Karol Ogrodowicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Portret Karola Ogrodowicza, 1818 r. Własność Muzeum Regionalnego Ziemi Pyzdrskiej.

Karol Ogrodowicz h. Brochwicz[1] (ur. 7 listopada 1742[2], zm. 19 sierpnia 1824[3][4][5][6][7]) – polski szlachcic, burmistrz Pyzdr w latach 1776-1815[8].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jako burmistrz, wniósł duży wkład w odbudowę miasta po spaleniu go przez Rosjan w czasie wojny 1768 roku[9]. W 1776 r. podpisał umowę o wzniesie nowego ratusza w Pyzdrach[10]. W 1778 r. w celu ochrony borów miejskich lokował Pyzdrskie Olędry[11]. W 1788 roku został delegatem Pyzdr na Sejm Czteroletni. Był sygnatariuszem Aktu Zjednoczenia Miast (1789) i Konstytucji 3 maja (1791)[12].

Jako burmistrz Pyzdr zaczął wcielać w życie założenie ustawy. 2 lipca 1791 r. podpisał umowę z dyrektorem szkoły w Pleszewie o kształceniu dzieci z Pyzdr[12].

Zmarł 19 sierpnia 1824 roku w swoim domu nr 25 położonym przy rynku w Pyzdrach[3].

W Muzeum Regionalnym Ziemi Pyzdrskiej znajdują się pamiątki po rodzinie Ogrodowiczów: portret Karola Ogrodowicza z 1818 r.[13], prawdopodobny portret jego żony z tego samego roku[14] oraz fragment płyty epitafijnej, prawdopodobnie po jego nagrobku[15]. W 2020 r. muzeum przygotowało film poświęcony rocznicy uchwalenia konstytucji oraz jednemu z jej sygnatariuszy, Karolowi Ogrodowiczowi[12][16].

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Portret datowany na 1818 r., przedstawiający prawdopodobnie Martynę z Różewiczów Ogrodowicz, żonę burmistrza Pyzdr

Był synem Wawrzyńca (1704-1784[17]) i Reginy. Miał rodzeństwo: Helenę (1745-?), Ewę Łucję (1747-1749), Wojciecha (1750-?) oraz Mariannę, I voto Felicką, II voto Dobczyńską (?-?)[18]. Najstarsze zachowane metryki dot. tej rodziny w Pyzdrach wypisane są na nazwisko Ogrodowczyk, a jej członkowie określani mianem famatus. Nie musi to jednak oznaczać, iż nie byli oni rzeczywistymi szlachcicami[19]. Babką przyszłego burmistrza była Barbara Ogrodowczyk (ok. 1681-1751). Także jego pierwszy akt śluby wypisany jest na nazwisko Ogrodowczyk. 14 lipca 1767 roku poślubił on Zofię Witkowską[3][20][21], z którą miał dzieci: Balbinę Katarzyną (1768–?), Małgorzatę (1773–1773) oraz Urszulę, zamężną Głowicką (?-?)[3][22]. Drugą żoną, poślubioną 27 lutego 1775 roku była Franciszka Basińska, która była jego krewną 3-go stopnia. Para miała jedną córkę, Mariannę Brygidę (1775–?). Jego trzecią żoną była Martyna Różewicz (ok. 1755-1817[23]), z którą miał jedenaścioro dzieci: Franciszka Łukasza (1777–1850); Konstantego (1778–1782); Konstancję (1779–?); Łukasza Piotra (1781–1869[24]); Salomeę Elżbietę (1783–1785); Agnieszkę Marcjannę, zamężną Ścigalską[25] (żona Franciszka Ścigalskiego[26][27]) (1786–1861[28]); Antoninę Małgorzatę, zamężną Basińską[29] (1788–1820[30]); Petronelę Juliannę (1790–1791); Michała Franciszka (1792–?); Małgorzatę (1795–?) oraz Karola Jana (1797–1837[31])[32].

Trzej synowie Karola: Franciszek, Łukasz i Karol studiowali prawo[31][33]. Franciszek i Karol[31] byli mecenasami Sądu Najwyższej Instancji w Warszawie. Franciszek był też radcą sprawiedliwości w Poznaniu[34][35]. Dwukrotnie, w latach 1843 i 1844 był wybierany do rady miejskiej jako jej przewodniczący[36][37].

