Kamienica pod Gutenbergiem w Łodzi
nr rej. A/71 z 20.01.1971[1] | |
Kamienica pod Gutenbergiem (2017) | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
Piotrkowska 86 |
Styl architektoniczny | |
Architekt | |
Ukończenie budowy |
1896 |
Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Łodzi | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |
51°46′00,4″N 19°27′25,3″E/51,766778 19,457028 |
Kamienica pod Gutenbergiem – zabytkowa kamienica znajdująca się w Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej 86, należąca pierwotnie do Jana Petersilgego[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]15 grudnia 1893 parcelę wraz z istniejącymi na niej dotychczas budynkami odkupił Jan Petersilge i przystąpił do budowy frontowej kamienicy.
Kamienica została zbudowana w 1896 r.[3] według projektu architektów – Kazimierza Pomian-Sokołowskiego i Franciszka Chełmińskiego.
W budynku tym przed I wojną światową mieściły się lokal Kompanii Singer, elegancka restauracja „Louvre”, klinika oraz szkoła dentystyczna, a także redakcja najstarszej łódzkiej gazety „Lodzer Zeitung” (od 1897 r.[3]). W styczniu 1915 r. redakcję zamknęły niemieckie władze okupacyjne[4]. Zastąpiono ją drukowaną przy ul. Piotrkowskiej 85 gazetą „Deutsche Lodzer Zeitung”, która ukazywała się do 1918 r. Natomiast w tym samym budynku od 30 grudnia 1915 r. działała redakcja „Godziny Polskiej”, ze względu na proniemieckie sympatie nazywanej „Gadziną Polską”[5]. W okresie międzywojennym znajdowała się tutaj siedziba Stronnictwa Narodowego. W czasie bitwy nad Bzurą w kamienicy ulokowano sztab 8 Armii niemieckiej[6]. W latach 1972–1973 w piwnicy Klub Związku Polskich Artystów Plastyków działała Galeria Adres[7].
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/71 z 20.01.1971[1].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Budynek ma eklektyczną elewację – łączy elementy neogotyku, neorenesansu, baroku i secesji. Jest bogato ornamentowana (liście, kwiaty, amorki, maszkarony, wieńce). W fasadzie dominującym jest środkowy wykusz ze szczytem ozdobionym wolutami. W części środkowej, w niszy, umieszczony został posąg Jana Gutenberga, pomiędzy oknami zaś znajdują się medaliony z portretami wynalazców drukarskich[3].
Kamienicę tę w latach 70. XX w. w konkursie Dziennika Łódzkiego uznano za najpiękniejszą łódzką kamienicę, jednak z biegiem lat niszczała, również na skutek nieudolnie prowadzonych prac remontowych[8]. W 2011 ukończono generalny remont elewacji kamienicy, przywracając jej pierwotny blask. Podczas prowadzonych prac konserwatorskich odkryto namalowane na frontonie girlandy z dyniami, słonecznikami, winogronami i innymi owocami oraz kwiatami. Podczas remontu przywrócono również inne elementy, takie jak metalowe smoki i rośliny, a także balustrady z kutego żelaza[8][9].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Kamienica Petersilge przed 1939
-
Brama kamienicy[10]
-
Widok z roku 2010
-
Jeden z czterech smoków[11]
-
Jeden z czterech smoków[12]
-
Posąg Gutenberga
-
Detal – herb
-
Zbliżenie na centralną część fasady
-
Ornament roślinny po lewej stronie fasady
-
Ujęcie fasady wykonane z bramy naprzeciw
-
Detal – balkon po lewej stronie fasady
-
Okna frontowe kamienicy[13]
-
Okno na klatce schodowej[14]
-
Tablica pamięci SN
-
Tablica pamięci Klubu ZPAP galerię „adres”
-
Podświetlenie podczas Light Move Festival 2012
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2020-02-07] .
- ↑ Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-4-3.
- ↑ a b c Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 196, ISBN 978-83-939822-4-0 .
- ↑ Bonisławski 2014 ↓, s. 79.
- ↑ Bonisławski 2014 ↓, s. 80.
- ↑ Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”, 2009, s. 402. ISBN 978-83-240-1214-5.
- ↑ Ewa Partum; Dokumentacja Galerii Adres. [w:] Filmoteka Muzeum [on-line]. artmuseum.pl. [dostęp 2017-02-09].
- ↑ a b Wiesław Pierzchała: Łódź: girlandy na kamienicy Pod Gutenbergiem. Dziennik Łódzki, 2011-03-20. [dostęp 2011-11-27]. (pol.).
- ↑ Aleksandra Hac: Najpiękniejszy dom przy Pietrynie jeszcze okazalszy. Gazeta.pl Łódź, 2011-04-20. [dostęp 2011-11-18]. (pol.).
- ↑ Brama w latach 60. XX w., fot. Ignacy Płażewski
- ↑ Skomów zamontowanych na fasadzie kamienicy po remoncie w 2011 r.
- ↑ Smoków zamontowanych na fasadzie kamienicy po remoncie w 2011 r.
- ↑ W odbiciu widoczna kamienica przy ul. Piotrkowskiej 83
- ↑ Okno widoczne od strony podwórza kamienicy
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ryszard Bonisławski: Wielka Wojna 1914-1918. Łódź i okolice na fotografiach Michała Daszewskiego. Łódź: 2014. ISBN 978-83-928867-8-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dom pod Gutenbergiem, przy ul. Piotrkowskiej 86. lodz.naszemiasto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-27)].
- Fotografie kamienicy