Kazimierz Vetulani
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
profesor nauk technicznych | |
Specjalność: budownictwo lądowe | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1935 |
Habilitacja |
3 lipca 1939 |
Profesura |
1940 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Odznaczenia | |
|
Kazimierz Vetulani[a] (ur. 3 stycznia 1889 w Sanoku, zm. 4 lipca 1941 we Lwowie) – polski inżynier, teoretyk budownictwa, profesor Politechniki Lwowskiej, autor kilkudziesięciu prac z zakresu techniki i matematyki, a także z zakresu teorii skal muzycznych, członek Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
Saper i konstruktor wojskowy, uczestnik I wojny światowej w stopniu porucznika rezerwy cesarskiej i królewskiej armii, następnie uczestnik wojny polsko-ukraińskiej (1918–1919), kapitan rezerwy Wojska Polskiego. W 1935 roku uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Politechnice Lwowskiej. W roku akademickim 1938/1939 został zastępcą profesora mechaniki ogólnej. W roku 1940 został mianowany profesorem zwyczajnym.
W nocy 3 lipca 1941 został aresztowany, a następnie zamordowany przez Niemców pośród kilkudziesięciu profesorów lwowskich uczelni.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata, edukacja
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 3 stycznia 1889 roku w Sanoku[1][b]. Był synem Romana Vetulaniego, profesora gimnazjalnego, i Matyldy z domu Pisz (1861–1891)[2][3], wnukiem Wawrzyńca Pisza. Jego matka zmarła 15 grudnia 1891[4], gdy Kazimierz Vetulani miał niecałe trzy lata.
Był wychowywany przez swojego ojca i jego drugą żonę, Elżbietę z domu Kunachowicz. Miał pięcioro młodszego, przyrodniego rodzeństwa: braci Zygmunta (1894–1942), Tadeusza (1897–1952) i Adama (1901–1976), oraz siostry Marię (magister nauk ekonomicznych, urzędniczkę prywatną Banku Rolnego w Krakowie, 1895–1945[5][6][7]) i Elżbietę (1903–1921, zmarłą na gruźlicę).
Rodzina Vetulanich zamieszkiwała w Sanoku, w domu przy ulicy Floriańskiej[8] i w Willi Zaleskich przy placu św. Jana[3]. W 1906 roku Roman Vetulani zmarł na zawał serca, osieracając sześcioro dzieci, w tym siedemnastoletniego Kazimierza. Jedyną żywicielką rodziny pozostała matka Elżbieta, która otrzymała rentę po zmarłym mężu.
W 1907 roku Kazimierz Vetulani zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku[c][9][10][11]. Na świadectwie maturalnym z 15 czerwca 1907 roku miał z matematyki i języka polskiego stopień celujący ze stwierdzeniem o szczególnym zamiłowaniu do przedmiotów[1][2].
W latach 1907−1913 studiował na Politechnice Lwowskiej na kierunku inżynierii lądowej, nie uzyskał jednak dyplomu[2]. W tym czasie utrzymywał się z dawania korepetycji i pisania prac dyplomowych[2]. Na początku 1910 otrzymał stypendium z fundacji Głowińskiego[12]. Odbywał też wówczas podróże naukowo-techniczne do Włoch, Austrii, Czech i Niemiec, gdzie zwiedzał budowy wielkich przegród dolin, wielkich mostów, bulwarów i regulacje rzek[2]. Będąc słuchaczem politechniki i mając 21 lat uchwałą z 1910 został uznany przynależnym do gminy Sanok[13].
Służba wojskowa i pobyt w Krakowie
[edytuj | edytuj kod]W pierwszym półroczu 1914 roku wykładał minerstwo i wysadzanie mostów oraz kolei w powietrze na kursach oficerskich Polskich Drużyn Strzeleckich w Wiedniu[2].
Podczas I wojny światowej został powołany do służby w c. i k. Armii i rezerwie piechoty. Pod koniec 1915 został awansowany na stopień porucznika z dniem 1 września 1915[14][15], a później na stopień nadporucznika z dniem 1 listopada 1917[16][d]. Około lat 1916–1918 był przydzielony do c. k. pułku kolejowego[17][18][19]. W roku akademickim 1917/1918 ponownie studiował na Politechnice Lwowskiej[2].
Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu porucznika[20]. W 1918 roku budował pociągi pancerne w Nowym Sączu i Przemyślu oraz jeździł do oblężonego Lwowa[2]. Został awansowany na stopień kapitana w korpusie oficerów kolejowych ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[21].
Po wojnie zamieszkał w Krakowie. Pracował w firmie budowlanej. Po pokoju ryskim z marca 1921 roku wykładał w Wyższej Szkole Technicznej Wojsk Kolejowych oraz na kursach oficerów zawodowych i rezerwowych w Krakowie[2].
Nawiązał kontakt z profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1924–1939 był członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego[2]. Dzięki uprzejmości matematyków krakowskich mógł korzystać ze zbiorów Instytutu Matematycznego. W dokumentach Polskiego Towarzystwa Matematycznego (do roku 1938) odnotowano następujący adres: Kraków, ul. Smoleńska 14[2][22].
W roku akademickim 1921/1922 Kazimierz Vetulani był asystentem przy katedrze mechaniki ogólnej Akademii Górniczej w Krakowie[23], gdzie wykładał wytrzymałość materiałów[23]. Następnie pracował jako doradca techniczny szeregu większych firm, przedsiębiorstw oraz instytucji rządowych i samorządowych oraz klientów prywatnych.
W 1923 był przydzielony jako oficer rezerwowy w 1 pułku kolejowym[24]. W 1924 w stopniu kapitana był zweryfikowany na liście oficerów saperów kolejowych[25] i przydzielony jako oficer rezerwowy do 1 pułku saperów kolejowych[26]. W 1934 jako kapitan rezerwy korpusu inżynierii i saperów był grupie oficerów pospolitego ruszenia. Został przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto[27].
Praca na Politechnice Lwowskiej
[edytuj | edytuj kod]W latach 20. i 30. Kazimierz Vetulani ogłosił drukiem szereg prac naukowych[2]. Aktywnie uczestniczył w życiu naukowym. Prezentował wyniki swoich badań m.in. na Drugim Kongresie Matematyków Rumuńskich w Turnu-Severin w dniach 5−9 maja 1932 roku[2].
Stopień akademicki inżyniera dróg i mostów uzyskał na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej w kwietniu 1935 roku[2]. W tym samym roku uzyskał również stopień doktora nauk technicznych na Politechnice Lwowskiej[e] na podstawie pracy O strugach cieczy, napisanej pod kierunkiem Wojciecha Rubinowicza. Ponieważ „Kazimierz [Vetulani] był ekscentryczny i nie chciał zdawać egzaminu doktorskiego przed głupszymi od siebie, to – jak mówi jedna z anegdot – trzech profesorów zabrało go na przechadzkę po parku i wynik tej rozmowy uznali równocześnie za zdany egzamin doktorski”[2].
We Lwowie zamieszkiwał samotnie przy ul. Obertyńskiej 31 (obecna ul. Zaryckich), na drugim piętrze[2].
W 1937 roku otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej[28] i odbył podróż naukową do Niemiec, Belgii, Anglii i Francji, „gdzie zapoznał się z nowoczesną organizacją nauczania mechaniki, z laboratoriami oraz z zastosowaniem mechaniki w dziedzinie budowy kolei, z badaniem drgań mostów kolejowych i drgań gruntu budowlanego”[2].
Z dniem 1 września 1938 roku został zastępcą profesora Katedry Mechaniki Ogólnej na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej. Według niektórych źródeł po powrocie ze stypendium w Anglii Kazimierz Vetulani miał objąć Katedrę Statyki na Politechnice Lwowskiej[28] . Na posiedzeniu Komisji dla obsady Katedry Mechaniki Ogólnej 18 marca 1938 dziekan Adam Kuryłło oświadczył, że „działalność naukowa Dra Vetulaniego jest tak poważna, iż Dr Vetulani zasługuje w zupełności na to, aby mianować go odrazu profesorem zwyczajnym, zwłaszcza także z uwagi na jego wiek”[2]. W tym samym roku Politechnika Lwowska wystąpiła z wnioskiem do Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o przedstawienie Vetulaniego Prezydentowi RP do nominacji na profesora zwyczajnego mechaniki ogólnej na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej[2].
