Kazimierz Tymieniecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Kazimierz Tymieniecki
Kazimierz Tymieniecki
Kazimierz Tymieniecki
Data i miejsce urodzenia 19 grudnia 1887
Kielce, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci 13 października 1968
Poznań, PRL
Specjalność: mediewistyka
Alma Mater Uniwersytet Jagielloński
nauczyciel akademicki
uniwersytet Uniwersytet Warszawski
uniwersytet Uniwersytet Poznański
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Kazimierz Tymieniecki (ur. 19 grudnia 1887 w Kielcach, zm. 13 października 1968 w Poznaniu) – polski historyk-mediewista[1].

Życiorys[edytuj]

Jako uczeń Męskiego Gimnazjum Rządowego w Kielcach i członek koła narodowego uczestniczył 3 lutego 1905 roku w strajku skierowanym przeciw rusyfikacji, za co został relegowany ze szkoły[2].

Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, zastępca profesora Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej, współorganizator w 1919 Uniwersytetu Poznańskiego. Redaktor "Roczników Historycznych", swoją działalność prowadził w PAU i PTPN (prezes w latach 1956–1961), a później PAN (członek tytularny od 1952, członek rzeczywisty od 1957). Po wojnie jeden ze współzałożycieli Instytutu Zachodniego w Poznaniu[3].

Zasługą Kazimierza Tymienieckiego było zwrócenie uwagi na sprawę genezy miast i wykazanie bezpodstawności tzw. kolonialnej teorii, wywodzącej polskie miasta z okresu kolonizacji niemieckiej z XIII i XIV wieku. Dyskusję nad tym zapoczątkował artykułem Zagadnienia początków miasta w Polsce z 1919, natomiast kolejny artykuł z 1922 Podgrodzia w północno-zachodniej Słowiańszczyźnie stał się fundamentem całej nowoczesnej nauki o historii miast w Polsce.

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem prof. Stanisława Krzyżanowskiego, potem w Lipsku i Paryżu. Do pierwszej wojny światowej związany był z krakowskim środowiskiem naukowym, następnie przez krótki czas pracował w warszawskim Archiwum Akt Dawnych, aby w końcu, po zakończeniu wojny, w lutym 1919 objąć i zorganizować Katedrę Historii Średniowiecznej na nowo założonym uniwersytecie w Poznaniu, gdzie prowadził działalność dydaktyczną i naukową nawet w trudnych czasach wojny i okupacji. Jemu też przypadł zaszczyt wygłoszenia pierwszego w historii uniwersytetu wykładu, przemawiając podczas uroczystej inauguracji na temat "Z dziejów uniwersytetów w Polsce".

W 1959, w siedemdziesiąta rocznicę urodzin profesora, została wydana specjalna pamiątkowa księga z tej okazji. W tymże roku Uniwersytet Warszawski nadał profesorowi tytuł doktora honoris causa[4], a Uniwersytet Wrocławski uczynił to w 1965. W 1960 profesor Tymieniecki przeszedł na emeryturę.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954)[5]. W 1953 otrzymał nagrodę państwową I stopnia[6].

Dzieła[edytuj]

Był autorem od 500 do 650 rozpraw, artykułów, recenzji i książek naukowych na temat historii Polski od czasów najdawniejszych do XV wieku.

Wiele dzieł Tymienieckiego stanowiło punkt zwrotny w rozwoju polskiej myśli historycznej, wskazywało na nowatorskie metody badań.

W pierwszej swej pracy Majętność książęca w Zagościu z 1912 pokazał, jak na podstawie kilku lakonicznych dokumentów średniowiecznych można stworzyć wszechstronny obraz ówczesnego społeczeństwa, stanu gospodarki i stosunków ustrojowych.

Interesował go przede wszystkim proces formowania się społeczeństwa średniowiecznego w Polsce. Rozgłos zyskała jego książka Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich z 1921. Sam autor nie traktował tej książki jako skończonej i doskonałej, mimo iż wielu polskich historyków czerpało inspirację do badań z tego właśnie dzieła. Książka ta odegrała ogromną rolę w rozwoju polskiej historiografii i przybliżyła do zrozumienia prawidłowości procesu historycznego.

Profesor Tymieniecki napisał o niej później: był to tylko 'podkop' może wielki rozmiarami włożonego wysiłku i dość decydujący dla wytworzenia się (…) wyobrażeń tyczących się prawdy historycznej o dawnym społeczeństwie, ale bądź co bądź tylko 'podkop'.

  • "Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich" 1921,
  • "Społeczeństwo Słowian lechickich (Ród i Plemię) 1928,
  • "Dzieje Niemiec od początku ery nowożytnej" 1948,
  • "Ziemie polskie w starożytności" 1951.

Przypisy

  1. ↑ Tymieniecki Kazimierz (pol.). WN PWN SA. [dostęp 2017-02-12].
  2. ↑ A. Massalski, J. Szczepański, Słownik biograficzny zasłużonych nauczycieli i wychowanków. I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Kielce 2010, s. 118-119.
  3. ↑ "Słownik historii Polski", Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, str.505, hasło "Tymieniecki Kazimierz"
  4. ↑ Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 21 lutego 2011].
  5. ↑ 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. Nr 112, poz. 1566
  6. ↑ Dziennik Polski, rok IX, nr 173 (2948), s. 7.

Bibliografia[edytuj]

  1. Nowe Książki, dwutygodnik, nr 1/379, z 15 stycznia 1966
  2. Wielgosz Z., Wstęp, [w:] Tymieniecki K., Z dziejów miast i mieszczaństwa w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, wyd. Poznań 2007
poprzednik:
 Dziekan Wydziału Humanistycznego UP
kwiecień-wrzesień 1945		 następca:
Jan Sajdak
p • d • e
Prezesi Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
Prezesi
August Cieszkowski (1857–1858) • Tytus Działyński (1858–1861) • August Cieszkowski (1861–1868) • Karol Libelt (1868–1875) • Stanisław Egbert Koźmian (1875–1885) • August Cieszkowski (1885–1894) • Edward Likowski (1895–1915) • Heliodor Święcicki (1915–1923) • Bronisław Dembiński (1923–1939) • Zygmunt Lisowski (1945–1955) • Zygmunt Wojciechowski (1955) • Kazimierz Tymieniecki (1956–1961) • Stefan Barbacki (1961–1972) • Gerard Labuda (1972–1975) • Zdzisław Kaczmarczyk (1975–1980) • Gerard Labuda (1980–1981) • Zbigniew Zakrzewski (1981–1987) • Antoni Gąsiorowski (1987–1996) • Alicja Karłowska-Kamzowa (1996–1999) • Leon Kozacki (1999–2005) • Jacek Wiesiołowski (2005–2011) • Hanna Kóčka-Krenz (2011–2014) • Andrzej Gulczyński (od 2014)
Prezesi honorowi
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Tymieniecki&oldid=48651511”