Kamienica pod Gwiazdą
 nr rej. A/960 z 21 sierpnia 1929[1]
| |
 Fasada kamienicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
kamienica mieszczańska |
| Ukończenie budowy |
2. połowa XIII wieku |
| Ważniejsze przebudowy |
połowa XVI wieku |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′38,25″N 18°36′18,43″E/53,010625 18,605119
| |
Kamienica pod Gwiazdą (również Kamienica „Pod Gwiazdą”[1]) – kamienica mieszczańska znajdująca przy Rynku Staromiejskim 35 w Toruniu[2].
Wyróżnia się ona późnobarokową fasadą, ozdobioną na szczycie złotą gwiazdą, od której pochodzi jej nazwa[3]. Do jej obecnego kształtu przyczyniły się wielokrotne przebudowy i remonty[2].
Kamienica została wybudowana w drugiej połowie XIII wieku[4]. W okresie gotyku kilka razy przebudowywano ją, zmieniała także właścicieli[5]. Jednym z nich był poeta i humanista Filip Kallimach[6]. Następną przebudowę kamienica przebyła w drugiej połowie XVI w[6]. Została wówczas podwyższona o drugie piętro, otrzymując zachowany do dziś charakterystyczny dla ówczesnych kamienic mieszczańskich kilkukondygnacyjny układ przestrzenny łączący funkcje mieszkalne i handlowo-magazynowe[7]. Powstały wtedy galeryjki w środkowym trakcie pięter, a także polichromowany strop w tylnym trakcie parteru[6].
Przed 1670 rokiem nowym właścicielem kamienicy został rajca staromiejski Jan Jerzy Zöbner[3]. Około 1697 roku nadał on kamienicy barokowy wystrój[3][8]. Otrzymała wtedy barokową formę zewnętrzną z bogato zdobionym portalem[9]. Fasadę ozdobiono dekoracją z motywami florystycznymi[10]. W sieni znajdują się kręcone schody typu gdańskiego, których strzegą figura Minerwy i lew trzymający tarczę[11].
Prawdopodobnie po 1794 roku salę pierwszego piętra ozdobiono klasycystyczną polichromią z namalowaną iluzjonistycznie kolumnadą w porządku jońskim oraz pseudokasetonami na suficie[12]. W drugiej poł. XIX w., podczas następnej przebudowy kamienicy, w miejscu komina umieszczono drugie kręcone schody, tym razem żeliwne[13].
Od 1970 roku w kamienicy znajduje się Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków [online], torun.wkz.gov.pl, s. 24 [dostęp 2025-01-30].
- ↑ a b Tajchman 1994 ↓, s. 189.
- ↑ a b c Tajchman 1994 ↓, s. 198.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 190.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 191–192.
- ↑ a b c Tajchman 1994 ↓, s. 194.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 194–195.
- ↑ Wojtowicz 1996 ↓, s. 25.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 199, 201.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 200.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 202–203.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 203–204.
- ↑ Tajchman 1994 ↓, s. 204.
- ↑ Muzeum Sztuki Dalekiego Wschodu w Kamienicy pod Gwiazdą [online], muzeum.torun.pl [dostęp 2025-01-29].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jan Tajchman, Kamienica „Pod Gwiazdą” w Toruniu i jej problematyka konserwatorska, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” (25 (293)), 1994 [dostęp 2025-01-29].
- Jerzy Wojtowicz, Ludność, terytorium, zabudowa, [w:] Marian Biskup (red.), Historia Torunia. Między barokiem i oświeceniem (1660–1793). Tom II. Część III, Toruń: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1996.