Kazimierz Fabrycy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Fabrycy
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

3 marca 1888
Odessa, gubernia chersońska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

18 lipca 1958
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

1914–1945

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

3 Dywizja Piechoty Legionów
Ministerstwo Spraw Wojskowych
Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych
Armia „Podole”
Armia „Karpaty”
Armia „Małopolska”

Stanowiska

dowódca brygady piechoty
dowódca dywizji piechoty
wiceminister spraw wojskowych
inspektor armii
dowódca armii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa:

wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Miecza (Szwecja) Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (wojskowy) Order Trzech Gwiazd I klasy (Łotwa) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Korony Rumunii Order Krzyża Orła I Klasy (Estonia) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Odznaka Oficerska Związków Strzeleckich „Parasol” Odznaka „Znak Pancerny” Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
Multimedia w Wikimedia Commons
Kazimierz Fabrycy w czasie służby w Legionach

Kazimierz Fabrycy (ur. 20 lutego?/3 marca 1888 w Odessie[1], zm. 18 lipca 1958 w Londynie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Kazimierz Fabrycy urodził się 3 marca 1888 w Odessie, w ówczesnej guberni chersońskiej, w rodzinie Antoniego i Marii z domu Żera. Herbu Pelikan. Ukończył gimnazjum w Niemirowie[1], po czym odbył jednoroczną służbę wojskową w armii rosyjskiej. Następnie studiował w Szkole Politechnicznej we Lwowie i na Monachijskim Uniwersytecie Technicznym, gdzie w 1914 otrzymał tytuł inżyniera. Był czynnym członkiem Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie[2]. W czasie studiów aktywnie uczestniczył w działalności polskich organizacji niepodległościowych. W 1908 był jednym z założycieli Związku Walki Czynnej, a dwa lata później Związku Strzeleckiego. W latach 1909–1913 ukończył Szkołę Oficerską Związku Walki Czynnej i otrzymał znak „Parasola”.

Od sierpnia 1914 walczył w Legionach Polskich[1]. Dowodził kompanią w 1 pułku piechoty[1], następnie był oficerem sztabu Komendy Legionów[1], a później dowódcą batalionu w 2 i 3 pułku piechoty Legionów[1] oraz pełniącym obowiązki dowódcy 1 pułku piechoty Legionów. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Forcie Beniaminów. Od 21 kwietnia 1918 pełnił służbę w Polskiej Sile Zbrojnej. Był dowódcą kursu oficerów piechoty i dowódcą Kadry 4 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, a następnie komendantem garnizonu Dęblin i organizatorem kursu uzupełnień dla oficerów byłego I Korpusu Polskiego w Rosji.

W listopadzie 1918 objął dowództwo 4 pułku piechoty, który 7 grudnia tego roku przemianowany został na 34 pułk piechoty. 18 stycznia 1919 wyznaczony został na stanowisko zastępcy inspektora szkół piechoty. 25 lipca tego roku powierzono mu stanowisko szefa sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Poznań”. W czasie wojny z bolszewikami (od 12 lutego 1920) dowodził kolejno XXXI, XX i XXII Brygadą Piechoty. 21 września 1921 objął dowództwo 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu[3]. 1 grudnia 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski mianował go generałem brygady. W czasie przewrotu majowego 1926 roku opowiedział się po stronie zamachowców[4]. 20 sierpnia 1926 powołany został na stanowisko II wiceministra spraw wojskowych, które 3 sierpnia 1931 przemianowane zostało na urząd I wiceministra spraw wojskowych. 10 listopada 1930 Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 3. lokatą w korpusie generałów. Jednocześnie zezwolił mu na nałożenie oznak nowego stopnia przed 1 stycznia 1931[5].

