Kapary cierniste

Kapary cierniste
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kaparowate
Rodzaj	kapary
Gatunek	kapary cierniste
	Nazwa systematyczna
	Capparis spinosa L.; Sp.Pl. 503, 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kapary cierniste, kapar ciernisty (Capparis spinosa L.) – gatunek roślin należący do rodziny kaparowatych. Występuje w rejonie śródziemnomorskim i Azji Mniejszej, sięgając po Himalaje, ale także w Azji tropikalnej (Pakistan, Indonezja, Filipiny), w Australii i na niektórych wyspach Pacyfiku (Guam, Vanuatu, Wyspy Salomona)^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Niski, zimozielony krzew do 1 m wysokości. Jego częściowo rózgowate pędy o długości do 2 m płożą się na skałach^[6].
Liście: Owalne, ogonkowe. Małe przylistki osadzone u nasady ogonka w większości przekształcone są w krótkie ciernie^[6].
Kwiaty: Osadzone pojedynczo na długich szypułkach wyrastających z nasady ogonka liściowego, białe lub różowe, duże, o śr. do 7 cm. Kielich czterodziałkowy, cztery płatki korony, pręciki liczne, z czerwonymi nitkami, słupek jeden. Kwitnie w lipcu i sierpniu^[6].
Owoc: Wielonasienna jagoda wielkości śliwki^[7].

Skład chemiczny[edytuj | edytuj kod]

Owoce zawierają około 18% białka i około 36% tłuszczu, nasiona – do 30% tłuszczu^[8]. Liście i pąki kwiatowe wyróżniają się znaczną zawartością związków fenolowych, zwłaszcza rutyny, której w liściach jest średnio 1350 mg na 100 g świeżej masy, a w pąkach ok. 700 mg na 100 g świeżej masy^[9].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Jego pąki kwiatowe stanowią przyprawę o słodko-kwaśnym, lekko pikantnym smaku. Po zakonserwowaniu w soli, occie, oliwie lub winie nazywane są kaparami lub kaparkami^[7]. Pikantny smak zawdzięczają łatwo ulatniającej się rutynie. Gotowe kapary są ciemnozielone z jasnymi kropkami, są wielkości ziaren grochu. Stosuje się je^[6]:
- do przyrządzania marynat, majonezów,
- do zimnych – mięs, sosów,
- do sałatek rybno-mięsnych,
- do jajek, potraw z pomidorami.
Jadalną częścią rośliny są również marynowane owoce^[6], tzw. „jabłuszka kaparowe”.

Obecność w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten jeden raz wymieniony jest w Biblii. W Księdze Koheleta (12,5) jest zdanie: „i pękać będą kapary, bo zdążać będzie człowiek do swego wiecznego domu”. Zdaniem badaczy biblistów kapary w Biblii są symbolem ludzkiej kondycji, ich nagle pękające dojrzałe owoce mogą być kojarzone z niespodziewaną śmiercią człowieka^[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
↑ Capparis spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zioła dobre na wszystko. [dostęp 2014-11-22].
↑ ^a ^b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ P.P. Czikow P.P., J.J. Łaptiew J.J., Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, Warszawa 1983: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 146-147 .
↑ NizarN. Tlili NizarN. i inni, Phenolic Compounds and Vitamin Antioxidants of Caper (Capparis spinosa), „Plant Foods for Human Nutrition”, 65 (3), 2010, s. 260–265, DOI: 10.1007/s11130-010-0180-6, PMID: 20668946 (ang.).
↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2014-11-20].

[iucn-4] Capparis spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-15].

[kapary-6] Zioła dobre na wszystko. [dostęp 2014-11-22].

[podbielkowski-7] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[8] P.P. Czikow P.P., J.J. Łaptiew J.J., Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, Warszawa 1983: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, s. 146-147 .

[Tlili-9] NizarN. Tlili NizarN. i inni, Phenolic Compounds and Vitamin Antioxidants of Caper (Capparis spinosa), „Plant Foods for Human Nutrition”, 65 (3), 2010, s. 260–265, DOI: 10.1007/s11130-010-0180-6, PMID: 20668946 (ang.).

[rb-10] Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]