Klasztor Franciszkanów w Woźnikach
52°15′11″N 16°27′45″E/52,253056 16,462500 nr rej. 2390/A z 11.05.1933
| |
 Klasztor franciszkanów w Woźnikach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Właściciel | |
| Prowincja |
św. Franciszka z Asyżu w Poznaniu |
| Gwardian |
o. Krzysztof Wantoch Rekowski OFM |
| Typ zakonu |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Kościół | |
| Fundator |
Maciej Kazimierz Rogaliński, Franciszek Mielżyński |
| Data budowy |
1750 |
| Data zburzenia |
1837 |
| Data reaktywacji |
11 czerwca 1978 |
Położenie na mapie gminy Grodzisk Wielkopolski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu grodziskiego  | |
| 52°15′11″N 16°27′45″E/52,253056 16,462500
| |
| Strona internetowa | |
Klasztor franciszkanów w Woźnikach – zabytkowy klasztor i kościół franciszkanów, na terenie archidiecezji poznańskiej, parafii Ptaszkowo, w województwie wielkopolskim.
Historia klasztoru[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy kościół i klasztor z muru pruskiego wybudował na wzgórzu Wyrwał dziedzic Woźnik, Kazimierz Rogaliński, w 1660 r. Po tym jak w 1706 r. obiekt spłonął, rozpoczęto budowę w tym samym miejscu nowego kościoła i klasztoru według planów architekta Jana Catenazzi. Fundatorami kościoła byli Mielżyńscy, a zwłaszcza Franciszek Mielżyński, a nowego klasztoru Raczyńscy. Budowę kościoła ukończono w 1723 r., a klasztoru dopiero 1741 r[1]. W 1775 r. świątynia otrzymała jednolite wyposażenie wnętrza jak ołtarze, ambona, ławki itp.
W 1836 r. klasztor został skasowany przez władze pruskie. Ostatni zakonnik, który pozostał do śmierci w Woźnikach, Jan Chryzostom Chrzeliński, zmarł w 1841 r. i został pochowany w podziemiach kościoła. Rok później administracja pruska sprzedała kościół i klasztor właścicielce Woźnik – Konstancji Mielżyńskiej. Klasztor został rozebrany, a podziemia kościoła służyły Mielżyńskim jako grobowiec rodzinny. Materiał rozbiórkowy posłużył do budowy drogi z Woźnik do Kotowa oraz budynków gospodarczych w miejscowym folwarku. Od 1909 do 1945 r. obiekt należał do rodziny Kurnatowskich. W 1926 r. ze względu na zły stan techniczny kościoła konsystorz biskupi uznał go za ruinę i zakazał odprawiania w nim liturgii. W 1933 r. świątynią zainteresował się konserwator zabytków i wpisał go do rejestru zabytków. W październiku 1936 r. właściciel obiektu, Andrzej Kurnatowski, zaproponował Prowincji oo. Franciszkanów sprzedaż zespołu poreformackiego. Franciszkanie jednak ze względu na jego odludne położenie i zbyt wysoką cenę nie zdecydowali się na zakup[2].
Po II wojnie światowej świątynia z resztkami klasztoru została przekazana Dyrekcji Lasów Państwowych. W następnych latach popadała coraz bardziej w ruinę, a jej wyposażenie trafiło do innych kościołów, m.in. do Skórzewa k. Poznania i do Buku.
30 stycznia 1976 r. władze państwowe dzięki staraniom m.in. ks. kanonika Hieronima Lewandowskiego przekazały obiekt archidiecezji poznańskiej i 20 czerwca 1976 metropolita poznański Antoni Baraniak dokonał powtórnego poświęcenia kościoła. 11 czerwca 1978 r., Kuria Metropolitalna w Poznaniu przekazała kościół i resztki klasztoru franciszkanom z prowincji Wniebowzięcia. W następnych latach przeprowadzono ich odbudowę i renowację, odzyskano też większą część zabytkowego wyposażenia. Do najcenniejszych przedmiotów znajdujących się w świątyni należą krucyfiks z 1540 r. i polichromowana tarcza z herbem Łodzia z 1677 roku.
W 1993 r. kościół i klasztor w Woźnikach otrzymał I nagrodę w konkursie Ministerstwa Kultury i Sztuki dla najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego[3].
Nekropolia[edytuj | edytuj kod]
Kościół stanowi nekropolię. Pochowano tutaj osoby zasłużone dla Wielkopolski, zarówno duchowne, jak i świeckie, głównie z rodu Mielżyńskich i Raczyńskich. W kościele spoczęli m.in. Franciszek i Krzysztof Mielżyńscy, Konstanty Marszewski, Wincenty Prusimski i Michał Kazimierz Raczyński (ekshumowany później i przeniesiony do Rogalina)[4].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Od 2010 r. do kościoła i klasztoru w Woźnikach prowadzi ścieżka rowerowa z Grodziska Wielkopolskiego, zwana Grodziskim Szlakiem Pielgrzyma[5]. Przed klasztorem znajduje się figura Najświętszej Maryi Panny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ "Klasztor i Kościół Franciszkanów w Woźnikach. Dzieje, przewodnik, roczniki woźnickie. Zespół autorów pod redakcją o. Alojzego Pańczaka, Grodzisk Wielkopolski 2021, s. 28-32, ISBN 978-83-961100-0-8
- ↑ Alojzy Pańczak, Franciszek Chodkowski „Kościół i klasztor franciszkanów w Woźnikach” (informator turystyczny), Woźniki, 2015, str. 5–6
- ↑ Stefan Nyka, Konkurs dla najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego, w: Kronika Wielkopolski, nr 1/1994, s. 172, ISSN 0137-3102
- ↑ Alojzy Pańczak, Woźnicka nekropolia, w: Z Woźnickiego Wzgórza, nr 25/2012, s. 22
- ↑ Informacja z Portalu Grodziskiego
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Elwira Modlibowska: Woźniki. Kościół i klasztor oo. franciszkanów. Poznań: WBP na zlecenie Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego, 1996. ISBN 83-85811-29-X.
- Paweł Klint, o. Alojzy Pańczak, Klasztor Franciszkanów w Woźnikach. Dzieje-ludzie-budowle, Wydawnictwo Opalgraf, Woźniki 2011, ISBN 978-83-63294-01-4
- Gawron J., Matuszewski D., Ojciec Zdzisław Regulski - woźnicki franciszkanin 1937-1993, Grodzisk Wlkp. 2016, ISBN 978-83-938819-1-8
- Zespół autorów pod redakcją o. Alojzego Pańczaka, Klasztor i Kościół Franciszkanów w Woźnikach. Dzieje, przewodnik, roczniki woźnickie., Grodzisk Wielkopolski 2021, ISBN 978-83-961100-0-8