Kitanka drobnoucha
| Trichosurus caninus | |||
| (Ogilby, 1836)[1] | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kitanka drobnoucha | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Kitanka drobnoucha[4] (Trichosurus caninus) – gatunek ssaka z podrodziny kitanek (Trichosurinae) w obrębie rodziny pałankowatych (Phalangeridae).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1836 roku irlandzki przyrodnik William Ogilby nadając mu nazwę Phalangista canina[1]. Miejsce typowe to obszar za rzeką Hunter, około 80 mi (129 km) na północ od Sydney, Nowa Południowa Walia, Australia[5][6][7]. Okaz typowy pochodził z kolekcji angielskiego przyrodnika Johna Goulda[1].
Do 2002 roku bardziej południowe populacje sklasyfikowane obecnie jako T. cunninghami były rozpoznawane jako populacje w obrębie T. caninus[6]. Różnice morfologiczne i genetyczne między T. caninus i T. cunninghami są rzeczywiste, ale małe, a te dwa taksony powinny być może sklasyfikowane jako odrębne podgatunki[6].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[6].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Kitanka drobnoucha występuje we wschodniej Australii, od południowo-wschodniego Queensland do środkowo-wschodniej Nowej Południowej Walii, w pasmach i równinach przybrzeżnych wzdłuż wschodniego wybrzeża, włącznie z Wielką Wyspą Piaszczystą[8]. Wydaje się, że granica występowania kitanki drobnouchej i kitanki górskiej (T. cunninghami) leży między Sydney a Newcastle w środkowej Nowej Południowej Walii[8].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Trichosurus: gr. θριξ thrix, τριχος trikhos „włosy”; ουρα oura „ogon”[9].
- caninus: łac. caninus „jak pies”, od canis „pies”[10].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 40–55 cm, długość ogona 34–42 cm; masa ciała 2,5–4,5 kg[8][11]. Umaszczenie różnorodne, zazwyczaj szarawe. Podobny do spokrewnionej z nim kitanki lisiej, wyróżnia się niewielkimi, okrągłymi uszami.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Kitanki drobnouche prowadzą nocny tryb życia, dzień spędzają ukryte w koronach drzew. Żywią się roślinami, grzybami, czasem polują na owady. Nie łączą się w stada, ale są towarzyskie i chętnie przebywają w pobliżu innych przedstawicieli swojego gatunku.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Zachowania godowe kitanki drobnouchej nie są do końca poznane. Zakłada się, że jest ona poligamiczna, choć spotykano osobniki wyraźnie skojarzone w pary. Zwierzę rozmnaża się wiosną i latem, ciąża trwa ok. 16 dni po których na świat przychodzi jedno młode. Matka karmi dziecko mlekiem przez ok. 9 miesięcy. Pałanki osiągają dojrzałość płciową w wieku ok. 3 lat. Dożywają średnio 7 lat, najstarszy znany osobnik żył 17 lat.
Zagrożenie[edytuj | edytuj kod]
Kitanka drobnoucha jest pospolita na swoim obszarze występowania. Jako dobry wspinacz potrafi uniknąć większości australijskich drapieżników. Zwierzęta te są czasem uważane za szkodniki i zabijane, ponieważ lubią żerować na plantacjach sosnowych. Ludzie polują na nie także ze względu na cenne futro.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d W. Ogilby. Remarks on some Marsupials from the interior of New South Wales. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 3, s. 191, 1835. (ang.).
- ↑ A.S. Le Souef. Notes on colour-variation of opossums of the genus Trichosurus. „The Australian zoologist”. 1, s. 64, 1916. (ang.).
- ↑ P. Menkhorst i inni, Trichosurus caninus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-09] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 12. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Trichosurus caninus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-08-02].
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 78. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Trichosurus caninus (Ogilby, 1836). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-02]. (ang.).
- ↑ a b c K. Helgen & S. Jackson: Family Phalangeridae (Cuscuses, Brush-tailed Possums and Scaly-tailed Possum). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 484. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 689, 1904. (ang.).
- ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 39, OCLC 637083062 (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 53. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Animal Diversity Web [Dostęp 17 stycznia 2010]