Kapelusze myślowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ilustracja przedstawiająca kolory kapeluszy w metodzie nauczania Edwarda de Bono

Kapelusze myślowe – dyskusyjna metoda nauczania zaproponowana przez Edwarda de Bono, której istotą jest uporządkowanie wypowiedzi uczestników dyskusji, co dokonuje się za pomocą włożenia na głowę kapelusza odpowiedniego koloru.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Metoda z założenia ma być pomocna w twórczym rozwiązaniu jakiegoś problemu[1]. Podczas stosowania tej metody uczestnik dyskusji przed zabraniem głosu musi zastanowić się nad charakterem swojej wypowiedzi. W zależności od rodzaju wypowiedzi powinien on podczas wypowiadania się mieć na głowie założony kapelusz odpowiedniego koloru[2].

Zdaniem de Bono każdy człowiek, w zależności od własnej inteligencji emocjonalnej oraz sytuacji ma wykształcone preferencje myślowe ujawniane podczas swojej aktywności twórczej. Tego typu podejścia w myśleniu zależą często od umiejętności ich chwilowego aktywowania i dezaktywowania[3].

De Bono zaproponował sześć kolorów kapeluszy, do których można przypisać sześć rodzajów wypowiedzi[4]:

  • biały – kolor obiektywny. Uczestnik wypowiada się o faktach, prezentuje dane i liczby,
  • czerwony – uczestnik mówi o swoich emocjach, wyraża emocjonalny punkt widzenia (obawy, radość, entuzjazm). Nie uzasadnia natomiast własnych emocji[1]
  • żółty – uczestnik wskazuje zalety danej propozycji,
  • czarny – uczestnik krytykuje jakieś aspekty danej propozycji,
  • zielony – uczestnik podsuwa własne pomysły, uzupełnia,
  • niebieski – uczestnik (prowadzący) porządkuje wypowiedzi, nadzoruje używanie kapeluszy.

Z uwagi na występowanie różnorakich sytuacji problemowych de Bono nie wskazał jednej kolejności, w jakiej należałoby zakładać kapelusze[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Krystyna Cichowska-Pieróg, Innowacyjne metody pracy w przedszkolu, „Zeszyty Nauczycielskie”, 1, Mielec: CKPiDN w Mielcu, październik 2004, s. 37, ISBN 83-88308-83-1.
  2. Zbigniew Barciński (red.): Vademecum katechety. Metody aktywizujące. Kraków-Lublin: Wydawnictwo M, 2006, s. 36. ISBN 978-83-7595-414-2.
  3. Grażyna Gruszczyńska-Malec, Grażyna Królik, Techniki kreatywnego myślenia, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, 2013, ISBN 978-83-7875-063-5, OCLC 840281077 [dostęp 2020-12-24].
  4. Zbigniew Barciński (red.): Vademecum katechety. Metody aktywizujące. Kraków-Lublin: Wydawnictwo M, 2006, s. 36–37. ISBN 978-83-7595-414-2.
  5. Krystyna Cichowska-Pieróg, Innowacyjne metody pracy w przedszkolu, „Zeszyty Nauczycielskie”, 1, Mielec: CKPiDN w Mielcu, październik 2004, s. 38, ISBN 83-88308-83-1.