Potomkowie Karola brali udział w kolejnych powstaniach narodowych. Syn Franciszek wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej[9]. Synowie tegoż, Napoleon Antoni (1806–1850)[38] i Maksymilian Ogrodowicz (1815–1848) byli uczestnikami powstania listopadowego oraz powstania wielkopolskiego 1846 roku. Maksymilian poległ w bitwie pod Sokołowem w czasie drugiego powstania wielkopolskiego. Synami Napoleona Antoniego byli powstańcy styczniowi Władysław Stanisław Wojciech (1841-1883)[39] i Antoni Mikołaj (1846–1927)[1]. Wnuk Antoniego Mikołaja, Jerzy Władysław Ogrodowicz (1918-1983)[40] był łącznikiem Armii Krajowej[41]. Ponadto, syn Karola, Łukasz Ogrodowicz, absolwent Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie[42], porzucił karierę prawniczą i został kapitanem wojsk austriackim[43], zaś jego syn Edmund Ogrodowicz von Monte Belvedere generalmajorem tych wojsk, weteranem wojny francusko austriackiej i kawalerem orderów[44].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Jerzy Bajek: Antoni Brochowicz-Ogrodowicz. Trzemeszno 1863 -Projekt trzemeszeńskich gimnazjalistów i licealistów., 2013-04-14. [dostęp 2022-10-08]. (pol.).
  2. ↑ Portret Karola Ogrodowicza. Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej. [dostęp 2022-10-10]. (pol.).
  3. ↑ a b c d Metryka zgonu Karola Ogrodowicza, męża Martyny Różewicz nr 85/1824. Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu. Oddział w Koninie. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2022-10-14]. (pol.).
  4. ↑ Metryka zgonu Karola Ogrodowicza, męża Martyny Różewicz nr 85/1824. Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu. Oddział w Koninie. Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  5. ↑ Niektóre źródła podają błędną datę śmierci: 1820. Fakt, że Karol Ogrodowicz zmarł w 1824 roku potwierdza akt ślubu syna Franciszka z tego roku, który wymienia jego ojca jako żyjącego, byłego właściciela dóbr w Pyzdrach.
  6. ↑ Günther Haase, Joachim Winkler: Die Oder-Universität Frankfurt: Beiträge zur ihrer Geschichte. Böhlau, 1983, s. 135. [dostęp 2022-10-09].
  7. ↑ Metryka ślubu Franciszka Ogrodowicza i Joanny Agnieszki Langa nr 118/1824 w: Akta stanu cywilnego gminy (cyrkułu) VII miasta Warszawy. Sygn. 0189/D-/129. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Warszawie.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  8. ↑ Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej: Po wczorajszych „urodzinach”.... Facebook, 2020-11-30. [dostęp 2022-10-11]. (pol.).
  9. ↑ a b Maciej Brzeziński: Pyzdry - wielka historia małego miasta. miastopoznaj.pl, 2019-10-15. [dostęp 2022-10-11]. (pol.).
  10. ↑ Bogusław Waber. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2022-10-10]. (pol.).
  11. ↑ Rozmieszczenie, chronologia, przyczyny, warunki i organizacja lokacji osad olęderskich w Puszczy Pyzdrskiej oraz ich nazewnictwo. W: Zbigniew Chodyła: Zarys najstarszych dziejów osad olęderskich w Puszczy Pyzdrskiej 1746–1793. Pyzdry: 2015, s. 51. ISBN 978-83-943651-0-3. [dostęp 2022-10-10].
  12. ↑ a b c Grzegorz Jóźwiak: Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja – film Pyzdry. INTON Studio filmowe, 2020-05-03. [dostęp 2022-10-10]. (pol.).
  13. ↑ Portret Karola Ogrodowicza. Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej. [dostęp 2022-10-13]. (pol.).
  14. ↑ Portret Karola Ogrodowicza. Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej. [dostęp 2022-10-13]. (pol.).
  15. ↑ Portret Karola Ogrodowicza. Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej. [dostęp 2022-10-13]. (pol.).
  16. ↑ Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr XLV/2020 Burmistrza Pyzdr z dnia 26 sierpnia 2020 roku w sprawie przedstawienia informacji o przebiegu wykonania budżetu Gminy i Miasta Pyzdry za I półrocze 2020 roku. Informacja o przebiegu wykonania planu finansowego Muzeum Regionalnego w Pyzdrach za I półrocze 2020 roku. Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Pyzdrach, 2020-08-26. s. 3. [dostęp 2022-10-11]. (pol.).
