Katastrofa kureniwska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katastrofa kureniwska
Ilustracja
Pomnik poświęcony ofiarom lawiny
Państwo

 ZSRR

Republika związkowa

 Ukraińska SRR

Miejsce

Kijów, dzielnica Kureniwka

Rodzaj zdarzenia

Lawina błotna

Data

13 marca 1961

Godzina

9:20

Ofiary śmiertelne

145 osób (oficjalnie)
1500–2000 (wg niezależnych badań)

Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia50°28′47,1″N 30°27′11,9″E/50,479750 30,453306

Katastrofa kureniwska (ukr. Куренівська трагедія, Kureniwśka trahedija; ros. Куренёвская трагедия, Kurieniowskaja tragiedija) – katastrofa, do której doszło 13 marca 1961, w dzielnicy Kijowa Kureniwce, sąsiadującej z wąwozem Babi Jar. Informacje o katastrofie zostały utajnione przed opinią publiczną na ponad 40 lat[1].

Przyczyny katastrofy[edytuj | edytuj kod]

W 1950 w Babim Jarze utworzono zbiornik odpadów produkcyjnych z pobliskiej cegielni[1]. Była to próba zatarcia śladów po zbrodniach popełnionych w tym miejscu przez NKWD, a później przez hitlerowców[2]. W ciągu 10 lat wyrzucono tam ponad 4 miliony metrów sześciennych osadów zabezpieczonych wałem ziemnym[1]. Wał nie spełniał żadnych norm bezpieczeństwa. W 1961 doszło do uszkodzenia wału. Dwa dni przed katastrofą władze wiedziały o złym stanie technicznym zabezpieczenia, jednakże nie przeprowadzono działań ochronnych ani ewakuacji okolic Kureniwki[1].

Katastrofa[edytuj | edytuj kod]

13 marca 1961 o godzinie 9:20 na Kureniwkę runęła lawina błota o wysokości 14 metrów i szerokości 60 metrów[2]. Fala lawiny sunęła z prędkością 5 metrów na sekundę[2]. Lawina zalała okoliczne domy oraz tramwaj wypełniony ludźmi[2]. Szkody byłyby o wiele większe gdyby nie pobliski stadion, który zatrzymał część lawiny w wyniku pierwszego uderzenia[2]. Pobliskie domy zostały zalane na wysokość pierwszego piętra[2].

Ukrycie informacji o lawinie[edytuj | edytuj kod]

Wszelkie informacje na temat katastrofy zostały dokładnie ocenzurowane. Miejsce katastrofy otoczyło wojsko. W samym Kijowie nie było do końca wiadomo, co się wydarzyło w okolicach Kureniwki[1]. Informacje o katastrofie zostały utajnione na ponad 40 lat (informacje o lawinie nie były powszechnie znane nawet po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości[2]). Władze zakazały także lotów samolotem w pobliżu dzielnicy Kijowa, aby nikt nie mógł zobaczyć skutków lawiny[2].

Miejsce katastrofy zostało oczyszczone bez poszanowania znajdowanych zwłok ludzkich[2]. Ofiary zostały niedokładnie spisane w aktach zgonu oraz nie otrzymały należytego pochówku[2]. Z archiwów zaginęły akty zgonów z marca 1961[2]. Na miejscu katastrofy wybudowano później domy mieszkalne[2].

Ofiary[edytuj | edytuj kod]

W wyniku bagatelizowania katastrofy i z powodu ówczesnej propagandy sukcesu oficjalnie podano, że zmarło 145 osób[1]. Nieoficjalnie szacuje się, że w wyniku lawiny mogło zginąć nawet od 1500 do 2000 osób[1][3]. Wśród ofiar znaleźli się m.in. gapie, którzy wdrapali się na dach stadionu w celu obejrzenia lawiny[2]. Zmarłych pochowano na różnych cmentarzach (nie tylko w Kijowie), podając na grobach i dokumentacji różne daty śmierci[1].

Ofiary katastrofy upamiętniono tablicą postawioną w 2006 przy ulicy Ołeny Telihy w Kijowie oraz niewielkim obeliskiem w miejscu kataklizmu obok zajezdni tramwajowej (na obelisku znajdują się tylko informacje o motorniczych, którzy zginęli w wyniku katastrofy)[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h Adam Baniecki: UKRAINA: Wystawa dla uczczenia 50 rocznicy katastrofy w Kureniwce. 2011-03-21. [dostęp 2015-03-14]. (pol.).
  2. a b c d e f g h i j k l m n Cezary Rudziński: Kijów Pamięć o kureniowskiej apokalipsie. [dostęp 2015-03-14]. (pol.).
  3. Na ludzkie szczątki wylały się hektolitry budowlanych ścieków. Kijowskie tsunami było 'zemstą Babiego Jaru' [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-10-14] (pol.).

Literatura dodatkowa[edytuj | edytuj kod]