Koń andaluzyjski
Koń andaluzyjski, Pura Raza Española (skrót PRE) – jedna z ras koni gorącokrwistych, a jednocześnie jedna z najsławniejszych ras z Hiszpanii. Koń andaluzyjski pochodzi z Półwyspu Iberyjskiego i rozpowszechnił się w całej Europie[1][2][3].
Głównym ośrodkiem szkoleniowym koni andaluzyjskich jest Królewska Andaluzyjska Szkoła Sztuki Jeździeckiej (Real Escuela Andaluza de Arte Ecuestre) w Jerez de la Frontera w południowo-zachodniej Hiszpanii, w Andaluzji[2].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Jest to koń silnie zbudowany, średniej wielkości z wysoko osadzoną szyją, o prostym profilu głowy i często pofalowanej grzywie i włosach ogona. Szyja jest zwykle dość gruba, ładnie łukowato wygięta (mocniej u ogierów), zgrabnie osadzona na dobrych, skośnie opadających łopatkach. Koń ma głowę o prostym lub lekko wypukłym profilu, z szerokim czołem i dużymi oczyma w kształcie migdałów. Klatka piersiowa jest szeroka i głęboka, kłoda owalna z dobrze zaznaczonym kłębem poprzedzającym grzbiet zwarty oraz krótki, a zad dobrze umięśniony, z nisko osadzonym grubym ogonem. Koń posiada dobrą prezencję i taką samą akcję, w której zawiera ruch z wysokim unoszeniem kończyn, używany podczas parad, nazywany paso de andatura. Wzrost waha się od 150 do 160 cm[4].
W 1832 epidemia bardzo obniżyła liczebność koni na półwyspie Iberyjskim. Ye stadnin koni andaluzyjskich przetrwało tylko niewielkie stado w klasztorze Cartuja. Przeprowadzone badania wykazały, że aktualnie 80% andaluzyjskich koni pochodzi od przodków z tego stada[3][4][5].
Charakter[edytuj | edytuj kod]
Jest to koń spokojny i cierpliwy, łagodny i inteligentny o wyrównanym temperamencie, bardzo mocno przywiązujący się do człowieka, doskonały do jazdy w siodle. Był używany podczas Korridy[2][3].
Umaszczenie[edytuj | edytuj kod]
Najczęściej występuje maść siwa i siwa jabłkowita, ale także gniada, kara, izabelowata. Spotykane są też konie kasztanowate i derszowate.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Oficjalna nazwa andaluzów brzmi Pura Raza Española co oznacza "czysta rasa hiszpańska". W XVI-XVIII wieku konie tej rasy nazywano Dzianetami. Skrót od pełnej nazwy to P.R.E.. Szkolenia skierowane są przede wszystkim na klasyczne ujeżdżenie, do którego konie te są szczególnie przydatne. Dzięki ich imponującemu wyglądowi i dumnej postawie są wykorzystywane od wieków na corridach i podczas parad hiszpańskich świąt narodowych. Są silne.
Rasy jak alter real, lusitano, peninsula, zapatero i andaluzyjska mogą być określane wspólnym mianem koni iberyjskich, gdyż tak naprawdę są one ze sobą blisko skoligacone i prezentują podobne charakterystyki.
W Europie cechy andaluzyjczyka obserwuje się u koni holsztyńskich, fryderyksborskich, kladrubskich, lipicańskich, fryzyjskich, oldenburgów, hackneyów, starych koni normańskich i kłusaków orłowskich, a w Ameryce u Quarter Horse'a oraz Criollo[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Istnieją trzy teorie próbujące wyjaśnić jej korzenie. Pierwsza głosi, że u podstaw rasy leżały konie berberyjskie i arabskie sprowadzone do Hiszpanii przez Maurów w VIII wieku. Zwierzęta te skrzyżowane z miejscowym stadem dały początek andulazyjskiemu. Druga teoria mówi, że rasa pochodzi od 2000 klaczy nubijskich przywiezionych do Hiszpanii przez kartagińskiego wodza Hasdrubala. Ostatnia sugeruje, że protoplastą rasy mógł być Equus Ibericus, który miał również udział w rozwoju konia berberyjskiego. Jedno nie budzi najmniejszych wątpliwości – jest to rasa niezwykle stara.
- ↑ a b c d Koń andaluzyjski.. www.rynek-rolny.pl. [dostęp 2023-12-08]. (pol.).
- ↑ a b c Susan McBane: Pferde der Welt. Könemann, 1997, s. 146-149, język niemiecki, ISBN 3-89508-527-8
- ↑ a b About Andalusians. US Equestrian Federation. [dostęp 2024-01-01]. (ang.).
- ↑ M. Valera i inni, Pedigree analysis in the Andalusian horse: population structure, genetic variability and influence of the Carthusian strain, „Livestock Production Science”, 95 (1), 2005, s. 57–66, DOI: 10.1016/j.livprodsci.2004.12.004, ISSN 0301-6226 [dostęp 2024-01-01].