Kevin sam w domu

Kevin sam w domu Home Alone
Gatunek	komedia, familijny
Rok produkcji	1990
Data premiery	10 listopada 1990
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	103 minut
Reżyseria	Chris Columbus
Scenariusz	John Hughes
Główne role	Macaulay Culkin
Muzyka	Charles Mose Brown Albert Hague John Williams
Zdjęcia	Julio Macat
Scenografia	John Muto
Kostiumy	Jay Hurley
Montaż	Raja Gosnell
Produkcja	Tarquin Gotch John Hughes Mark Levinson Scott M. Rosenfelt
Wytwórnia	Hughes Entertainment 20th Century Fox
Dystrybucja	20th Century Fox
Budżet	15 000 000 USD
Kontynuacja	Kevin sam w Nowym Jorku (1992)

Kevin sam w domu (ang. Home Alone) – amerykański film fabularny z 1990 roku w reżyserii Chrisa Columbusa. Jest to pierwszy film z serii Sam w domu.

Fabuła

Rodzina McCallisterów na Święta Bożego Narodzenia wyjeżdża do Paryża. Z powodu porannego pośpiechu wywołanego możliwością spóźnienia się na samolot do Francji rodzina poleciała bez Kevina, który został sam w domu. Tymczasem domem, w którym mieszka chłopiec, zaczynają interesować się włamywacze – Harry i Marv, którym Kevin musi stawić czoła.

Akcja filmu dzieje się od wieczora 21 grudnia do poranka 25 grudnia, głównie w domu rodziny McCallisterów w Chicago, ale również w innych częściach tego miasta oraz na lotniskach i w hotelu w Paryżu, na lotniskach w Dallas i Scranton oraz w ciężarówce jadącej ze Scranton do Chicago.

Postacie

Kate i Peter McCallisterowie wraz z dziećmi

Filmowy dom McCallisterów, Chicago

• Kevin McCallister – ośmioletni chłopiec, który pochodzi z dużej rodziny, na którą zwykle ściąga kłopoty. Pragnie zostać sam i jego życzenie się spełnia, ale wkrótce przekonuje się, że samotne życie wcale nie jest zabawne. Dzielnie broni swojego domu przed włamywaczami, zastawiając na nich pułapki. Uwielbia pizzę z serem i choinki.
• Kate McCallister – matka Kevina i żona Petera. Ma rude włosy.
• Peter McCallister – ojciec Kevina i mąż Kate. Gdy był mały, podróżował tylko samochodem. Ma 2 braci: Roba (który mieszka w Nowym Jorku) i Franka.
• Buzz McCallister – starszy brat Kevina, nie jest dla niego miły. Ma nadwagę, hoduje tarantulę. Jest kibicem koszykówki i baseballu, w pokoju ma wiele gadżetów związanych z Chicago Bulls. Ma dziewczynę.
• Megan McCallister – siostra Kevina.
• Jeff McCallister – brat Kevina. Ma rude włosy.
• Linnie McCallister – siostra Kevina.

Leslie i Frank McCallisterowie wraz z dziećmi

• Frank McCallister – stryj Kevina, brat Petera. Mieszka w Ohio, pracuje we Francji. Łysieje, jest skąpy i niezbyt uczciwy.
• Leslie McCallister – stryjenka Kevina i żona Franka. Nosi okulary.
• Rod McCallister – kuzyn Kevina. Ma czarne włosy i nosi okulary.
• Heather McCallister – kuzynka Kevina.
• Fuller McCallister – kuzyn Kevina. Moczy się, nosi okulary.
• Sandra McCallister – kuzynka Kevina.
• Tracy McCallister – kuzynka Kevina.
• Brooke McCallister – kuzynka Kevina.

Włamywacze

• Harry Lime – jeden z dwóch włamywaczy, którzy chcą okraść dom Kevina. Na początku filmu podszywa się pod policjanta po to, aby dowiedzieć się tego, dokąd i na jak długo wyjeżdżają państwo McCallisterowie. Jest niski, łysieje, ma złoty ząb, który stracił pod koniec filmu. Nie ukończył VI klasy.
• Marv Merchants – jeden z dwóch włamywaczy, którzy chcą okraść dom Kevina. Gdy okradnie jakiś dom, zawsze zostawia w nim odkręcony kran, twierdząc, że to jego wizytówka. Jest wysoki, ma brodę. Nie jest zbyt inteligentny. Ma lęk wysokości.

