Kamienica przy ul. Chmielnej 70 w Warszawie

Kamienica przy ul. Chmielnej 70

Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Chmielna 70
Typ budynku	kamienica
Kondygnacje	4
Ukończenie budowy	l. 80 XIX w.
Zniszczono	1944
Właściciel	m.st. Warszawa
Położenie na mapie Warszawy Kamienica przy ul. Chmielnej 70
Położenie na mapie Polski Kamienica przy ul. Chmielnej 70
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kamienica przy ul. Chmielnej 70
52°13′50,6″N 21°00′17,0″E

Kamienica przy ulicy Chmielnej 70 – kamienica przy ulicy Chmielnej w Warszawie zniszczona w czasie II wojny światowej. Zwrot gruntu, na którym stała, doprowadził do wybuchu w 2016 afery reprywatyzacyjnej.

Historia

Wg varsavianisty Ryszarda Mączewskiego budynek powstał prawdopodobnie w latach 80. XIX wieku. Był typową warszawską kamienicą z podwórkiem studnią. Wybudowany został jako dwupiętrowy. Z czasem dobudowano trzecie piętro, żeby zwiększyć jego dochodowość. W przyziemiu tej kamienicy prowadzono sklepy (w tym kolonialny), co było nietypowe w tej okolicy. Ulica Chmielna sąsiadowała z budynkami i składami celnymi dworca, dlatego w kamienicach raczej prowadzono hotele dla pasażerów wysiadających z pociągów.

Jesienią 1942 od Jadwigi Chwaścińskiej potrzebującej pieniędzy na wydobycie syna z Auschwitz 2/3 nieruchomości nabył za 300 tys. zł Jan Henryk Holger Martin, obywatel Danii. Kamienica została zniszczona w czasie powstania warszawskiego.

Po II wojnie światowej, w wyniku dekretu Bieruta, działka ze „stosami gruzów” pod adresem Chmielna 70 przeszła na własność Gminy m.st. Warszawy, a po likwidacji gmin w 1950 na własność Skarbu Państwa. Jej pozostałości zostały zburzone przy okazji budowy Pałacu Kultury i Nauki. W miejscu tym pozostał chodnik, kawałek zieleni i murku. Martin bezskutecznie starał się o odzyskanie pozostałości budynku w imieniu swoim i współwłaścicielki, która wyjechała do Londynu. W 1948 Martin wyprowadził się do Kopenhagi. Na podstawie umów indemnizacyjnych z 1949 i 1953 PRL wypłaciła Danii 5,7 mln koron duńskich, z których ta miała wypłacić odszkodowania swoim obywatelom, których pozbawiono w Polsce nieruchomości. Martin odrzucał taką formę rekompensaty. Ostatecznie pieniądze, w wysokości 37 tys. koron duńskich, po jego śmierci w 1957 podjęli jego spadkobiercy.

W głębi po prawej działka przy ul. Chmielnej 70. Zdjęcie wykonane w 2007

W 2009 sąd I instancji unieważnił umowę sprzedaży z 1942. Wyrok wydano bez zbadania, czy Martin zmarł; sąd założył, że mimo iż miałby wówczas 119 lat, żyje, lecz jedynie nieznane jest miejsce jego pobytu. Orzeczenie to zostało uchylone w apelacji. W 2010 Rada m.st. Warszawy przyjęła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym na parceli po Chmielnej 70 można wybudować wysokościowiec. W 2012 Biuro Gospodarki Nieruchomościami (BGN) m.st. Warszawy wydało decyzję, na podstawie której zwróciło nieruchomość o szacunkowej wartości ok. 160 milionów złotych. Beneficjentami zostali dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie Grzegorz Majewski, zajmujący się reaktywacją przedwojennych spółek Janusz Piecyk i urzędniczka Ministerstwa Sprawiedliwości Marzena Kruk. Nabyli oni wcześniej prawa do spadków od spadkobierców. Reprezentował ich Robert Nowaczyk, brat Marzeny Kruk. Decyzję wydał wicedyrektor BGN Jakub Rudnicki. Nowaczyk i Rudnicki posiadali willę Salamandra w Zakopanem, którą rok później sprzedali. Po podziale Nowaczyk otrzymał niecałe 2 mln zł, a Rudnicki blisko 7 mln zł.

W 2016 historia działki pod adresem Chmielna 70 stała się katalizatorem wybuchu afery reprywatyzacyjnej, kiedy to dziennikarki „Gazety Wyborczej” Iwona Szpala oraz Małgorzata Zubik opisały szereg powiązań towarzyskich środowiska urzędniczo-adwokackiego oraz fakt, że działka w ścisłym centrum Warszawy nie podlegała zwrotowi, gdyż roszczenia do niej zostały spłacone jeszcze w czasach PRL na podstawie umów indemnizacyjnych. W efekcie Nowaczyk, Rudnicki, jego rodzice Alina i Wojciech oraz Kruk (jako że zarobiła na reprywatyzacji 38 mln zł, została określona „najbogatszą urzędniczką w Polsce”) zostali w 2016 aresztowani w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstw podczas procesu reprywatyzacji. W październiku 2018 prokuratura skierowała do Sądu Okręgowego w Warszawie akt oskarżenia dotyczący nieprawidłowości przy reprywatyzacji m.in. parceli przy Chmielnej 70.

W marcu 2017 poinformowano, że rozwiązano umowę użytkowania wieczystego działki przy ul. Chmielnej 70 i powróciła ona do zasobów m.st. Warszawy. W lipcu 2017 Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich uchyliła decyzję, na podstawie której zreprywatyzowano parcelę.