12 czerwca 1934 Prezydent RP zwolnił go ze stanowiska I wiceministra spraw wojskowych i mianował Inspektorem Armii z siedzibą we Lwowie[6]. Funkcję inspektora armii sprawował do września 1939. Zgodnie z założeniami planu operacyjnego „Wschód” przewidziany był do objęcia stanowiska dowódcy Armii „Podole”. W lutym 1936 polował w Białowieży wraz z ministrem III Rzeszy Hermannem Göringiem[7]. W 1937 był protektorem honorowym klubu sportowego LKS Pogoń Lwów[8].

15 marca 1939 marszałek Edward Śmigły-Rydz powierzył mu dowództwo południowego odcinka granicznego, a w dniu 11 lipca 1939 mianował dowódcą Armii „Karpaty”. W czasie kampanii wrześniowej podejmował szereg błędnych decyzji, których rezultaty przekreśliły rachuby związane z możliwością obrony Polski południowo-wschodniej. Na przykład w wyniku przedwczesnego wycofania 6 września 24 DP z linii Dunajca i oddania Tarnowa, nastąpił kryzys położenia znajdującej się jeszcze na wschodnim brzegu rzeki GO Boruta, która w efekcie musiała walczyć o możliwość przejścia przez Dunajec. Przy okazji spowodowano tym samym trudności paliwowe 10 BK, która właśnie w Tarnowie zamierzała zaopatrzyć się w materiały pędne. Nade wszystko jednak doszło do zejścia wielkich polskich jednostek z głównych szlaków komunikacyjnych (Kraków – Rzeszów – Lwów i Nowy Sącz – Sanok), którymi poruszały się niemieckie jednostki szybkie (XXII Korpus Pancerny: 4 Dywizja Lekka i 2 Dywizja Pancerna), przeciwko którym pozostawiona została 10 BK. Zamiast nakazać 11 DP wsparcie ogniem posiadanej artylerii działań słabych brygad górskich, Fabrycy nakazał dowódcy tej dywizji oszczędzać się aż do osiągnięcia linii Sanu, chociaż przyniosło to w efekcie zmarnowanie wysiłków postawionych przed niewykonalnymi zadaniami 2 i 3 BG, ich rozproszenie i umożliwiło przeciwnikowi osiągnięcie wielkich sukcesów relatywnie niewielkimi siłami. Podobnie nie przekazał do gen. Łukoskiego wydanego 11 września rozkazu dowódcy Frontu Południowego gen. Sosnkowskiego, aby 11 DP uderzając z flanki na niemiecką 2 DG wsparł ciężko walczącą 24 DP. Pomimo tego z woli marszałka Rydza-Śmigłego Fabrycy objął dowództwo nowej Armii „Małopolska” i przeniósł się ze sztabem do Lwowa. 12 września odmówił powrotu do swojej Armii, co zmusiło dowódcę Frontu Południowego gen. Sosnkowskiego do objęcia osobistego dowodzenia nad zgrupowaniem 11, 24 i 38 DP. Pomimo tego Fabrycy mianowany został następnie dowódcą przedmościa rumuńskiego. 18 września, po agresji ZSRR na Polskę, przekroczył granicę z Rumunią. Internowany w Rumunii w obozie w Băile Herculane[9]. Resztę wojny spędził na Bliskim Wschodzie, najpierw w Ośrodku Zapasowym Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, później w innych formacjach tyłowych w Palestynie.

Po wojnie pozostał w Wielkiej Brytanii. Zakupił i prowadził gospodarstwo rolne, co pozwalało mu na uzyskanie środków utrzymania[10].

Generał Fabrycy, pomimo dowodzenia na odległość wielu kilometrów od linii frontu (8 września 1939 był już w Siedliskach pod Przemyślem, a 10 września, po uzyskaniu wiadomości, że Niemcy są w Sanoku i Radymnie, wbrew woli gen. Sosnkowskiego podjął decyzję o przeniesieniu swojej kwatery do Lwowa), sam żądał od podkomendnych stosowania jak najostrzejszych środków dyscyplinujących. Co gorsza, nie orientując się w sytuacji swojej armii, dezorientował swoimi meldunkami Naczelnego Wodza (8 września zameldował o rozbiciu 24 DP i zdziesiątkowaniu 10 BK, co nie odpowiadało rzeczywistości), a podległe sobie oddziały wręcz oczerniał określając je jako zdemoralizowane[11].

