Kaplica św. Jana Chrzciciela w Siġġiewi
 2108 (NICPMI)
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Pjazza San Nikola | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Archidiecezja | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||
 35°51′11,3″N 14°26′16,7″E/35,853139 14,437972
| |||||||||||||||
Kaplica świętego Jana Chrzciciela, znana również pod wezwaniem Ścięcia świętego Jana Chrzciciela[1] (malt. Il-Kappella ta’ San Ġwan il-Battista / Il-Kappella tal-Qtugħ ir-Ras ta’ San Ġwann il-Battista, ang. Chapel of St. John the Baptist / Chapel of the Beheading of St. John the Baptist) – rzymskokatolicka kaplica, stojąca w centrum miejscowości Siġġiewi na Malcie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza stojąca na tym miejscu kaplica nosiła wezwanie Narodzenia św. Jana Chrzciciela. W czasie wizyty papieskiego wysłannika Pietro Dusiny w 1575, kaplica już istniała. Był w niej ołtarz, brakowało jednak drzwi, porządnej podłogi, rzeczy potrzebnych do sprawowania liturgii, oraz rektora. Dusina zarządził naprawę podłogi oraz przeciekającego dachu, a także wykonanie drzwi[2].
W 1730 na miejscu poprzedniej zbudowana została nowa kaplica, która przetrwała do czasów współczesnych. Jej fundatorem był Antonio Cutajar, kapłan zakonu św. Jana; nie znamy jednak jej architekta[2][3][4].
W 1736 Cutajar dobudował po prawej stronie budynek, który miał być szpitalem, prowadzonym przez kapucynów, po lewej zaś dom będący w części parterowej zakrystią, na piętrze zaś mieszkaniem dla księdza – opiekuna kaplicy[2][3][5][6][7].
Podczas II wojny światowej kaplica służyła jako schronienie dla uchodźców[2][5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Kaplica, zbudowana w stylu barokowym, powstała na planie ośmiokąta. Jej fasada umieszczona jest pomiędzy dwoma budynkami. Na rogach fasady umieszczone są dwa pilastry w stylu toskańskim, dźwigające belkowanie. Na jego centralnej części dzwonnica parawanowa z jednym dzwonem[3], wsparta z obu stron spływami wolutowymi w stylu Vignoli, z kwiatonami na końcach. Dzwonnica zwieńczona jest segmentowym frontonem oraz esownicami. W centrum fasady prostokątne wejście, otoczone profilem z kartuszem ponad drzwiami. Ponad nim segmentowy naczółek wpisany w większy, trójkątny[2][6].
Kaplicę wieńczy elegancka ośmioboczna kopuła na niskim bębnie, ukoronowana latarnią z krzyżem maltańskim na szczycie. Latarnię podpiera, jednocześnie ozdabiając, osiem wolut[2][3][6].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Świątynia zbudowana została w pierwszej połowie XVIII wieku. Styl barokowy widoczny jest w wielu detalach tak na zewnątrz, jak i wewnątrz budynku. Wnętrze ma kształt ośmiokąta, którego trzy boki zajmują kamienne ołtarze, zaś w czwartym jest główne wejście. Na pozostałych czterech znajdują się bądź nisze, bądź drzwi do bocznych budynków. Półkolista kopuła podtrzymywana jest przez łuki pomiędzy pilastrami w stylu toskańskim[2].
W kaplicy znajdują się trzy ołtarze: główny oraz dwa boczne[2][7]. Ołtarz główny stoi na wprost wejścia; nad nim, w owalnej, kamiennej ramie, obraz tytularny przedstawiający Ścięcie św. Jana Chrzciciela. Obraz ten, pierwotnie określany jako dzieło Francesco Zahry[3][7], od początku drugiej dekady XXI wieku przypisywany jest Gian Nikoli Buhagiarowi[2][4][6]. Nad obrazem kartusz z cytatem z Ewangelii św. Mateusza "Posłał tedy i ściął Jana w więzieniu" (Mt14,10)[8]. Całość otacza ozdobna sztukateria[2].
W ołtarzu po lewej stronie znajduje się obraz Niepokalane Poczęcie, dzieło nieznanego maltańskiego malarza z XVIII wieku. Przedstawia on Matkę Bożą w otoczeniu kilku aniołków, dzierżących atrybuty cnót i tytułów Maryi z litanii loretańskiej. Obraz nad ołtarzem po lewej, również z XVIII stulecia, przedstawia św. Kajetana z Dzieciątkiem Jezus na rękach; powyżej Matka Boża i św. Józef[2][3].
Pozostałe obrazy rozmieszczone są bądź na ścianach świątyni: Jan Chrzciciel napomina Heroda, Narodziny Jana Chrzciciela, Jan Chrzciciel wiedziony na ścięcie, Chrzest Chrystusa, bądź na pendentywach: Jan Chrzciciel nauczający na pustyni, Taniec Salome przed Herodem, Obwieszczenie Zachariaszowi o narodzinach Jana oraz Jan Chrzciciel w więzieniu[2][3].
Inne godne uwagi dzieła sztuki w kaplicy to: pomnik upamiętniający wielkiego mistrza Ferdynanda Hompescha, obraz ex voto przedstawiający św. Apolonię, oraz figura św. Jana Chrzciciela, wykonana w 1992 przez Sandro Debono, artystę z Żejtun[2][3].
Na środku kaplicy znajdują się trzy marmurowe płyty nagrobne. Pod środkową spoczywa fundator świątyni ks. Antonio Cutajar, pod pozostałymi zaś jej dwaj kolejni opiekunowie, ks. Nicholas Azzopardo oraz ks. Ġwan[2][7].
W zakrystii znajdują się portrety fundatora oraz jego rodziców[2][7], a także figura św. Jana w jednej z nisz[2].
Kaplica dzisiaj[edytuj | edytuj kod]
W lutym 2019 rozpoczęte zostały prace restauracyjne fasady kaplicy. Prace obejmują pozbycie się wszystkich niepotrzebnych elementów metalowych i tynku. Uzupełnione zostaną ubytki zaprawy, fasada zostanie przeszlifowana i odmalowana[4].
Świątynia jest otwarta codziennie dla adoracji Najświętszego Sakramentu. Fiesta odbywa się w ostatnią niedzielę sierpnia[2].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
Budynek kaplicy umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 2108[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Siġġiewi. W: Juliet Rix: Malta and Gozo. Bradt, 2010, s. 190. ISBN 978-1-84162-312-2. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Tony Terribile, Anthony M. Brincat: Il-Kappella tal-Qtugħ ir-Ras ta’ San Ġwann il-Battista ~ Siġġiewi ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-07)]. (malt.).
- ↑ a b c d e f g h Siggiewi - Church of the Beheading of St. John the Baptist. W: Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar, 2003, s. 480. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ a b c 71 restoration projects underway, including church dedicated to St John the Baptist in Siggiewi. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2019-02-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-24)]. (ang.).
- ↑ a b Siġġiewi / Chapel of St. John the Baptist. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-21)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Chapel of St John the Baptist. NICPMI, 2014-03-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-30)]. (ang.).
- ↑ a b c d e CASAL SIGGEUI / CXVIII. Altre chiese nel Sigguei e suoi limiti / II. Chiesa di san Giovanni Decollato. W: Achille Ferres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 407. (wł.).
- ↑ Ewangelia św. Mateusza. W: Pismo Święte Nowego Testamentu. Księgarnia św. Wojciecha, 1958, s. 56-57.