Katedra w Sansepolcro

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katedra św. Jana Ewangelisty
w Sansepolcro
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Sansepolcro

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Jana Ewangelisty

Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Katedra św. Jana Ewangelistyw Sansepolcro”
Ziemia43°34′14,62″N 12°08′29,65″E/43,570728 12,141569

Kościół św. Jana Ewangelisty w Sansepolcro - katedra diecezji Sansepolcro zbudowana w stylu romańsko-gotyckim. Początki budowli sięgają lat 1012-1049. Obecny kształt został nadany świątyni w w. XIV.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Obecna katedra, swego czasu kościół istniejącego tu opactwa, wznosi się w miejscu, gdzie w X w. został założony klasztor benedyktyński, który przeszedł z kolei w XII w. w posiadanie kamedułów. W latach 1012-1049 został tu wzniesiony kościół, początkowo pod wezwaniem Czterech Ewangelistów i Grobu Świętego, którego relikwie, według tradycji, zostały tu sprowadzone z Ziemi Świętej przez pielgrzymów Egidio i Arcano. Opactwo zostało przebudowane w XIII w. W 1520, wraz z utworzeniem przez papieża Leona X diecezji w Sansepolcro, kościół stał się katedrą pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty, patrona miasta i od tego czasu także diecezji. W latach 1934-1943, z inicjatywy bpa Pompeo Ghezzi, zostały podjęte prace zmierzające do kompletnego odrestaurowania świątyni w celu przywrócenia jej pierwotnego wyglądu. Zostały wówczas zlikwidowane prawie wszystkie elementy barokowe. Za to przywrócono świątyni dawny wygląd romańsko-gotycki oraz odkryto niektóre freski autorstwa artystów ze szkoły z Rimini i Bartolomeo della Gatta, z XIV-XV w., przykryte poprzednio warstwami z XVII-XVIII w. Ponadto została przebudowana Kaplica Najświętszego Sakramentu, w której umieszczono także krucyfiks ze Świętym Obliczem, poprzedni znajdujący się w ołtarzu głównym. Od 1994 kaplica ta jest poświęcona wyłącznie Świętemu Obliczu. W 1962 papież Jan XXIII, na prośbę biskupa Domenico Bornigia, podniósł katedrę do godności Bazyliki mniejszej. W latach 1966-1967 bp Abele Conigli, uczestnik Soboru Watykańskiego II, zainicjował prace mające na celu dostosowanie prezbiterium do wymogów soborowej reformy liturgicznej. Wtedy to w centrum prezbiterium ustawiony został ołtarz, a w absydzie zbudowano stalle dla kanoników. W 1979 wystój wnętrza został zmodyfikowany poprzez umieszczenie między ołtarzem a chórem kanonickim poliptyku Zmartwychwstanie (Niccolò di Segna) Do dziś kościół zachowuje, z wyjątkiem części absydalnej, strukturę i formę z XIV w., na planie trójnawowej bazyliki. W głównych proporcjach, kształtach łuków i kapiteli świątynia zdradza cechy budowli romańskiej. Fasada, a szczególnie portal, są już tworami gotyckimi. Nigdy nie doczekał się realizacji projekt przedłużenia świątyni o poligonalną, gotycką absydę. W prawej nawie pobudowano zaś dzwonnicę według wzoru umbryjskiego. Wzdłuż schodów wiodących do dzwonnicy znajduje się wejście do sali ozdobionej fryzem z freskami herbów opatów oraz zakonu kamedułów (początek XVI w.). Być może używano jej w pewnym okresie jako miejsce posiedzeń kapituły.

Dzieła sztuki[edytuj | edytuj kod]

Wniebowstąpienie autorstwa Perugina

Spośród licznych dzieł sztuki znajdujących się w świątyni warto wymienić następujące:

  • Madonna z Dzieciątkiem - fresk, szkoła z Romanii, 1385;
  • Niewierność św. Tomasza - Santi di Tito, 1576-1577;
  • Ukrzyżowanie - fresk, Bartolomeo della Gatta, 1486;
  • Pokłon pasterzy - Durante Alberti;
  • W głębi prawej nawy jedyny ołtarz barokowy, który się zachował w świątyni;
  • Zmartwychwstanie - poliptyk w ołtarzu głównym - Niccolò di Segna, ok. 1348
  • Terakoty ze szkoły Della Robbia (XVI w.)
  • Wniebowstąpienie - Pietro Perugino[1], XVI w.
  • Święte Oblicze - drewniany krucyfiks pochodzenia wschodniego, VIII-IX w., z polichromią z XII w.[2]. Przechowywany jest w kaplicy, po lewej stronie katedry.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • I. Ricci, L'abbazia camaldolese e la cattedrale di S. Sepolcro, Sansepolcro 1943.
  • E. Agnoletti, I Vescovi di Sansepolcro (note di archivio), I-IV, Sansepolcro 1972-1975.
  • A. Czortek, Un'abbazia, un comune: Sansepolcro nei secoli XI-XIII, Città di Castello 1997.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Być może dzieło zostało namalowane przez Gerino da Pistoia, na podstawie szkiców Perugina. Por. Touring Club Italiano. Duomo di Sansepolcro [1].
  2. Vie dello Spirito. Il Volto Santo di Sansepolcro [2].