W czerwcu 1939 roku Rada Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej przyjęła jednomyślnie rozprawę habilitacyjną Rozważania w związku z wyboczeniem poziomym toru kolejowego na podłożu płaskim, sztywnym i szorstkim, na którą składały się trzy prace opublikowane lub napisane przez Vetulaniego od 1937 roku[2]. Wykład habilitacyjny Metody mechaniki ogólnej a problemy mechaniki technicznej odbył się 17 czerwca 1939 roku. Rada Wydziału wystąpiła do Ministra o zatwierdzenie wniosku dotyczącego prawa wykładania z zakresu mechaniki ogólnej i technicznej. 3 lipca 1939 roku minister Wojciech Świętosławski zatwierdził uchwałę Rady[2].
Od roku akademickiego 1938/1939 Kazimierz Vetulani wykładał wytrzymałość materiałów i hydromechanikę[29], a od roku akademickiego 1939/1940 także mechanikę ogólną[30][2].
Aresztowanie i śmierć
[edytuj | edytuj kod]Kilka dni po inwazji Niemiec na ZSRR Lwów został zajęty przez Wehrmacht. Niemcy zaplanowali mord przedstawicieli elity intelektualnej miasta. Chcąc uniknąć komplikacji, do których doprowadziło uprzednio masowe aresztowanie profesorów w Krakowie w 1939, postanowili zorganizować natychmiastowe rozstrzelanie profesorów uczelni lwowskich, w dużej części aktywnych w czasie okupacji sowieckiej. Lista polskich profesorów sporządzona została prawdopodobnie przez ukraińskich studentów z Krakowa związanych z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów (OUN)[f][31][32][33].
Kazimierz Vetulani, wedle relacji swojego stryjecznego brata Janusza Vetulaniego, „ceniony i lubiany przez studentów trzech wyznań i narodowości zamieszkujących ówczesny Lwów”, został „na czas ostrzeżony przez ukraińskich studentów, by przez parę dni najbliższych unikał okolicy swojego mieszkania i nie nocował w nim”[2]. Profesor miał jednak zlekceważyć tę przestrogę: „Byłem obecny jak w czasie odwiedzin u nas (a bywał dwa razy w tygodniu) pokpiwał sobie z tych ostrzeżeń, przechwalając się swoimi znajomościami wśród uczonych niemieckich i był przeświadczony o nietykalności swojej osoby”[2].
W nocy 3 lipca 1941 został aresztowany przez Gestapo, a następnie nad ranem 4 lipca[34] rozstrzelany wraz z grupą profesorów uczelni lwowskich na Wzgórzach Wuleckich. Egzekucję wykonało Einsatzkommando zur besonderen Verwendung pod dowództwem Brigadeführera Karla Eberharda Schöngartha.
Świadkiem aresztowania Kazimierza Vetulaniego przez Gestapo była jego sąsiadka, Lidia Szargułowa[35].
W owym czasie mieszkałam jako dziecko z matką i rodziną przy ul. B. Oberyńskiej Nr 31 (we Lwowie). W tymże samym domu na II piętrze mieszkał prof. Kazimierz Vetulani. Byliśmy nieomalże naocznymi świadkami zabrania Go przez gestapo owej pamiętnej lipcowej nocy. (...)
Otóż owej nocy zbudziło nas bardzo silne łomotanie i walenie w bramę (była zamykana) oraz krzyki w języku niemieckim! Równocześnie (zajmowaliśmy mieszkanie na parterze) mieszkanie nasze zostało oświetlone na wskroś poprzez wszystkie okna i z wszystkich stron bardzo silnymi latarkami. Zamarliśmy ze strachu w łóżkach.
W tym czasie dał się słyszeć brzęk zbitego szkła. Część gestapowców wybiła okno w drugim mieszkaniu na parterze, (które zajmowała jeszcze wówczas lokatorka − żydówka) i weszła tamtędy na klatkę schodową, a część w końcu wywaliła bramę. Oczywiście nikt z nas się nie ruszał i drżeliśmy ze strachu. Dał się słyszeć tupot butów na schodach, słyszeliśmy głośne głosy na II piętrze, łomotanie w drzwi mieszkania, które zajmował prof. Vetulani, potem zaś tupot butów w mieszkaniu. Za chwilę (stałam z matką przy drzwiach i zaglądałam przez lufcik) schodzili na dół po schodach gestapowcy i prof. Vetulani, którego sylwetkę można było rozpoznać w ciemności. Profesor pogwizdywał cicho i lekceważąco, tego nie zapomnę nigdy!
