Kazimierz Niemirowicz-Szczytt

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Niemirowicz-Szczytt, zdjęcie z czasów studenckich

Kazimierz Niemirowicz-Szczytt (ur. 14 listopada 1901 w Kożangródku, zm. 1940 w Katyniu) – polski lekarz neurolog i psychiatra.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Iścisława i Aleksandry z Mogilnickich. Brat Krzysztofa. Prawnuk Józefa Niemirowicza-Szczytta[1][2].

Po ukończeniu gimnazjum w 1921 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1927 asystent Kliniki Psychiatrycznej Uniwersytetu Stefana Batorego[3]. Tytuł doktora wszechnauk medycznych otrzymał w 1928. Następnie był asystentem w Klinice Chorób Umysłowych przy ul. Konwiktorskiej w Warszawie. Od 1937 zastępca kierownika Instytutu Higieny PsychicznejKazimierza Dąbrowskiego, założyciela i pierwszego kierownika tej instytucji[4][5][6].

W 1920 roku zgłosił się jako ochotnik do Wojska Polskiego. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 61. lokatą w korpusie oficerów rezerwy zdrowia, grupa lekarzy[7].

W 1939 zmobilizowany, przydzielony do Kadry Zapasowej 1 Szpitala Okręgowego w Warszawie, ewakuowany potem na wschód, gdzie wraz z innymi oficerami, w tym ze swoim długoletnim przyjacielem Karolem Mikulskim trafił do niewoli sowieckiej (Karolowi Mikulskiemu udało się uciec z transportu kolejowego, o czym w filmie Śmierć psychiatry. Eugenika i totalitaryzm opowiada jego córka Izabella Galicka[8]). Więzień obozu w Kozielsku, zginął w Lesie Katyńskim.

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[9]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W siedzibie Okręgowej Izby Lekarskiej w Szczecinie znajduje się tablica pamiątkowa, na której Niemirowicz-Szczytt jest wymieniony.

W 1933 roku w Krakowie poślubił Marię z domu Herniczek (1905–1982), pochodzącą z rodziny ziemiańskiej, z zawodu pielęgniarkę. Maria Herniczek była córką Edwarda i Anieli z Paszkiewiczów, siostrą cioteczną Ludwika Paszkiewicza i Heleny Kurcyuszowej oraz kuzynką Witolda Gombrowicza. Kazimierz i Maria Niemirowicz-Szczytt mieli troje dzieci: Annę, Jana i Krzysztofa.

Jan Niemirowicz-Szczytt w 1965 brał udział w akcjach studenckich na Uniwersytecie Warszawskim, polegających na organizowaniu wsparcia finansowego (zbiórki pieniężne) dla rodzin Karola Modzelewskiego i Jacka Kuronia, którzy byli wówczas aresztowani w związku z opublikowaniem słynnego „Listu otwartego do Partii”. W konsekwencji wraz z innymi obwinionymi (m.in. z Adamem Michnikiem i Sewerynem Blumsztajnem) stanął przed Komisją Dyscyplinarną dla Studentów Uniwersytetu Warszawskiego, która wymierzyła mu karę dyscyplinarną nagany[10][11].

Kazimierz był bratem Krzysztofa Niemirowicza-Szczytta (1893–1940), absolwenta Wydziału Przyrodniczego Uniwersytetu w Petersburgu, ziemianina i działacza politycznego - m.in. w latach 1934–1937 naczelnika Wydziału Produkcji Roślinnej i zastępcy dyrektora Izby Rolniczej w Wilnie oraz posła na Sejm V Kadencji (1938–1939), w którym pełnił funkcję sekretarza Komisji Spraw Zagranicznych[12].

Prace[edytuj | edytuj kod]

  • Bychowski G, Kaczyński M, Konopka C, Szczytt K. Doświadczenia i dotychczasowe wyniki leczenia insuliną chorób psychicznych. Rocznik Psychiatryczny 28, ss. 105–135 (1936)
  • Dreszer R, Szczytt K. Dwa przypadki psychoz okresowych z cyklem menstruacyjnym. Rocznik Psychiatryczny 21, ss. 79-90 (1933)
  • Kaczyński M, Szczytt K. Wahania chronaksji przedsionkowej pod wpływem niektórych środków farmakologicznych u psychicznie chorych. Rocznik Psychiatryczny 26/27, ss. 43-66 (1936)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Kazimierz Niemirowicz-Szczytt h. Jastrzębiec (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego) [online], sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-24].
  2. M. Ryńca, Krzysztof Szczytt Niemirowicz [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. 47. Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2011, s. 574–575
  3. S. Trzebiński, Wydział Lekarski Uniwersytetu Stefana Batorego w latach 1919-1929, Wilno 1931, s. 73
  4. Lista współpracowników Państwowego Instytutu Higieny Psychicznej. Teoria Dezintegracji Pozytywnej, dezintegracja.pl [dostęp 2022-01-26]
  5. Księga adresowo-gospodarcza miasta stołecznego Warszawy. Cz. 3 b: Alfabetyczny spis lekarzy w Warszawie, Warszawa 1939, s. 9
  6. K. Dąbrowski, Wprowadzenie do higieny psychicznej, Warszawa, 1979, s. 68
  7. Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 579.
  8. https://www.youtube.com/watch?v=gh-24WBGlwI, od 9:12.
  9. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  10. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, nr 3 (86), marzec 2008, s. 77 i n. (https://web.archive.org/web/20140325221741/http://ipn.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0005/52592/1-13378.pdf)
  11. K. Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca, Iskry, Warszawa 2013, s. 129 i n.
  12. M. Majchrowski (red.), Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, s. 445 i n., hasło nr 1411.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Gliński JB. Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów - ofiar drugiej wojny światowej. Tom 1. Wrocław : Urban & Partner, 2003 s. 286–287
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.