Inni

• Pan Marley – starszy mężczyzna mieszkający w pobliżu domu rodziny McCallisterów. Wygląda strasznie, przez co krąży o nim wiele plotek. Początkowo Kevin zawsze ucieka na jego widok. Pod koniec filmu pan Marley ratuje Kevina z rąk włamywaczy. Ma wnuczkę i syna, z którym pokłócił się wiele lat temu, przez co z sobą nie rozmawiali, jednakże na koniec filmu się z nimi pogodził. Nosi brodę, nocami odśnieża chodniki i posypuje je solą.
• Gus Polinski – lider zespołu muzycznego Kenosha Kickers, grającego polkę. W latach 70. sprzedał 623 egzemplarze swoich piosenek. Gra na klarnecie, ma nadwagę.

Obsada

• Macaulay Culkin – Kevin McCallister
• Joe Pesci – Harry Lime
• Daniel Stern – Marv Merchants
• Roberts Blossom – Marley
• Catherine O’Hara – Kate McCallister
• John Heard – Peter McCallister
• Gerry Bamman – Frank McCallister
• Terrie Snell – Leslie McCallister
• Devin Ratray – Buzz McCallister
• Hillary Wolf – Megan McCallister
• Michael C. Maronna – Jeff McCallister
• Angela Goethals – Linnie McCallister
• Jedidiah Cohen – Rod McCallister
• Kristin Minter – Heather McCallister
• Kieran Culkin – Fuller McCallister
• Daiana Campeanu – Sondra McCallister
• Senta Moses – Tracy McCallister
• Anna Slotky – Brook McCallister
• John Candy – Gus Polinski
• Larry Hankin – policjant Balzak
• Jeffrey Wiseman – Mitch Murphy
• Virginia Smith – Georgette
• Matt Doherty – Steffan
• Ralph Foody – gangster Johnny
• Michael Guido – gangster Snakes
• Ray Toler – wujek Rob
• Billie Bird – kobieta na lotnisku
• Bill Erwin – mężczyzna na lotnisku
• Peter Siragusa – Lineman
• Alan Wilder – sprzedający bilety
• Hope Davis – agent French Ticket
• Dan Charles Zukoski – dostawca pizzy

Produkcja

Początkowo film miał powstać w wytwórni Warner Bros., a jego budżet ustalono na czternaście milionów dolarów amerykańskich. Jednak projekt przejęła 20th Century Fox i zwiększyła budżet do kwoty siedemnastu milionów dolarów.

Większość scen nakręcono w Chicago i jego okolicach. Pozostałe, jak np. te z Paryża to filmowe triki. I tak ujęcia na lotnisku Paryż – Orly sfilmowano w porcie lotniczym Chicago-O’Hare, a scena, w której Kevin brnie przez zalaną piwnicę, próbując przechytrzyć włamywaczy, została nagrana na basenie szkoły New Trier High School. Z kolei scenografię wnętrza samolotu, którym państwo McCallisterowie lecą do Paryża, ulokowano na szkolnym boisku do koszykówki.

Wiele scen nakręcono w dwupiętrowym, jednorodzinnym domu mieszczącym się przy 671 Lincoln Avenue w miejscowości Winnetka, leżącej na przedmieściach Chicago. W filmie pojawia się kuchnia wraz z głównymi schodami, piwnica oraz większa część pierwszego piętra, ale już jadalnia i wszystkie pomieszczenia na parterze (poza kuchnią) zostały zbudowane jako scenografia filmowa. Także znajdujący się na przydomowym podwórku domek na drzewie powstał specjalnie na potrzeby filmu, a po zakończeniu zdjęć został rozebrany. Sam budynek powstał w 1921 roku i miał pięć sypialni, strych, podwójny wolnostojący garaż i szklarnię.

W scenie, w której Harry gryzie Kevina, grający włamywacza Joe Pesci, naprawdę ugryzł Macaulaya Culkina, zostawiając na jego palcu bliznę.

Kaskaderem, który zastępował Macaulaya Culkina w niebezpiecznych scenach, był 30-letni Larry Nicholas.

Na kilka miesięcy przed premierą filmu wydano książkę dla dzieci bazującą na filmie. Zawierała ona kilka rozdziałów i scen, które sfilmowano, ale nie umieszczono ich w ostatecznej wersji filmu. Jedną z nich jest scena, w której Marv podaje się za policjanta. Ma to miejsce zaraz po przylocie rodziny Kevina z wakacji w Paryżu. Również z książki wiadomo, jakie nazwiska noszą włamywacze.