— Relacja Lidii Szargułowej, sąsiadki prof. Kazimierza Vetulaniego, dotycząca jego aresztowania[34].
Gestapowcy wykazywali duże zainteresowanie majątkiem aresztowanych[36]. Większość spuścizny i rzeczy osobistych, a także dokumenty Kazimierza Vetulaniego znajdujące się w jego mieszkaniu zostały rozgrabione bądź zniszczone przy okazji jego aresztowania. Zniszczony został cały znajdujący się w mieszkaniu jego dorobek rękopiśmienny[28] .
Nazwisko Kazimierza Vetulaniego (zapisane jako „Wetulani Franciszek lub Kazimierz”[2]) pojawiło się dwukrotnie w zeznaniach Stefana Banacha, złożonych w 1944 roku przed władzami sowieckimi w sprawie niemieckich mordów na polskich naukowcach i intelektualistach[2]. Banach podawał, że zgodnie z jego wiedzą Vetulani został aresztowany na fali pierwszych aresztowań w lipcu 1941 i „wszelki słuch o nim zaginął. Z całą pewnością również zostali [wraz z innymi profesorami] porozstrzelani”[37]. Banach dodawał: „O aresztowaniu prof. Wetulaniego opowiadał mi jego stryjeczny brat”[37].
Praca naukowa
[edytuj | edytuj kod]Kazimierz Vetulani był autorem kilkudziesięciu prac naukowych opublikowanych m.in. na łamach Czasopisma Technicznego i Przeglądu Technicznego, w tym ponad piętnastu prac technicznych, czterech prac matematycznych, jednego oryginalnego skryptu wykładowego oraz kilku prac z zakresu teorii skal muzycznych[2].
Wśród jego zainteresowań badawczych były wytrzymałość materiałów, w tym stan napięcia i odkształcenia, prawo Hooke’a, układy prętów prostych, teoria płyt i powłok, oraz hydrodynamika[38]. Dla studentów w ramach mechaniki ogólnej wykładał współrzędne naturalne, środek masy i kierunki główne, kinematykę punktu i układu sztywnego, statystykę z uwzględnieniem metod wykreślnych[38].
Publikował prace w języku włoskim, hiszpańskim, niemieckim i angielskim[2]. Biegle władał językiem włoskim. Przetłumaczył na język polski m.in. jedną pracę i wykład Tullio Levi-Civita[2].
Według autorów jego życiorysu na łamach Wiadomości Matematycznych, Vetulani „wykazywał też wielkie zrozumienie dla problemów technicznych, pisząc prace dotyczące praktycznych zagadnień inżynierskich. Świadczą o tym na przykład jego orzeczenie w sprawie przyczyny pęknięć, odsunięcia się i przechylenia się skrzydła równoległego przyczółka mostowego na rzece Dłubni linii kolejowej Kraków–Miechów, oraz wydane drukiem orzeczenie techniczne o użyteczności kamienia z Mogielnicy dla celów komunikacyjno-budowlanych (...), jak też odczyt w sprawie fundacji czwartego mostu na Wiśle, wygłoszony w Towarzystwie Technicznym w Krakowie”[2].
