Kazimierz Orlicz

Kazimierz Orlicz

Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1899 Okocim, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	marzec 1945 Stutthof (KL), III Rzesza
Zawód, zajęcie	architekt
Narodowość	polska
Alma Mater	Politechnika Lwowska
Odznaczenia

Kazimierz Michał Orlicz (ur. 1899 w Okocimiu, zm. 1945 w Stutthofie) – inżynier, architekt, inspektor budownictwa, bydgoski działacz kultury.

Życiorys

Urodził się 18 lutego 1899 r. w Okocimiu, w Krakowskiem. Był synem Franciszka, zarządcy browaru w Okocimiu i Marii z domu Rossknecht. W Okocimiu uczęszczał do fabrycznej szkoły powszechnej. Następnie uczył się w gimnazjum klasycznym w Tarnowie, gdzie uzyskał świadectwo dojrzałości. W 1918 r. zapisał się na Wydział Architektury Politechniki Lwowskiej. W końcu 1918 r. zgłosił się jako ochotnik do wojska. Brał udział w wojnie z Ukraińcami i obronie Lwowa.

W 1919–1920 r. kontynuował studia w Politechnice Lwowskiej. Wziął udział w agitacji plebiscytowej na Spiszu. W sierpniu 1920 r. ochotniczo zgłosił się do wojska i bił się w wojnie polsko-sowieckiej aż do jej zakończenia. Następnie powrócił do przerwanych studiów. Odbywał praktyki wakacyjne, pracował w biurach projektowych między innymi we Lwowie, Przemyślu i Dęblinie. W grudniu 1924 r. uzyskał dyplom inżyniera architekta.

Wiosną 1925 r. otrzymał kontraktową posadę w Kierownictwie Przebudowy Państwowych Zakładów Zdrojowych w Krynicy. Wykonał szereg projektów budynków mieszkalnych i gospodarczych, obiektów przeznaczonych na pomieszczenie maszyn i urządzeń. Kierując bezpośrednio organizacją i wykonawstwem robót zyskał wszechstronną praktykę we wszystkich dziedzinach budowlanych, a także znajomość budowy dróg i mostów, wodociągów, fundamentowania maszyn, wiertnictwa i innych zagadnień. Zmniejszenie kredytów i zakresu robót sprawiły, że został objęty redukcją i zwolniony w sierpniu 1928 r.

Działalność w Bydgoszczy

11 września 1928 r. wziął udział w konkursie na wakujące stanowisko inżyniera – architekta, ogłoszonym przez magistrat Bydgoszczy. 1 stycznia 1929 r. rozpoczął pracę w Bydgoszczy jako architekt oraz inspektor budownictwa miejskiego w Urzędzie Budownictwa Naziemnego. W urzędzie tym pracował do 31 marca 1939 r., pełniąc funkcje: architekta miejskiego (1929–1934), kierownika Oddziału Budownictwa Miejskiego i zastępcy naczelnika Wydziału (1934–1938) i kierownika Referatu Projektów (1938–1939).

Pod jego kierownictwem powstało szereg budowli w Bydgoszczy:

• szkoły powszechne przy ulicach Poniatowskiego i Żeglarskiej,
• bloki mieszkalne przy ulicy Żwirki i Wigury,
• zabudowania regatowe w Brdyujściu,
• strzelnica małokalibrowa na stadionie miejskim,
• pawilon przy kortach tenisowych na stadionie miejskim,
• osiedle robotnicze przy ulicy Smoleńskiej (24 budynki mieszkalne i 6 budynków gospodarczych dla 240 rodzin),
• dom administracyjny elektrowni,
• nowa stacja pomp wodociągów miejskich.

Ponadto sprawował kierownictwo i nadzór nad budową wielu obiektów mniejszych, adaptacjami, przeróbkami, remontami kapitalnymi, dekoracjami okolicznościowymi. Powierzono mu również nadzór nad dokończeniem budowy Szpitala Miejskiego. Wykonał również szereg projektów jak na przykład budynku szkoły w Miedzyniu przy ulicy Pijarów, szkoły powszechnej przy ulicy Rejtana (20 klas), gimnazjum elektrycznego, gimnazjum kupieckiego i inne.

W latach 1934-1936 pełnił funkcję kierownika referatu urbanistycznego i biura Komitetu Rozbudowy Miasta, opracowując szczegółowe plany zabudowania poszczególnych fragmentów miasta. We wrześniu 1936 r. został na trzy lata zastępcą ławnika Sądu Pracy i Sądu Okręgowego w Bydgoszczy. Działał w Radzie Artystyczno-Kulturalnej (członek zarządu od 1938 r.), Związku Plastyków Pomorskich, Grupie Plastyków Bydgoskich (od 1936 r.) Z Zarządu Miasta odszedł na własną prośbę, a od 1 kwietnia 1939 r. prowadził własne biuro projektowe przy ulicy Gdańskiej 86.

Losy w okresie okupacji

Po najeździe Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 r., pozostał w Bydgoszczy. Pracował w firmie budowlanej przy ul. Marcinkowskiego. 21 lipca 1944 r. został aresztowany przez gestapo z podejrzeniem o działalność w Armii Krajowej. 31 sierpnia 1944 r. osadzono go w obozie koncentracyjnym w Stutthofie; miał numer obozowy 92473. Zmarł w marcu 1945 r. w czasie ewakuacji obozu w Rybnie. 16 marca 1945 r. został uznany przez bydgoski sąd za zmarłego.

Rodzina

Kazimierz Orlicz od 1927 r. był żonaty z Wandą z Szymanków, z zawodu nauczycielką. Miał syna Jerzego Lecha (1930).

Zobacz też

• Śródmieście (Bydgoszcz)
• Stare Miasto w Bydgoszczy

Bibliografia

• Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom IV. Bydgoszcz 1997. ISBN 83-85327-42-8, s. 79-81