Katedra Świętego Mikołaja w Lublanie
46°03′02″N 14°30′28″E/46,050556 14,507778| katedra | |||||||||
 Widok z rynku na katedrę lublańską | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
Dolničarjeva 1 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Lublany  | |||||||||
Położenie na mapie Słowenii  | |||||||||
Położenie na mapie gminy miejskiej Lublana  | |||||||||
| 46°03′02″N 14°30′28″E/46,050556 14,507778
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Katedra Świętego Mikołaja[1] (słoweń. Stolnica svetega Nikolaja v Ljubljani, stolna in župnijska cerkev sv. Miklavža[2]) – katedra rzymskokatolicka w Lublanie, stolicy Słowenii.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1262, w miejscu obecnej katedry, stała romańska bazylika, trójnawowa, z trzema apsydami[3]. W 2. połowie XIV wieku została ona rozbudowana w stylu gotyckim. Wówczas kościół otrzymał wydłużone prezbiterium oraz wieżę w fasadzie. Kolejna znacząca przebudowa miała miejsce po ustanowieniu diecezji w Lublanie (1461), wówczas m.in. podwyższono ściany, wykonano gotyckie sklepienia i nowy dach. W latach 1476–1484 nad głównym wejściem zbudowano tzw. kościół górny, połączony z siedzibą diecezji korytarzem prowadzącym przez dzwonnicę. Empora z kościołem górnym wsparta była na czterech kolumnach nawy głównego kościoła[3]. Kościół główny (dolny) posiadał wówczas oprócz ołtarza głównego św. Mikołaja, dziesięć ołtarzy bocznych[3].
Stan techniczny kościoła w XVII wieku był bardzo zły[3]. Dlatego, z inicjatywy biskupa Jožefa Rabatta, wykonano projekt nowej barokowej katedry, jednakże z powodu braku środków wybudowano jedynie nowe prezbiterium (1674–1675)[4].
Kolejne prace zainicjował wikariusz generalny diecezji lublańskiej Janez Anton Dolničar. W latach 1701–1706 zburzono starą część kościoła i wybudowano nowy wzorowany na rzymskim kościele Il Gesu. Budowę zaplanował mediolański architekt kapucynów Florentiano[3], po jego śmierci projekt dokończył rzymski architekt Andrea Pozzo[4]. Z powodu braku środków nie wykonano kopuły na skrzyżowaniu naw. Miejsce to nakryto drewnianą ramą, którą od strony wnętrza pokryto malarstwem iluzjonistycznym[3].
W latach 1705–1706[3] do fasady zaprojektowanej przez Andrea Pozzo dostawiono dwie wieże według projektu malarza Giulio Quaglio, ich forma wzorowana była na wieżach katedry w Salzburgu[4].
Katedra została poświęcona 8 maja 1707[4].
W 1841 wybudowano kopułę na skrzyżowaniu naw[4].
W 1859 z inicjatywy proboszcza Jožefa Zupana całkowicie odnowiono wnętrze kościoła. Malowidła zostały oczyszczone, a ściany wyłożono sztucznymi marmurami: czerwonym oraz białym na wzór marmurów z Carrary. Prace wykonali bracia Torazzo z Triestu[3]. Kapitele pilastrów i sztukaterie pokrył złoceniami mistrz z Lublany Götzl[4].
Architektura i wyposażenie[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Obecna barokowa świątynia pochodzi z początku XVIII wieku.
Portal główny pochodzi z 1706, wykonał go kamieniarz Francesco Bombasi[4].
Wnętrze kościoła (transept i prezbiterium) w 1703 ozdobił polichromiami Giulio Quaglio. On też namalował na skrzyżowaniu naw pozorną kopułę, a do 1706 pokrył malowidłami całe wnętrze nawy. W 1841 wybudowano kopułę, której wnętrze w latach (1843-1844 ozdobił malowidłami Matevž Langus[4].
Wśród barokowego wyposażenia kościoła wyróżnia się ołtarz główny oraz stalle kanonickie, dzieło Francesca Robby[5].
Na pamiątkę wizyty Jana Pawła II w Słowenii (16–19 maja 1996) w katedrze ufundowano dwoje drzwi z brązu. Koncepcję drzwi (głównych przedstawiających 1250 lat chrześcijaństwa w Słowenii i bocznych obrazujących historię diecezji w Lublanie) opracował Franci Petrič, zrealizowali ją rzeźbiarze Tone Demšar (drzwi główne) oraz Mirsad Begić i Borut Kamšek (drzwi boczne)[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Polski egzonim uchwalony na 109. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Sveti Nikolaj - Miklavž, je eden najbolj priljubljenih svetnikov [online], kapitelj.com [dostęp 2021-04-05].
- ↑ a b c d e f g h Zgodovinski pregled [online], www.stolnica.com [dostęp 2021-04-05].
- ↑ a b c d e f g h Baročna Ljubljana > Spomeniki > Stolnica [online], barok.zrc-sazu.si [dostęp 2021-04-05].
- ↑ Michał Jurecki, Piotr Skrzypiec, Słowenia. Praktyczny przewodnik, Pascal, 2014, s. 88.
- ↑ Bronasta vrata v ljubljansko stolnico [online], www.stolnica.com [dostęp 2021-04-05].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona oficjalna (słoweń.)