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Wyznaczanie natężeń normalnych w łukach płaskich (1911)
- Mechanika ogólna i techniczna według wykładów w Akademii Górniczej w Krakowie w roku 1921–22 (1922)
- Obliczanie naprężeń normalnych w przekrojach żelbetowych, pod wpływem kurczenia się betonu (1923)
- Obliczanie pracy istot żywych (1925)
- Konstrukcja wykreślna największego momentu zginającego w zagadnieniu wytrzymałościowem podłużnic skrzydeł samolotu. Przyczynki do artykułu Prof. M. T. Hubera (1930)
- Tłumaczenie z włoskiego na polski odczytu T. Levi-Civity O wysiłku dynamicznym ustrojów sprężystych, wygłoszonego 24 IV 1928 w Wiedniu (1930)
- W sprawie wyboczenia (1930)
- Wartość siły podłużnej podczas powstawania wyboczenia (1931)
- Orzeczenie techniczne o użyteczności kamienia z Mogielnicy dla celów komunikacyjno-budowlanych (1931)
- Sistema dellescale a 7-tte toni (1931)
- Circular models of music scales (1932)
- Una contribución ́a la cuestión del esfuerzo el ́astico de dos cuerpos (1932)
- O zastosowaniu pewnego przedstawienia geometrycznego do biometrii i statystyki (1932)
- Wzór przybliżony dla projektowania nakładek belki blaszanej (1932)
- Przykład ustroju kratowego dopuszczającego układ nieokreślonych sił wewnętrznych (1932)
- Przedstawienie zmiany naprężeń skrajnych podczas powstawania wyboczenia (1932)
- The values of archyp found erroneous in Keiichi Hayashi tables (1932)
- O strugach cieczy (1933), wyd. w j. włoskim pt. Suf getti liquidi (1933)
- Uber Anwendung einer geometrischen Darstellung auf Biometrie uns Statistik (1935)
- Rozważania w związku z wyboczeniem poziomym toru kolejowego na podłożu płaskim, sztywnym i szorstkim (1937)
- O pewnym przedstawieniu parametrycznym związanym z ogólnym równaniem 4-go stopnia (1937)
- Wybrzuszenie nieprzerwanego toru kolejowego traktowane zgrubsza jako zjawisko quasi-statyczne (Hypoteza „B”) (1938)
- Przyczynek do Coulomb’owskiej teorii naporu ziemi (1938)
- Wybrzuszenie pionowe toru kolejowego ściskanego podłużnie traktowane elementarnie z grubsza (hipoteza „A”) (1950, pośmiertnie)
- On problems of music scales (manuskrypt w Bibliothèque nationale de France)
- Wstęp do rozprawy o problemie skal (manuskrypt)
- O kompozycji w muzyce
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]Austro-Węgry:
- Złoty Krzyż Zasługi na wstążce Medalu Waleczności (przed 1916)[17];
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (przed 1917)[18][19];
- najwyższe pochwalne uznanie, udzielone przez cesarza Franciszka Józefa (1916)[39].
Polska:
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Nazwisko Vetulaniego znalazło się na tablicach pamiątkowych i innych obiektach upamiętniających mord profesorów uczelni lwowskich.
12 lipca 2013 Sejm Rzeczypospolitej Polskiej przyjął uchwałę w sprawie uczczenia pamięci pomordowanych profesorów. W grupie uczonych wymienionych w dokumencie był Kazimierz Vetulani[40].
Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Kazimierza Vetulaniego zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939−1945[41] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[42].
W 1962 Kazimierz Vetulani został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
Podczas procesu zmian nazw ulicy w Sanoku w maju 1989 zaproponowano nazwanie jednej z odnóg ulicy Wincentego Witosa w dzielnicy Dąbrówka „ulicą Vetulanich”[43]. Ulica pod taką nazw w ww. dzielnicy widnieje w źródłach urzędowych z 1990[44], jednak współcześnie nie ma już jej w wykazie ulic miasta Sanoka[45].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Michał Vetulani | Franciszka Śliwińska | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jan Vetulani | Matylda Pisz | Roman Vetulani | Elżbieta Kunachowicz | Franciszek Latinik | Franciszek Vetulani | Katarzyna Ipohorska-Lenkiewicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Eugeniusz Vetulani | Kazimierz Vetulani | Zygmunt Vetulani | Tadeusz Vetulani | Maria Godlewska | Adam Vetulani | Irena Latinik | Zofia Vetulani | Bohdan de Nisau | Maria Vetulani de Nisau | Cecylia Vetulani | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Armand Vetulani | Wanda Vetulani | Zygmunt Vetulani | Grażyna Małgorzata Świerczyńska | Krystyna Vetulani-Belfoure | Jerzy Vetulani | Maria Pająk | Witold de Nisau | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Agnieszka Vetulani-Cęgiel | Maria Vetulani | Charles Belfoure | Marek Vetulani | Tomasz Vetulani | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|- |}
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Właśc. Kazimierz Franciszek Vetulani.
- ↑ Niektóre źródła błędnie podają datę urodzenia 2 stycznia 1889. Zob. Lech Maligranda, Jarosław G. Prytuła. Lwowscy uczeni wymienieni w przesłuchaniach Banacha. „Wiadomości Matematyczne”. 49 (1), s. 29–66, 2013.
