Przejdź do zawartości

Kienesa w Haliczu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kienesa w Haliczu
Ilustracja
Państwo

 Ukraina

Obwód

 iwanofrankiwski

Miejscowość

Halicz

Wyznanie

karaimizm

Rodzaj

kienesa

Historia
Data budowy

1830

Data zburzenia

1986

Dane świątyni
Stan obecny

nieistniejąca

Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa obwodu iwanofrankiwskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Orientacyjne położenie Kienesu”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Orientacyjne położenie Kienesu”
Ziemia49°07′30″N 24°43′45″E/49,125000 24,729167

Kienesa w Haliczu – nieistniejąca, zburzona w 1986 murowana kienesa w Haliczu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z tradycją, około 1246 roku przybyło do Halicza z Krymu 80 rodzin karaimskich[1]. Pierwsza kienesa halickiej społeczności karaimskiej wybudowana została z drewna i uległa zniszczeniu w pożarze miasta w 1830. Na jej miejscu karaimi pod przewodnictwem hazzana Abrahama Leonowicza wznieśli nową murowaną świątynię[2].

W okresie I wojny światowej bożnica została zdewastowana. Obiekt odnowiono z zasiłku polskich służb konserwatorskich w latach 1924-1926[2].

W 1959 administracja radziecka ostatecznie zabroniła odprawiania tu kolejnych nabożeństw, a samą kienesę przekształcono na magazyn i warsztat. W 1986 została zburzona ze względu na plany postawienia tuż obok 9-piętrowego budynku mieszkalnego. Miejsce, w którym znajdowała się niegdyś kienesa, nie jest obecnie w żaden sposób oznakowane[3].

Wyposażenie kienesy udało się uratować dzięki ostrzeżeniu, które przekazał karaimskiej społeczności ówczesny kierownik rejonu Iwan Hałuszczak. Większość elementów wyposażenia znajduje się obecnie w Muzeum Karaimskiej Historii i Kultury, które powstało przy skansenie „Dawnij Hałycz”. W jednym z pomieszczeń muzeum obejrzeć można między innymi Torę wraz z wałkami, na które była nawijana, menory, mezuzę. Czterometrowy echał został z kolei przeniesiony do czynnej Małej Kienesy w Eupatorii[3]. Oprócz tego kryształowy żyrandol z kienesy z Halicza ozdobił odrestaurowaną kienesę w Wilnie[4].

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Obiekt stanowił przykład adaptacji wzorów architektury polskiej, charakterystycznej dla obszaru Małopolski[2]. Zbudowano go na planie kwadratu. Z każdej strony, oprócz ściany tylnej, znajdowały się umieszczone w górnej części półokrągło wykończone okna[5].

Południowa fasada kienesy ozdobiona została renesansową attyką schodkową, zwieńczoną półkolem i opatrzoną na krawędziach czworobocznymi wieżyczkami. Na frontonie znajdowały się płaskorzeźby przedstawiające gwiazdy Dawida na tle arabesek. Wnętrze kienesy pokryte było motywami roślinnymi oraz polskimi i hebrajskimi inskrypcjami[2][5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Beata Machul-Telus (red.): Karaimi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 17, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-8.
  2. a b c d Mariusz Pawelec: Obecność tematyki karaimskiej w kulturze i nauce polskiej. W: Beata Machul-Telus (red.): Karaimi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 101, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-8.
  3. a b Галина Добош: Галицькі караїми: Лишилось тільки двоє. RFE/RL, Inc., 2008-09-23. [dostęp 2015-01-28]. (ukr.).
  4. Kienesa w Haliczu. Związek Karaimów Polskich. [dostęp 2015-01-28].
  5. a b Nadia Wasilczuk. Ulica Karaimska w Haliczu. „Awazymyz”. 4 (37)/2012.