4°38′30″S 145°58′36″E/-4,641667 145,976667Karkar (wyspa)
| ||
 Zdjęcie satelitarne, Karkar w górnym lewym rogu, po prawej wyspa Bagabag, w lewym dolnym rogu Nowa Gwinea (NASA) | ||
| Kontynent | Australia i Oceania | |
| Państwo |  Papua-Nowa Gwinea
| |
| Akwen | Morze Bismarcka | |
| Archipelag | Archipelag Bismarcka | |
| Powierzchnia | ~400[1] km² | |
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
49 454[2] ~124 os./km² | |
Położenie na mapie Papui-Nowej Gwinei   Karkar | ||
| 4°38′30″S 145°58′36″E/-4,641667 145,976667
| ||
Karkar (czasem spotykany zapis Kar Kar[3]) – wulkaniczna wyspa w Archipelagu Bismarcka na Morzu Bismarcka, położona w odległości 16 km od północnego wybrzeża Nowej Gwinei[4]. Administracyjnie należy do Papui-Nowej Gwinei, do prowincji Madang[5].
Wyspa ma owalny kształt i jest silnie zalesiona[4]; mierzy około 25 km długości i 19 km szerokości[6]. Zajmuje powierzchnię około 400 km²[1].
Wulkan[edytuj | edytuj kod]
Tworzący wyspę czynny wulkan Mount Uluman to stratowulkan zbudowany ze skał bazaltowych i andezytowych. Na jego szczycie znajdują się dwie kaldery usytuowane jedna w drugiej. Zewnętrzna kaldera o średnicy 5,5 km powstała w trakcie jednej lub kilku erupcji, z których ostatnia miała miejsce około 9 tys. lat temu. Mniejsza (3,2 km średnicy), wewnętrzna kaldera o stromych ścianach o wysokości 300 m utworzyła się około 800–1500 lat temu. Po północnej i południowej stronie kalder znajdują się stożki pasożytnicze. Najwyższy (Mount Kunugui) wznosi się na 1839 m n.p.m.[6]
Większość historycznych erupcji wulkanu (pierwszą odnotowano w 1643) pochodzi ze znajdującego się w wewnętrznej kalderze stożka o nazwie Bagiai[6]. Podczas erupcji w 1979 zginęło dwóch wulkanologów, którzy obozowali przy krawędzi wewnętrznej kaldery[7]. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce w 2014[6].
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Mimo zagrożenia aktywnością wulkanu Karkar należy do najgęściej zaludnionych terenów prowincji Madang. W 2011 wyspa liczyła około 49 tysięcy mieszkańców. Zamieszkują oni pas przybrzeżny, a poziom ich dochodów jest wysoki w porównaniu do reszty prowincji[5].
Rolnictwo[edytuj | edytuj kod]
Potencjał uprawowy gleby jest wysoki, sprzyjający jest też klimat. Znajdują się tu plantacje kakaowców i palm kokosowych (produkcja kopry). Uprawia się też m.in. taro, bataty, banany[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jako pierwszy z Europejczyków wyspę dostrzegł hiszpański nawigator Yñigo Ortiz de Retez 10 sierpnia 1545 z pokładu żaglowca San Juan[8].
W trakcie II wojny światowej Karkar okupowali Japończycy. Na początku 1944 wyspę zaatakowało alianckie lotnictwo. W marcu tegoż roku Japończycy opuścili wyspę, a 2 czerwca wylądowali na niej żołnierze Australian Army[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Arthur Dahl: Karkar (ang.). W: Island Directory [on-line]. 1988-11-16. [dostęp 2018-01-16].
- ↑ Broszura z wynikami spisu ludności z 2011 roku (ang.). National Statistical Office Papua New Guinea, 2013. [dostęp 2018-01-17].
- ↑ a b Karkar Island (Kar Kar Island) (ang.). W: Pacific Wrecks [on-line]. [dostęp 2018-01-16].
- ↑ a b Karkar (ang.). W: oceandots.com [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)].
- ↑ a b c Madang Province. W: L.W. Hanson, B.J. Allen, R.M. Bourke, T.J. McCarthy: Papua New Guinea Rural Development Handbook. Canberra: The Australian National University, 2001. ISBN 0-9579381-0-1.
- ↑ a b c d Karkar (ang.). W: Global Volcanism Program [on-line]. National Museum of Natural. History Smithsonian Institution. [dostęp 2018-01-16].
- ↑ Karkar (ang.). Papua New Guinea Department of Mining. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
- ↑ Francisco Coello. Conflicto hispano-alemán. „Boletín de Sociedad Geográfica de Madrid”. XIX, s. 317, 1885 (hiszp.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Mark O’Shea: Relacja z pobytu na wyspie ze zdjęciami i mapą wyspy (ang.). W: Oficjalna strona Marka O’Shea [on-line].