamieniczek na Rynku Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 55. ISBN 83-03-02312-8.
- ↑ Maria Lewicka: Atlas architektury Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1992, s. 64. ISBN 83-213-3512-8.
- ↑ Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 278. ISBN 83-221-0628-9.
- ↑ Tomasz Urzykowski. Nowe na Starym Mieście. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 1 lutego 2015.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Archiwalne widoki i publikacje o kamienicy w bibliotece Polona