Kazimierz Tymieniecki
Kazimierz Tymieniecki | |
![]() Kazimierz Tymieniecki | |
Data i miejsce urodzenia | 19 grudnia 1887 Kielce, Imperium Rosyjskie |
Data i miejsce śmierci | 13 października 1968 Poznań, PRL |
Specjalność: mediewistyka | |
Alma Mater | Uniwersytet Jagielloński |
nauczyciel akademicki | |
uniwersytet | Uniwersytet Warszawski |
uniwersytet | Uniwersytet Poznański |
Odznaczenia | |
![]() |
Kazimierz Tymieniecki (ur. 19 grudnia 1887 w Kielcach, zm. 13 października 1968 w Poznaniu) – polski historyk-mediewista[1].
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jako uczeń Męskiego Gimnazjum Rządowego w Kielcach i członek koła narodowego uczestniczył 3 lutego 1905 roku w strajku skierowanym przeciw rusyfikacji, za co został relegowany ze szkoły[2].
Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, zastępca profesora Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej, współorganizator w 1919 Uniwersytetu Poznańskiego. Redaktor "Roczników Historycznych", swoją działalność prowadził w PAU i PTPN (prezes w latach 1956–1961), a później PAN (członek tytularny od 1952, członek rzeczywisty od 1957). Po wojnie jeden ze współzałożycieli Instytutu Zachodniego w Poznaniu[3].
Zasługą Kazimierza Tymienieckiego było zwrócenie uwagi na sprawę genezy miast i wykazanie bezpodstawności tzw. kolonialnej teorii, wywodzącej polskie miasta z okresu kolonizacji niemieckiej z XIII i XIV wieku. Dyskusję nad tym zapoczątkował artykułem Zagadnienia początków miasta w Polsce z 1919, natomiast kolejny artykuł z 1922 Podgrodzia w północno-zachodniej Słowiańszczyźnie stał się fundamentem całej nowoczesnej nauki o historii miast w Polsce.
Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem prof. Stanisława Krzyżanowskiego, potem w Lipsku i Paryżu. Do pierwszej wojny światowej związany był z krakowskim środowiskiem naukowym, następnie przez krótki czas pracował w warszawskim Archiwum Akt Dawnych, aby w końcu, po zakończeniu wojny, w lutym 1919 objąć i zorganizować Katedrę Historii Średniowiecznej na nowo założonym uniwersytecie w Poznaniu, gdzie prowadził działalność dydaktyczną i naukową nawet w trudnych czasach wojny i okupacji. Jemu też przypadł zaszczyt wygłoszenia pierwszego w historii uniwersytetu wykładu, przemawiając podczas uroczystej inauguracji na temat "Z dziejów uniwersytetów w Polsce".
W 1959, w siedemdziesiąta rocznicę urodzin profesora, została wydana specjalna pamiątkowa księga z tej okazji. W tymże roku Uniwersytet Warszawski nadał profesorowi tytuł doktora honoris causa[4], a Uniwersytet Wrocławski uczynił to w 1965. W 1960 profesor Tymieniecki przeszedł na emeryturę.
Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954)[5]. W 1953 otrzymał nagrodę państwową I stopnia[6].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Był autorem od 500 do 650 rozpraw, artykułów, recenzji i książek naukowych na temat historii Polski od czasów najdawniejszych do XV wieku.
Wiele dzieł Tymienieckiego stanowiło punkt zwrotny w rozwoju polskiej myśli historycznej, wskazywało na nowatorskie metody badań.
W pierwszej swej pracy Majętność książęca w Zagościu z 1912 pokazał, jak na podstawie kilku lakonicznych dokumentów średniowiecznych można stworzyć wszechstronny obraz ówczesnego społeczeństwa, stanu gospodarki i stosunków ustrojowych.
Interesował go przede wszystkim proces formowania się społeczeństwa średniowiecznego w Polsce. Rozgłos zyskała jego książka Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich z 1921. Sam autor nie traktował tej książki jako skończonej i doskonałej, mimo iż wielu polskich historyków czerpało inspirację do badań z tego właśnie dzieła. Książka ta odegrała ogromną rolę w rozwoju polskiej historiografii i przybliżyła do zrozumienia prawidłowości procesu historycznego.
Profesor Tymieniecki napisał o niej później: był to tylko 'podkop' może wielki rozmiarami włożonego wysiłku i dość decydujący dla wytworzenia się (…) wyobrażeń tyczących się prawdy historycznej o dawnym społeczeństwie, ale bądź co bądź tylko 'podkop'.
- "Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich" 1921,
- "Społeczeństwo Słowian lechickich (Ród i Plemię) 1928,
- "Dzieje Niemiec od początku ery nowożytnej" 1948,
- "Ziemie polskie w starożytności" 1951.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tymieniecki Kazimierz (pol.). WN PWN SA. [dostęp 2017-02-12].
- ↑ A. Massalski, J. Szczepański, Słownik biograficzny zasłużonych nauczycieli i wychowanków. I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Kielce 2010, s. 118-119.
- ↑ "Słownik historii Polski", Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, str.505, hasło "Tymieniecki Kazimierz"
- ↑ Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 21 lutego 2011].
- ↑ 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566
- ↑ Dziennik Polski, rok IX, nr 173 (2948), s. 7.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nowe Książki, dwutygodnik, nr 1/379, z 15 stycznia 1966
- Wielgosz Z., Wstęp, [w:] Tymieniecki K., Z dziejów miast i mieszczaństwa w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, wyd. Poznań 2007
poprzednik: |
Dziekan Wydziału Humanistycznego UP kwiecień-wrzesień 1945 |
następca: Jan Sajdak |
|
- Absolwenci Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie rzeczywiści PAN
- Członkowie Polskiej Akademii Umiejętności
- Członkowie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego
- Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Polscy mediewiści
- Urodzeni w 1887
- Wykładowcy Uniwersytetu Warszawskiego
- Wykładowcy Wolnej Wszechnicy Polskiej
- Wykładowcy Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Zmarli w 1968