18 lutego 1958 Prezydent RP August Zaleski powołał go na członka Kapituły Orderu Odrodzenia Polski[12]. 30 kwietnia 1958 w Londynie został wybrany kanclerzem Kapituły Orderu Odrodzenia Polski[13]. Funkcję pełnił do śmierci[14].

21 listopada 1911 we Lwowie jego żoną została Jadwiga Pawlewska (1888–1971), z którą miał córkę Jadwigę (ur. 1916–1951, po mężu Horoch) i syna (1919–2004)[15][16].

Awanse[edytuj | edytuj kod]

  • chorąży rezerwy
  • podporucznik – 1913
  • porucznik – 1914
  • kapitan – 29 września 1914
  • major – 18 stycznia 1915
  • podpułkownik – 1918
  • pułkownik – 22 maja 1920 zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w piechocie, „w grupie byłych Legionów Polskich”, 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 36. lokatą w korpusie oficerów piechoty
  • generał brygady – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 26. lokatą w korpusie generałów
  • generał dywizji – 10 listopada 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 i 3. lokatą w korpusie generałów

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 169.
  2. ↑ Sprawozdanie roczne Akademickiego Klubu Turystycznego we Lwowie za rok 1910. Lwów: 1911, s. 19.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 83, 143, 395.
  4. ↑ Antoni Czubiński, Przewrót majowy 1926 roku, Warszawa 1989, s. 184.
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1930 roku, s. 323.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 245.
  7. ↑ Minister Göring na polowaniu w Białowieży. „Express Lubelski i Wołyński”, s. 3, Nr 57 z 26 lutego 1936. 
  8. ↑ Lwowski klub sportowy „Pogoń” w roku 1937. Lwów: 1937, s. 2.
  9. ↑ Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne : cz. 2, [w:] Przegląd Historyczno-Wojskowy 15 (66)/3 (249) 2014, s. 93–94.
  10. ↑ Włodzimierz Nikitenko: Włóczędzy w generalskich mundurach. Historia.org.pl., 23 września 2014. [dostęp 2016-11-01]. (pol.).
  11. ↑ Marian Porwit, Komentarze do historii polskich działań obronnych 1939 roku, Wyd. Czytelnik, Warszawa 1983, tom 2, s. 464–469, 474–477, 481–485.
  12. ↑ Dziennik Ustaw RP Nr 2 z 20 lutego 1958 r.
  13. ↑ Dziennik Ustaw RP Nr 4 z 23 maja 1958 r.
  14. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 września 1958 o powołaniu członków Kapituły Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 44-45, Nr 6 z 19 września 1958. 
  15. ↑ Kazimierz Fabrycy h. Pelikan. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-25].
  16. ↑ Kazimierz Fabrycy. geni.com. [dostęp 2015-03-25].
  17. ↑ a b c d e f g h i j k l m Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 169–170.
  18. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2973 z 13 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 822
  19. ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 51, Nr 7 z 12 grudnia 1959. 
  20. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za wybitne zasługi w służbie wojskowej”.
  21. ↑ M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 707 „za wybitne zasługi na polu organizacji i wyszkolenia armji”.
  22. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 27 z 29.11.1927
  23. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  24. ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 314)
  25. ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  26. ↑ a b c Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 13/1934, s. 231, 232
  27. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 8/1932, s. 336
  28. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 19 z 12.12.1929 r., s. 361.
  29. ↑ Dziennik Personalny Spraw Wojskowych nr 9 z 26.04.1928
  30. ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-10-23]. (est.).
  31. ↑ Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 298, 11 listopada 1933. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Fabrycy&oldid=73550332”