- ↑ W jego klasie byli m.in. Kazimierz Bogaczewicz i Jakub Hanus.
- ↑ W ewidencji c. i k. Armii figurował jako „Kasimir Vetulani”.
- ↑ Doktorat został nadany 25 stycznia 1936 roku.
- ↑ Prawdopodobnie w oparciu o lwowską książkę telefoniczną. Poszukiwano osób zmarłych nawet jeszcze we wrześniu 1939 − oznacza to, że nikt nie dokonał aktualizacji i weryfikacji danych we Lwowie. Por. też: Wacław Szulc: Wyniki śledztwa w sprawie mordu profesorów lwowskich, prowadzonego przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich. W: Zygmunt Albert (opracowanie): Kaźń profesorów lwowskich – lipiec 1941 / studia oraz relacje i dokumenty. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1989, s. 180−181. ISBN 83-229-0351-0.
- ↑ Wykaz niekompletny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Vetulani Kazimierz − Dokumenty i świadectwa z Gimnazjum w Sanoku. Archiwum Państwowe w Rzeszowie. [dostęp 2020-04-29].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Lech Maligranda, Jarosław G. Prytuła. Lwowscy uczeni wymienieni w przesłuchaniach Banacha. „Wiadomości Matematyczne”. 49 (1), s. 29–66, 2013.
- ↑ a b Iwona Czerkies. Chłopcy z placu św. Jana. „Tygodnik Sanocki”. Nr 50 (1099), s. 9, 21 grudnia 2012.
- ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 191 (poz. 139).
- ↑ Według tego źródła urodzona w 1896. Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 538 (poz. 3).
- ↑ Adam Vetulani: Poza płomieniami wojny. Internowani w Szwajcarii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976, s. 332, 338.
- ↑ Ewa Dziurzyńska: Adam Vetulani (1901–1976). W: Korespondencja Adama Vetulaniego z Miroslavem Boháčkiem. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2017, s. 13–25. ISBN 83-7676-103-X. ISBN 978-83-7676-103-9.
- ↑ Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy Przyjaciele. Sanok: 2006, s. 57.
- ↑ 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 62, 78.
- ↑ Kronika. Egzamin dojrzałości. „Gazeta Sanocka”, s. 3, 23 czerwca 1907.
- ↑ Anna Cyganik: Z cyklu "Sławni Absolwenci...". I Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Sanoku, 7 października 2013. [dostęp 2020-04-01].
- ↑ Stypendja. „Kurjer Lwowski”. Nr 17, s. 4, 12 stycznia 1910.
- ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 538 (poz. 1).
- ↑ Amtlicher Teil. „Reichspost”. Nr 279, s. 5, 3 grudnia 1915. (niem.).
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 213.
- ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 236.
- ↑ a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 865.
- ↑ a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1171.
- ↑ a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1478.
- ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 122.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 998.
- ↑ Rocznik Polskiego Towarzystwa Matematycznego 1927. Kraków: Polskie Towarzystwo Matematyczne, 1928, s. 139.
- ↑ a b Akademia Górnicza w Krakowie: skład personalu, program naukowy, zakresy wykładów, warunki przyjęcia, przepisy egzaminacyjne, sprawozdanie Rektoratu za r. 1921/2. Sprawozdanie kuratorjum finansowego. Kraków: Akademia Górnicza w Krakowie, 1922, s. 7.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 982.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 910.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 897.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 281, 936.
- ↑ a b c Myćka-Kril 1958 ↓.
- ↑ Program Politechniki Lwowskiej na rok akademicki 1938/39. Lwów: Politechnika Lwowska, 1938, s. 25−26.
- ↑ Program Politechniki Lwowskiej na rok akademicki 1939/40. Lwów: Politechnika Lwowska, 1939, s. 26−27.
- ↑ Karolina Lanckorońska: Wspomnienia wojenne. Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, 2002, s. 184. ISBN 83-240-0077-1.
