Karsy (województwo małopolskie)
50°15′42″N 20°46′48″E/50,261667 20,780000
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
170–180 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
194[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
33-260[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KDA |
| SIMC |
0820170 |
Położenie na mapie gminy Gręboszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu dąbrowskiego  | |
| 50°15′42″N 20°46′48″E/50,261667 20,780000[1]
| |
| Strona internetowa | |
Karsy (Karszy 1385, Karsi 1470-80) – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim.
Leży nad Wisłą, kilka kilometrów na północ od stolicy gminy – Gręboszowa. Powierzchnia Kars wynosi 241,74 ha.
Miejscowość ma walory turystyczne, np. sąsiedztwo Wisły, miejsca lęgowe ptaków wodnych, miejsce do połowu ryb oraz drogi do uprawiania kolarstwa (przez Karsy przebiega Wiślana Trasa Rowerowa oraz rowerowy Bursztynowy Szlak Greenways[4]). We wsi znajduje się kilka zabytkowych figur oraz krzyży (w tym figura Jezusa Frasobliwego z 1860 roku).
W Karsach działa założony w 1995 roku Ludowy Zespół Sportowy „Strażak”[5], którego mecze odbywają się na miejscowym boisku piłkarskim.
W Programie I Polskiego Radia codziennie podawany jest stan wody na Wiśle w Karsach, dostępny jest on także w serwisie internetowym IMGW „Pogodynka”[6].
Integralną częścią miejscowości jest Bugaj[7].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie Kars datuje się na XIII wiek.
Obecna nazwa miejscowości ukształtowała się w XIV wieku i pochodzi od zdrobniałego imienia Kars, zaś według miejscowych podań pochodzi od karpi i os niegdyś powszechnie występujących na tym obszarze. Znane są też nazwy Karszy 1385 i Karsi 1470–1480.
Pierwsza wzmianka źródłowa o Karsach pochodzi z 1385 roku, a o Kątach (Kanthi) z 1391 roku. Kąty z biegiem lat zostały przyłączone do granic administracyjnych Kars. W 1474 roku wzmiankowany jest Krzesz z Kars, miejscowość wymienia też w Liber Beneficiorum Jan Długosz, podając jednocześnie, że gręboszowski pleban ma tam łąkę. W 1610 roku obok Kars założono miejscowość Wola Karska (ostatni raz wzmiankowaną w 1723 roku), później podobnie jak Kąty została włączona w granice Kars. W 1622 roku ówczesny właściciel – Gabriel hr. Tarnowski, nadał miejscowość jezuitom kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie. Jezuici posiadali Karsy do czasu kasacji zakonu w 1773 roku. W 1777 roku wieś kupił Franciszek Wodzicki herbu Leliwa od władz austriackich.
Na początku XIX wieku dobra gręboszowskie (w tym Karsy) odkupił od Wodzickich gen. Józef Bonawentura Załuski. W końcu XIX wieku wieś należała do Jadwigi hr. z Załuskich Kwileckiej a sama wieś liczyła 379 mieszkańców. Wówczas folwark wsi nazywał się Mytnica[8].
Miejscowość od początku istnienia należy do parafii Wniebowzięcia NMP w Gręboszowie.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 51041
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 430 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Bursztynowy Szlak. Greenways. [dostęp 2016-05-17].
- ↑ LZS Strażak Karsy. [dostęp 2016-05-17].
- ↑ Hydrologia. [w:] Pogodynka [on-line]. Państwowa Służba Hydrologiczno-Meteorologiczna. [dostęp 2016-05-17].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Mytnica 1.) folwark, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 847.