Katarzyna Kazak
| Data urodzenia |
1 września 1877 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 marca 1943 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Katarzyna Kazak z d. Sroka (ur. 1 września 1877, zm. 23 marca 1943 w Brzózie Królewskiej[1]) – polska rolniczka odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, uhonorowana przez minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Magdalenę Gawin w ramach projektu Instytutu Pileckiego Zawołani po imieniu.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Podczas okupacji niemieckiej Kazak zaangażowała się w pomoc prześladowanym Żydom. Wspólnie z mężem, Sebastianem Kazakiem ukrywała na terenie swojego gospodarstwa dzieci sąsiada, Pinchasa Wachsa. Pod koniec 1942 r. zaczęła udzielać schronienia i zapewniała wyżywienie Żydówce Chanie Stiller, dawnej właścicielce szynku w Brzózce. Oprócz Chany, w kryjówce nieregularnie przebywali również dwaj żydowscy mężczyźni, jeden z nich znany jako Chyla Chym. 27 marca 1943 r. Katarzyna Kazak została zamordowana na terenie swojego gospodarstwa przez niemieckich żandarmów w asyście policjantów. Rozstrzelano wówczas również troje ukrywanych Żydów oraz zamordowano Sebastiana Kazaka. Ciała ukrywanych zakopano na miejscu egzekucji, natomiast Kazakowie zostali pochowani na obrzeżach miejscowego cmentarza. Ich córki, Agnieszka i Józefa zdołały uciec, jednak zostały zmuszone do opuszczenia rodzinnych stron i pozostania w ukryciu[2].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
12 lutego 2008 r.[1] Katarzyna Kazak została wraz z mężem pośmiertnie odznaczona przez Jad Waszem medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[3]. Ponadto postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 25 stycznia 2010 r. małżeństwo Kazaków oraz ich córki, Agnieszka Kazak i Józefa Siuzdak zostali odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[4]. 24 marca 2022 r. w Brzózie Królewskiej miało miejsce odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Katarzynie i Sebastianowi Kazakom. Upamiętnienie zostało zorganizowane w ramach projektu zainicjowanego przez wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Magdalenę Gawin, a realizowanego przez Instytut Pileckiego w ramach programu Zawołani po imieniu[2].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Polska pomoc Żydom w czasie II wojny światowej
- Niemieckie represje wobec Polaków pomagających Żydom
- Zagłada Żydów na ziemiach polskich podczas okupacji niemieckiej
- Zbrodnie niemieckie w Polsce (1939–1945)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b The Righteous Among The Nations [online], The Righteous Among The Nations [dostęp 2022-04-10].
- ↑ a b „Zawołani po imieniu” - upamiętnienie Katarzyny i Sebastiana Kazaków - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2022-04-10] (pol.).
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020 [online], yadvashem.org, 1 stycznia 2020, s. 40 [dostęp 2021-04-10].
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 423