W maju 2011 roku dom został wystawiony na sprzedaż za 2 400 000 dolarów. W marcu 2012 roku znalazł się nabywca, który kupił go za 1 585 000 dolarów.

Odbiór filmu

Recenzje
Publikacja	Ocena
AllMovie

W pierwszy weekend film zarobił siedemnaście milionów dolarów i stał się tak popularny, że wyświetlano go w kinach jeszcze długo po okresie świątecznym. Przez dwanaście tygodni utrzymywał się na pierwszym miejscu amerykańskiego box office’u, a przez kolejnych dziesięć plasował się w pierwszej dziesiątce. Ostatecznie film na całym świecie zarobił ponad 477 000 000 dolarów, a w samych tylko Stanach Zjednoczonych przyniósł zysk w wysokości 285 000 000 dolarów i stał najbardziej kasowym filmem roku w Ameryce Północnej. Znalazł się także w Księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej dochodowa komedia wszech czasów.

Mimo dużej popularności wśród widzów, film został przyjęty z mieszanymi ocenami przez krytyków. Internetowy serwis Rotten Tomatoes, opierając się na 41 recenzjach ze średnią ocen 5.2/10, przyznał mu 54%, czyli „zgniły”. Z kolei Metacritic, który stosuje standardową skalę ocen, po przejrzeniu stu recenzji oszacował jego wynik na 63, ze wskazaniem na „ogólnie sprzyjające”.

Roger Ebert z Chicago Sun-Times przyznał filmowi dwie i pół gwiazdki z czterech, uznając, że ośmiolatek potrafiłby wymyślić tak skomplikowane pułapki tylko jeśli miałby do dyspozycji dziesiątki tysięcy dolarów, zaś fabuła jest tak nieprawdopodobna, że ciężko było mu przejmować się stanem radzącego sobie z praktycznie każdym problemem Kevina. Pochwalił także grę aktorską Macaulaya Culkina i wymyślne pułapki. Z kolei recenzentka New York Timesa, Caryn James, skarżyła się na to, że pierwsza połowa filmu jest „monotonna i przewidywalna”, w przeciwieństwie do drugiej, którą pochwaliła za prawdziwie komediowy humor. Z uznaniem odniosła się również do rozmowy Kevina z panem Marleyem, jak również końcowych scen filmu. Magazyn Variety zwrócił uwagę na trafny dobór obsady, a Jeanne Cooper z The Washington Post na komediowe podejście.

W Polsce film stał się fenomenem i częścią świątecznej tradycji. W 2010 roku telewizja Polsat nie uwzględniła filmu w świątecznej ramówce, co spotkało się z protestem ponad 90 tysięcy osób na Facebooku. Fani zwyciężyli i film wyświetlany jest już nieprzerwanie ponad 10 lat w okresie świątecznym. W Wigilię 2016 roku film zanotował największą oglądalność z wynikiem 4,44 miliona widzów.

Ścieżka dźwiękowa

Home Alone
Ścieżka dźwiękowa różnych wykonawców
Wydany	1990
Wydawnictwo	Sony Music Entertainment

Ścieżka dźwiękowa z filmu została wydana w 1990 roku przez Sony Music Entertainment i zawierała 19 utworów skomponowanych przez Johna Williamsa i piosenek świątecznych użytych w filmie.

1. „Home Alone Main Titles” (4:53)
2. „Holiday Flight” (0:59)
3. „The House” (2:27)
4. „Star of Bethlehem (Orchestral Version)” (2:51)
5. „Man of the House” (4:33)
6. „White Christmas” (2:40)
7. „Scammed by a Kindergartner” (3:55)
8. „Please Come Home for Christmas” (Southside Johnny) (2:41)
9. „Follow That Kid!” (2:03)
10. „Making the Plane” (0:52)
11. „O Holy Night” (2:48)
12. „Carol of the Bells” (1:25)
13. „Star of Bethlehem” (2:59)
14. „Setting the Trap” (2:16)
15. „Somewhere in My Memory” (1:04)
16. „The Attack on the House” (6:53)
17. „Mom Returns and Finale” (4:19)
18. „Have Yourself a Merry Little Christmas” (Mel Tormé) (3:05)
19. „We Wish You a Merry Christmas / End Title” (4:15)

Bibliografia

• Kevin sam w domu w bazie IMDb (ang.)
• Kevin sam w domu w bazie Filmweb

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona filmu