Kanguroszczur szerokolicy

Kanguroszczur szerokolicy
	Potorous platyops
	(Gould, 1844)
	; Dwa osobniki na rysunku autorstwa Johna Goulda
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Rodzina	kanguroszczurowate
Plemię	Potoroini
Rodzaj	kanguroszczur
Gatunek	kanguroszczur szerokolicy
Synonimy
	Hypsiprymnus platyops Gould, 1844; Potorous morgani Finlayson, 1938;
	Hypsiprymnus platyops Gould, 1844; Potorous morgani Finlayson, 1938;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; wymarły
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kanguroszczur szerokolicy^[4] (Potorous platyops) – gatunek ssaka z rodziny kanguroszczurowatych (Potoroidae), który zamieszkiwał Australię.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w angielski przyrodnik John Gould nadając mu nazwę Hypsiprymnus platyops^[1]. Miejsce typowe to Walyema Swamps (tj. jezioro Walyormouring), Australia Zachodnia, w Australia^[1]^[5]^[6]^[7]. Holotyp to częściowa czaszka (BMNH 46.4.25.11) i skóra (BMNH 44.9.30.4) dorosłej samicy z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Londynie^[8].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[6].

Etymologia

Potorous: rodzima nazwa Potoroo oznaczająca w Nowej Południowej Walii kanguroszczura^[9].
platyops: gr. πλατυς platus ‘szeroki’^[10]; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘oblicze’^[11].

Zasięg występowania

Pierwsze okazy tego gatunku zostały złapane w 1839 roku przez brytyjskiego zoologa Johna Goulda, zaś opisane przez niego w 1844 roku, ale nawet wówczas kanguroszczur szerokolicy był rzadki. Współczesne okazy znane są z południowo-zachodniej Australii, ale skamieniałe szczątki znaleziono również w przybrzeżnej Australii Zachodniej od okolic Albany na północ przez Wheatbelt przynajmniej do okolic Geraldton i od Półwyspu Eyrego oraz na Wyspie Kangura w Australii Południowej^[6]. Ostatnie żywe okazy odłowiono w 1875 roku i przypuszcza się, że wyginięcie nastąpiło przed 1900 rokiem, prawdopodobnie z powodu wprowadzonych drapieżników i zmian w reżimie pożarów buszu^[6]^[12].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 24,3–34 cm, długość ogona 18,3–19 cm; brak danych dotyczących masy ciała^[13]. Sierść na grzbiecie miał koloru popielatego, a białą na podbrzuszu. Torbacz ten był podobny z kształtu do dużego szczura. Uszy miał małe i zaokrąglone, a pysk dość krótki, natomiast policzki wyraźnie spuchnięte.

Ekologia

Zwyczaje kanguroszczura szerokolicego są niemal całkowicie nieznane. Wiadomo jednak, że wyraźnie unikał żyznych, zalesionych obszarów, które zamieszkują spokrewnione z nim gatunki; kanguroszczur długonogi (P. longipes) i kanguroszczur myszaty (P. tridactylus).

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EX (ang. extinct ‘wymarły’)^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d J. Gould. Exhibition and character of a number of Animals, &c. transmitted from Australia by Mr. Gilbert. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 12, s. 103, 1844. (ang.).
↑ H.H. Finlayson. On a new species of Potorous (Marsupialia) from a cave deposit on Kan Island, South Australia. „Transactions of the Royal Society of South Australia, Incorporated”. 62 (1), s. 139, 1938. (ang.).
↑ ^a ^b A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Potorous platyops, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-06-12] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Species Potorous platyops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-12].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Potorous platyops (Gould, 1844). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-08]. (ang.).
↑ Species Potorous platyops (Gould, 1844) (extinct). [w:] Australian Faunal Directory [on-line]. Australian Biological Resources Study. [dostęp 2023-08-08]. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 560, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 178.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
↑ Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 699. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ K.M. Helgen & E.G. Veatch: Recently Extinct Australian Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 27. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
Groves, C.P. (2005). Wilson, D.E.; Reeder, D.M., eds. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Baltimore: Johns Hopkins University Press, s. 58, OCLC 62265494. ISBN 0-801-88221-4.

[Gould-1] J. Gould. Exhibition and character of a number of Animals, &c. transmitted from Australia by Mr. Gilbert. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 12, s. 103, 1844. (ang.).

[Finlayson-2] H.H. Finlayson. On a new species of Potorous (Marsupialia) from a cave deposit on Kan Island, South Australia. „Transactions of the Royal Society of South Australia, Incorporated”. 62 (1), s. 139, 1938. (ang.).

[iucn-3] A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., J.J. Woinarski J.J., Potorous platyops, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-06-12] (ang.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 15. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Species Potorous platyops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-12].

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 92. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Potorous platyops (Gould, 1844). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-08]. (ang.).

[afd-8] Species Potorous platyops (Gould, 1844) (extinct). [w:] Australian Faunal Directory [on-line]. Australian Biological Resources Study. [dostęp 2023-08-08]. (ang.).

[Palmer-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 560, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=208_178]-10] Jaeger 1944 ↓, s. 178.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=185_155]-11] Jaeger 1944 ↓, s. 155.

[amw-12] Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 699. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Helgen&Veatch-13] K.M. Helgen & E.G. Veatch: Recently Extinct Australian Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 27. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]