Katajanokka
 Widok z lotu ptaka w kierunku centrum Helsinek (w centrum dawne więzienie przekształcone na hotel) | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Powierzchnia |
0,57 km² |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Helsinek  | |
Położenie na mapie Finlandii  | |
 60°10′01,4948″N 24°58′12,2189″E/60,167082 24,970061
| |
| |
Katajanokka (szw. Skatudden) – wyspa na Zatoce Fińskiej Morza Bałtyckiego oraz dzielnica Helsinek, stolicy w Finlandii.
Położenie i ludność
[edytuj | edytuj kod]
Katajanokka znajduje się na wschodnim skraju śródmieścia Helsinek. Od reszty centrum miasta oddziela ją Kanał Katajanokka, nad którym przerzucono cztery mosty, w tym jeden z torowiskami linii tramwajowej[1]. Populacja wyspy wynosi około 4000 osób[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wyspa była jeszcze przed jej zabudowaniem ważnym punktem orientacyjnym dla marynarzy. Omijając ją można było dotrzeć do głównego portu miasta na wschodnim brzegu Vironniemi[3]. Pod koniec XVII wieku Helsinki zostały podzielone na cztery dzielnice, z których południowo-wschodnia, zamieszkana przez rybaków, obejmowała zachodnią część Katajanokki. Pomimo wzniesionych na Laukkasaari domostw rybackich, cegielni i dużego magazynu koronnego, na tym etapie nie można mówić o rzeczywistej zabudowie wyspy. Poza kilkoma budynkami i polami teren był w pozostawiony w stanie naturalnym. Nazwa Katajanokka (szw. Skatudden) pochodzi z końca XVII wieku, wcześniej nazywała się potocznie Estnäs Skata, czyli czubek Vironniemi. Na mapie z 1775 nazwa pojawia się jako Skat Udden, a w dodatku do mapy z 1886 została przetłumaczona jako Katajanokka. Kanał Katajanokka został ukończony w 1844. Ulicę Satamakatu planowano kiedyś jako esplanadę. Została ona później nazwana Västra Hamngatan, a swoją obecną nazwę otrzymała w 1928. Nazwa Katajanokki stała się oficjalną w 1959[3].
Do XIX wieku Katajanokka była biedną dzielnicą, w której znajdowała się duża liczba budynków magazynowych, koszary wojskowe, budynki portowe i więzienie. Na początku XX wieku zaczęto na terenach wyspy budować secesyjne kamienice, które w większości są dobrze zachowane do dziś i tworzą jednolity obszar architektoniczny[2].
Teren przy mostach na stały ląd znany jest jako Kanavaranta. W początku XXI wieku teren ten przekształcił się w dzielnicę restauracji z tarasami nad wodą[2].
Dzieciństwo na wyspie spędziła Tove Jansson, twórczyni postaci Muminków. Z tego powodu jeden z parków w dzielnicy (przy katedrze prawosławnej) nosi jej imię[2].
Obiekty
[edytuj | edytuj kod]Dzielnica mieści ruchliwy port pasażerski z nabrzeżami promowymi, z których odchodzą jednostki do Tallina i Sztokholmu. Dawne więzienie przekształcono w hotel. Stoi tu również Sobór Zaśnięcia Matki Bożej, stanowiący największą katedrę prawosławną w Europie Zachodniej. Ponadto na terenie wyspy posadowiono: budynek siedziby głównej koncernu Stora Enso (zaprojektowany przez Alvara Aalto), SkyWheel (diabelski młyn z panoramicznym widokiem na miasto), a także całoroczny odkryty basen Allas Sea Pool z saunami. Przy nadbrzeżach zacumowane są na lato lodołamacze, torujące zimą drogi wodne w Zatoce Fińskiej[2].