  17. ↑ Metryka zgonu Wawrzyńca Ogrodowicza (1784) w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  18. ↑ Nazwisko Dobczyński w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  19. ↑ enora: Tłumaczenia - łacina - Famatus. Polskie Towarzystwo Genealogiczne, 2012-01-29. [dostęp 2022-10-16]. (pol.).
  20. ↑ Nazwisko Ogrodowczyk w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  21. ↑ Nazwisko Ogrodowicz w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  22. ↑ Metryka ślubu Bartłomieja Głowickiego i Urszuli Ogrodowicz (1791) w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  23. ↑ Metryka zgonu Martyny z Różewiczów Ogrodowicz nr 95/1817. Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu. Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  24. ↑ Genealogisches Handbuch des Adels. T. 119. C.A. Starke, 1999, s. 4. [dostęp 2022-10-09].
  25. ↑ Metryka chrztu Karola Stanisława Ścigalskiego nr 154/1807, syna Franciszka i Agnieszki z Ogrodowiczów w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  26. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Franciszek Salezy Błażej Wincenty Ścigalski (ID: psb.34426.1). Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 2022-10-09. [dostęp 2022-10-09]. (pol.).
  27. ↑ Metryka chrztu Tytusa Arkadiusza Ścigalskiego, syna Agnieszki Ogrodowicz nr 53/1814. Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Poznań - Kolegiata św. Marii Magdaleny. Miejsce przechowywania: Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu. Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  28. ↑ Deutschland, Preußen, Posen, Katholische und Lutherisch Kirchenbücher, 1430-1998. FamilySearch. [dostęp 2022-10-13]. (łac.).
  29. ↑ Antonina Basińska zd. Ogrodowicz w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  30. ↑ Metryka zgonu Antoniny Basińskiej nr 68/1820. Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu. Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  31. ↑ a b c Metryka zgonu Karola Ogrodowicza nr 837/1837 w: Księgi metrykalne parafii rzymskokatolickiej Św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Sygn. 9233/D-/514. Miejsce przechowywania: Archiwum Archidiecezjalne w Warszawie.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-11]. (pol.).
  32. ↑ Karol Ogrodowicz w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  33. ↑ Marian Wachowski: Rolnictwo polskie w kręgu postępowych wpływów międzynarodowych w latach 1750-1830. Sobótka: 1969. [dostęp 2022-10-11].
  34. ↑ Sprawa więźniów poznańskich przed sądem berlińskim w pierwszej instancyi. Paryż: L. Martinet, 1848, s. 69-71; 206. [dostęp 2022-10-09].
  35. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Franciszek Ogrodowicz (ID: sw.166183). Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 2022-10-09. [dostęp 2022-10-09]. (pol.).
  36. ↑ Studium niemcoznawcze. T. Wydanie 29. Poznań: Instytut Zachodni, 1976, s. 64. [dostęp 2022-10-09].
  37. ↑ Stanisław Karwowski: Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego. T. Tom 1. Poznań: Nakładem drukarni braci Winiewiczów, 1918, s. 214. [dostęp 2022-10-09].
  38. ↑ Metryka chrztu Napoleona Antoniego Ogrodowicza nr 1/1807, Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  39. ↑ PomGenBaza :: Indeksy Chrztów :: Przeglądanie. Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  40. ↑ Jerzy Ogrodowicz w bazie Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką 1939-1945. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-10-30]. (pol.).
  41. ↑ Maria Kłódkowska: Relacja o działalności Marii Kłódkowskiej. Lipno: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu, wrzesień 1979, s. 2. [dostęp 2022-10-30].
  42. ↑ Ernst Friedlaender: Aeltere universitäts Matrikeln: I. Universität Frankfurt a.O.. S. Hirzel, 1888, s. 574. [dostęp 2022-10-17].
  43. ↑ Genealogisches Handbuch des Adels. T. 119. C.A. Starke, 1999, s. 4. [dostęp 2022-10-17].
  44. ↑ Sławomir Górzyński: Nobilitacje w Galicji w latach 1772-1918. Wydawnictwo DiG, 1999, s. 204. [dostęp 2022-10-09].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Ogrodowicz&oldid=72628721”