Kazimierz Tymieniecki

Kazimierz Tymieniecki
Kazimierz Tymieniecki
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1887 Kielce, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	13 października 1968 Poznań, PRL
Specjalność: mediewistyka
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
nauczyciel akademicki
uniwersytet	Uniwersytet Warszawski
uniwersytet	Uniwersytet Poznański
Odznaczenia

Kazimierz Tymieniecki (ur. 19 grudnia 1887 w Kielcach, zm. 13 października 1968 w Poznaniu) – polski historyk-mediewista.

Życiorys

Jako uczeń Męskiego Gimnazjum Rządowego w Kielcach i członek koła narodowego uczestniczył 3 lutego 1905 roku w strajku skierowanym przeciw rusyfikacji, za co został relegowany ze szkoły.

Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, zastępca profesora Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej, współorganizator w 1919 Uniwersytetu Poznańskiego. Redaktor "Roczników Historycznych", swoją działalność prowadził w PAU i PTPN (prezes w latach 1956–1961), a później PAN (członek tytularny od 1952, członek rzeczywisty od 1957). Po wojnie jeden ze współzałożycieli Instytutu Zachodniego w Poznaniu.

Zasługą Kazimierza Tymienieckiego było zwrócenie uwagi na sprawę genezy miast i wykazanie bezpodstawności tzw. kolonialnej teorii, wywodzącej polskie miasta z okresu kolonizacji niemieckiej z XIII i XIV wieku. Dyskusję nad tym zapoczątkował artykułem Zagadnienia początków miasta w Polsce z 1919, natomiast kolejny artykuł z 1922 Podgrodzia w północno-zachodniej Słowiańszczyźnie stał się fundamentem całej nowoczesnej nauki o historii miast w Polsce.

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem prof. Stanisława Krzyżanowskiego, potem w Lipsku i Paryżu. Do pierwszej wojny światowej związany był z krakowskim środowiskiem naukowym, następnie przez krótki czas pracował w warszawskim Archiwum Akt Dawnych, aby w końcu, po zakończeniu wojny, w lutym 1919 objąć i zorganizować Katedrę Historii Średniowiecznej na nowo założonym uniwersytecie w Poznaniu, gdzie prowadził działalność dydaktyczną i naukową nawet w trudnych czasach wojny i okupacji. Jemu też przypadł zaszczyt wygłoszenia pierwszego w historii uniwersytetu wykładu, przemawiając podczas uroczystej inauguracji na temat "Z dziejów uniwersytetów w Polsce".

W 1959, w siedemdziesiąta rocznicę urodzin profesora, została wydana specjalna pamiątkowa księga z tej okazji. W tymże roku Uniwersytet Warszawski nadał profesorowi tytuł doktora honoris causa, a Uniwersytet Wrocławski uczynił to w 1965. W 1960 profesor Tymieniecki przeszedł na emeryturę.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954). W 1953 otrzymał nagrodę państwową I stopnia.

Dzieła

Był autorem od 500 do 650 rozpraw, artykułów, recenzji i książek naukowych na temat historii Polski od czasów najdawniejszych do XV wieku.

Wiele dzieł Tymienieckiego stanowiło punkt zwrotny w rozwoju polskiej myśli historycznej, wskazywało na nowatorskie metody badań.

W pierwszej swej pracy Majętność książęca w Zagościu z 1912 pokazał, jak na podstawie kilku lakonicznych dokumentów średniowiecznych można stworzyć wszechstronny obraz ówczesnego społeczeństwa, stanu gospodarki i stosunków ustrojowych.

Interesował go przede wszystkim proces formowania się społeczeństwa średniowiecznego w Polsce. Rozgłos zyskała jego książka Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich z 1921. Sam autor nie traktował tej książki jako skończonej i doskonałej, mimo iż wielu polskich historyków czerpało inspirację do badań z tego właśnie dzieła. Książka ta odegrała ogromną rolę w rozwoju polskiej historiografii i przybliżyła do zrozumienia prawidłowości procesu historycznego.

Profesor Tymieniecki napisał o niej później: był to tylko 'podkop' może wielki rozmiarami włożonego wysiłku i dość decydujący dla wytworzenia się (…) wyobrażeń tyczących się prawdy historycznej o dawnym społeczeństwie, ale bądź co bądź tylko 'podkop'.

• "Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich" 1921,
• "Społeczeństwo Słowian lechickich (Ród i Plemię) 1928,
• "Dzieje Niemiec od początku ery nowożytnej" 1948,
• "Ziemie polskie w starożytności" 1951.

Bibliografia

1. Nowe Książki, dwutygodnik, nr 1/379, z 15 stycznia 1966
2. Wielgosz Z., Wstęp, [w:] Tymieniecki K., Z dziejów miast i mieszczaństwa w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, wyd. Poznań 2007

poprzednik:

Dziekan Wydziału Humanistycznego UP kwiecień-wrzesień 1945

następca: Jan Sajdak