Kamienica Długa 22 w Bydgoszczy
53°07′16″N 17°59′54″E/53,121111 17,998333 nr rej. A/1561/1-4 z 11.05.2010[1]
| |
 Widok od ul. Długiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Długa 22 |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
3 |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy |
II poł. XIX w. |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°07′16″N 17°59′54″E/53,121111 17,998333
| |
Kamienica Długa 22 w Bydgoszczy – kamienica, położona przy ulicy Długiej, na terenie Starego Miasta w Bydgoszczy.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Budynek stoi w południowej pierzei ul. Długiej, naprzeciw wylotu ulicy Jezuickiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W miejscu kamienicy, według szczegółowego planu zabudowy miasta, sporządzonego przez pruskiego geometrę Gretha, w 1774 r. znajdowało się kilka zabudowanych działek. Część frontowa obecnego budynku od ul. Długiej widnieje na planie miasta z 1834 r., zaś na planie z 1876 r. zabudowany czworobok od ul. Długiej do ul. Pod Blankami.
Historia kamienicy nie została dotychczas naukowo zbadana i udokumentowana, lecz na jej temat znajduje się sporo publikacji prasowych z lat międzywojennych i powojennych. Według informacji podanych w „Dzienniku Bydgoskim”[2] napisano, że w dom przy ul. Długiej 22 został wzniesiony po potopie szwedzkim i mieścił miodosytnię i winiarnię. Istnieje nie potwierdzone naukowo podanie, że w maju 1676 r. w kamienicy gościł król Jan III Sobieski, w towarzystwie królowej Marysieńki, księcia Jakuba i księżniczki Teresy Kunegundy. Odbyło się to podczas przymusowego postoju w czasie podróży króla Wisłą z Warszawy do Gdańska. Orszak królewski utknął w Fordonie z powodu silnego wiatru. Z tej okazji król zwiedził odległą o 10 km Bydgoszcz, zniszczoną i podupadłą po najazdach szwedzkich. Gdy uciszyły się wichry, łodzie królewskie popłynęły Wisłą w dalszą drogę. Do Gniewu Jan III Sobieski przybył 5 czerwca 1676 r.
W 1933 r. bydgoski oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w porozumieniu z innymi organizacjami postanowił wmurować w fasadę domu tablicę pamiątkową z okazji 250-lecia odsieczy Wiednia. Tablica ta – ku czci Jana III Sobieskiego i Stefana Batorego – została jednak umieszczona na ścianie kościoła Klarysek. W 1939 plakiety z tablicy uratował Antoni Duszyński. Dziś można je oglądać w Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy.
Istnieją również poszlaki, że w budynku w 1794 i 1807 r. mieściła się kwatera generała Henryka Dąbrowskiego[3]. Henryk Dąbrowski wyjechał z Bydgoszczy 23 stycznia 1807 r. przygotowując akcję zbrojną przeciwko Gdańskowi. Kwaterę po Dąbrowskim w Bydgoszczy zajął na krótko marszałek francuski Lefebvre, który stąd udał się również pod Gdańsk.
8 czerwca 1813 r. w domu przy ul. Długiej 22 urodził się znany malarz polski i bydgoski – Maksymilian Antoni Piotrowski. Pochodził z polskiej rodziny mieszczańskiej. Wprawdzie nauki pobierał w szkołach niemieckich, francuskich i włoskich i umarł jako rektor niemieckiej Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu, ale był i pozostał Polakiem, co znalazło także odzwierciedlenie w jego twórczości. Po śmierci wrócił do Bydgoszczy i pochowany został na Cmentarzu Starofarnym.
W XIX wieku dom okresowo należał do fundacji imienia ks. Kiełczyńskiego, przeznaczonej do kształcenia młodych teologów. Na piętrze znajdował się najstarszy bank polski, zaś na parterze mieściły się składy i pracownie młodych przemysłowców polskich.
Na początku XX w. w kamienicy mieściła się znana w mieście winiarnia Carla Ardta[4], zaś w okresie międzywojennym na parterze mieścił się sklep jubilerski Henryka Kaszubowskiego. Do kwietnia 2017 w budynku mieściła się księgarnia[5], wkrótce reaktywowana i zamknięta ostatecznie w 2019. W 2020 w jej miejscu powstał lokal gastronomiczny[6].
26 listopada 1950 r. na frontowej ścianie budynku odsłonięto tablicę pamiątkową z brązu ku czci Maksymiliana Piotrowskiego. Jej fundatorem było Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, zaś projektantem Piotr Triebler.
Na początku XXI wieku wspólnota mieszkaniowa wyremontowała dachy i wzmocniła ściany budynku oraz przeprowadziła remont elewacji od strony ul. Długiej. W 2020 przeprowadzono prace przy elewacji od ul. Pod Blankami (drugi adres: nr 17)[7].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kamienica jest dwupiętrowa z poddaszem użytkowym. Zabudowa tworzy zamknięty czworobok, z dziedzińcem pośrodku, między ul. Długą i Pod Blankami. Budynek posiada sklepione, dwupoziomowe piwnice, wzniesione prawdopodobnie na przełomie XVIII/XIX wieku i będące najgłębszymi piwnicami w obrębie Starego Miasta[8]. Wysokie na 6 m piwnice służyły dawniej prawdopodobnie do przechowywania wina[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Z dnia 9 sierpnia i 12 września 1933 r.
- ↑ W liście do gen. Amilkara Kosińskiego, organizatora siły zbrojnej departamentu bydgoskiego, datowanym dnia 5 stycznia 1807 r. w Łowiczu, generał Dąbrowski, zapowiadając przemarsz przez Bydgoszcz swojego 10-tysięcznego korpusu i około 4000 koni, zaznacza, że sam śpieszy do Bydgoszczy, „jadąc dniem i nocą” przy czym prosi o zrobienie mu w mieście kwatery w tym samym miejscu, w którym mieszkał w październiku 1794 r. W liście z 20 stycznia 1807 r. gen. Dąbrowski podaje, że kwatera jego znajduje się na ulicy Długiej (die Lange-Gasse) w domu Szypiura.
- ↑ Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006, s. 218.
- ↑ Anna Stankiewicz Długa pustoszeje. Zamyka się księgarnia Ówczesna.
- ↑ Gramofon, czyli nowa naleśnikarnia w centrum Bydgoszczy.
- ↑ Wyremontują elewację XVII-wiecznej kamienicy. W niej odkryto najgłębszą piwnicę na Starym Mieście.
- ↑ Kamienica przy ul. Długiej 22 i Pod Blankami 17.
- ↑ Katarzyna Idczak „Wiosna starych murów”, Express Bydgoski 2 lipca 2012. [dostęp 2015-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 lutego 2015)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jurkiewicz Zenon: Dom przy ul. Długiej. [w.] Kalendarz Bydgoski 1994
- Umiński Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik: Bydgoszcz: Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, 1996