Kilroy was here
Kilroy was here („Kilroy był tutaj”) – jedna z najbardziej znanych na świecie inskrypcji, wykonywanych w formie graffiti. Po raz pierwszy pojawiła się i zyskała popularność w czasie II wojny światowej[1][2][3][4][5][6].
Napisem Kilroy was here oraz towarzyszącym mu schematycznym rysunkiem, przedstawiającym postać wychylającą się zza muru, amerykańscy żołnierze ozdabiali ściany w miejscach obozowania. Rysunek przedstawiający Kilroya wzorowany jest na postaci z komiksu Chad George’a Edwarda Chattertona. Pierwowzorem postaci Kilroya był najprawdopodobniej James J. Kilroy, amerykański inspektor okrętowy, pracujący w czasie wojny w stoczni w Massachusetts, który oznaczał napisem Kilroy was here kontrolowane przez siebie maszyny[7]. Z inskrypcją związanych jest wiele legend – m.in. Adolf Hitler miał wierzyć, że Kilroy jest amerykańskim superszpiegiem[8]. W czasie konferencji poczdamskiej w 1945 roku krążyły pogłoski, że Józef Stalin znalazł w toalecie napis Kilroy was here, co skłoniło go do zapytania swoich sojuszników, kim jest ten Kilroy[9]. Odpowiednikami Kilroya w innych krajach są m.in. Clem (Kanada)[9], Overby (w latach 60. w Los Angeles)[10], Foo (Wielka Brytania i Australia[11] – zobacz też Foo w informatyce).
W Polsce dużą popularnością cieszy się podobna żartobliwa inskrypcja: Tu byłem. Tony Halik, bądź Tu byłem. Tkaczuk lub charakterystycznie stylizowany symbol ŁH. Na podobnej zasadzie w środowisku speleologów funkcjonuje Byłem tu. M. Pulina które można znaleźć w trudno dostępnych miejscach w wielu jaskiniach w Polsce i na świecie[12].
W kulturze popularnej
[edytuj | edytuj kod]
- W 1947 roku ukazał się film pt. Kilroy was here w reżyserii Phila Karlsona z Jackiem Cooperem, Jackiem Cooganem, Wandą McKay i Frankiem Jenksem[13].
- Rysunek Kilroya, opatrzony napisem UP YOURS, BABY pojawia się w finałowej scenie filmu Złoto dla zuchwałych (oryg. Kelly's Heroes), gdy jeden z żołnierzy wchodzi do pustego już banku[14].
- W grze komputerowej Brothers in Arms: Hell’s Highway w której wcielamy się w oddziały amerykańskiej armii podczas drugiej wojny światowej, jednym z zadań jest znajdowanie specjalnych ścian, na których maluje się właśnie rysunek i tekst Kilroy Was Here[15].
- W serialu M*A*S*H (sezon 4, odc. 6, „The Bus”) Sokole Oko Pierce podpisuje „Kilroy” wychylającego się z okna B.J. Hunnicutta[16].
- W grze Painkiller na poziomie „Opera House” można znaleźć ów rysunek i tekst Joker wus here[17].
- W grze Sniper Elite V2 w jednym z osiągnięć jest przedstawiony Kilroy z napisem (pol. wersja jęz.) Kilroy tu był[18].
- W grze Call of Duty: WWII inskrypcje można znaleźć na wielu mapach w trybie wieloosobowym[19].
- W 1983 roku amerykańska grupa rockowa Styx wydała album Kilroy Was Here[20].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Phil Edwards: The World War II meme that circled the world. Vox, 11.12.2015. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Lennlee Keep: From Kilroy to Pepe: a Brief History of Memes. Independent Lens, 8.10.2020. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Bob Strauss: The Story Behind the Phrase "Kilroy Was Here". ThoughtCo., 11.03.2019. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Blake Stilwell: 'Kilroy Was Here' was the WWII-era viral meme. We Are The Mighty, 6.08.2020. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Taylor Moyle: The Story Behind Kilroy, Probably the First Meme to Exist. INSH, 31.07.2018. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Elliot Carter: There's a hidden military meme engraved on the World War II Memorial. Atlas Obscura. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Michael Quinion: Kilroy was here. World Wide Words. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ How 'Kilroy Was Here' Changed the World. Live Science, 15.09.2008. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ a b Eric Shackle: Mr Chad And Kilroy Live Again. Open Writing, 7.08.2005. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Harry Nelson: Wall writers turn away from big-nosed favorite of World War II: Kilroy Was Here, but Oger and Overby Take Over. Los Angeles Times, 11.09.1966. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Eric Patridge, Paul Beale: A dictionary of catch phrases: British and American, from the sixteenth century to the present day. Routledge, 1986, s. 136. ISBN 0-415-05916-X. (ang.).
- ↑ Łukasz Dziatkiewicz: Kilroy tu był. Polityka, 4.11.2009. [dostęp 2025-10-16].
- ↑ Kilroy Was Here w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Randy S. Robbins: Quo Vadis, Private Kelly?. Medium, 30.12.2023. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ 4. Brothers in Arms: Hell's Highway Collectables. trueachievements.com. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Corinne Holt Sawyer. Kilroy Was Here-But He Stepped Out for a Minute! Absentee Characters in Popular Fiction (With Particular Attention to M*A*S*H). „The Journal of Popular Culture”. 18 (2), s. 157–169, 1984. DOI: 10.1111/j.0022-3840.1984.1802_157.x. (ang.).
- ↑ Painkiller Hell & Damnation. steamcommunity.com. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Kilroy was Here Trophy in Sniper Elite V2. playstationtrophies.org. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Kilroy was here: all locations. steamcommunity.com. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).
- ↑ Serious Issues Underlie a New Album from Styx. The New York Times, 27.03.1983. [dostęp 2025-10-16]. (ang.).