- ↑ O kaźni profesorów we Lwowie z niemieckim badaczem Dieterem Schenkiem rozmawia Adam Tycner. „Uważam rze. Historia”, październik 2012. Cytat: Adam Tycner: Skąd kilka dni po zajęciu Lwowa znali [gestapowcy] nazwiska i adresy kilkudziesięciu profesorów?, Dieter Schenk: Mieli przygotowaną wcześniej listę nazwisk i adresów. Później wyszło na jaw, że sporządzili ją współpracujący z Niemcami ukraińscy studenci związani z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów. Wiemy o tym z relacji hrabiny Karoliny Lanckorońskiej, porucznika AK i działaczki Rady Głównej Opiekuńczej.
- ↑ Grzegorz Motyka: Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”: konflikt polsko-ukraiński 1943-1947. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011, s. 66. ISBN 978-83-08-04576-3. Cytat: Prawdopodobnie to członkowie OUN-M dostarczyli Niemcom listę proskrypcyjną.
- ↑ a b Relacja Lidii Szargułowej z 22 października 1971 roku o aresztowaniu profesora Kazimierza Vetulaniego w lipcu 1941 r.. W: Zygmunt Albert (opracowanie): Kaźń profesorów lwowskich. Lipiec 1941. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1989, s. 313. ISBN 83-229-0351-0.
- ↑ Albert 1989 ↓, s. 39.
- ↑ Krystyna Daszkiewicz. Noc morderców. Refleksje na temat książki Dietera Schenka. „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”. 2, s. 279–292, 2012.
- ↑ a b Lech Maligranda, Jarosław G. Prytuła. Przesłuchania Stefana Banacha z 1944 roku. „Wiadomości Matematyczne”. 48 (1), s. 51–72, 2012.
- ↑ a b Albert 1989 ↓, s. 365.
- ↑ Auszeichnungen für hervorragende Leistungen im Kriege. „Reichspost”. Nr 508, s. 7, 31 października 1916. (niem.).
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 605.
- ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 69.
- ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
- ↑ Nowe nazwy sanockich ulic. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13 (484) z, s. 4, 1–10 maja 1989.
- ↑ Zarządzenie Wojewódzkiego Komisarza Wyborczego w Krośnie. „Dziennik Urzędowy Województwa Krośnieńskiego”. Nr 11, s. 108, 11 kwietnia 1990.
- ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. bip.um.sanok.pl. [dostęp 2020-04-19].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Lech Maligranda, Jarosław G. Prytuła. Lwowscy uczeni wymienieni w przesłuchaniach Banacha. „Wiadomości Matematyczne”. 49 (1), s. 29–66, 2013.
- Tomasz Skrzyński. Kierownik budowy pociągów pancernych i portów rzecznych oraz uczony — Kazimierz Franciszek Vetulani. „Wrocławskie Studia Wschodnie”. 24, s. 249–271, 2020. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Zygmunt Albert (opracowanie): Kaźń profesorów lwowskich. Lipiec 1941. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1989. ISBN 83-229-0351-0.
- Kazimierz Franciszek Vetulani. W: Zbysław Popławski: Wykaz pracowników naukowych Politechniki Lwowskiej w latach 1844–1945. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, 1994, s. 196.
- Zbysław Popławski: Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844–1945. Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 251, 253 i 320.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
- Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 105−106.
- Iwona Czerkies. Chłopcy z placu św. Jana. „Tygodnik Sanocki”. Nr 50 (1099), s. 9, 21 grudnia 2012.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wykaz publikacji Kazimierza Vetulaniego: Lech Maligranda, Jarosław G. Prytuła. Lwowscy uczeni wymienieni w przesłuchaniach Banacha. „Wiadomości Matematyczne”. 49 (1), s. 29–66, 2013.
- Dzieła Kazimierza Vetulaniego w bibliotece Polona
- Absolwenci Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku
- Absolwenci Politechniki Lwowskiej
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Matematycznego
- Kapitanowie saperów II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Sanoku
- Odznaczeni odznaką pamiątkową „Orlęta”
- Ofiary mordu profesorów lwowskich 1941
- Oficerowie wojsk kolejowych II Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Cywilnej
- Polacy odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polscy matematycy XX wieku
- Polscy inżynierowie
- Stypendyści Funduszu Kultury Narodowej
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Vetulaniowie
- Wykładowcy Akademii Górniczo-Hutniczej
- Wykładowcy Politechniki Lwowskiej
- Urodzeni w 1889
- Zmarli w 1941