Koń czystej krwi arabskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Koń arabski)
Koń arabski

Koń czystej krwi arabskiej – jedna z podstawowych ras koni gorącokrwistych, uważana często za kwintesencję piękna konia[1][2]. Konie arabskie pojawiły się na Półwyspie Arabskim co najmniej 2500 lat temu.

Konie arabskie są bardzo wytrzymałe, niewymagające w hodowli i szybkie w galopie. Na długich dystansach nie mają sobie równych. Są inteligentne, życzliwe, wrażliwe i przez hodowlę, oraz wychowanie w bliskim kontakcie z ludźmi są przywiązane do człowieka. Są to konie o żywym temperamencie, lecz posłuszne. Koni tej rasy używano w hodowli wielu innych ras. Po sprowadzeniu do Anglii stał się protoplastą konia pełnej krwi angielskiej, w Rosji przyczynił się do powstania i uszlachetnienia kłusaka orłowskiego, a we Francji przyczynił się do powstania słynnego perszerona. Jest to najstarsza na świecie rasa hodowanych obecnie koni[1][3].

Oznaczenie symboliczne rasy: „oo”. W stajniach napisy na tabliczkach imion są niebieskie.

Pokrój koni arabskich[edytuj | edytuj kod]

Koń bardzo szlachetny i elegancki, o lekkiej budowie ciała. Jego sylwetkę można wpisać w kwadrat. Mała, sucha głowa o profilu szczupaczym (wklęsłym) lub prostym. Nogi są suche i doskonałej jakości, choć zdarzają się lekkie wady postawy, a łopatki nie zawsze są idealne. Zad jest krótki i poziomy, ogon wysoko osadzony i noszony z charakterystyczną odsadą. Kopyta są twarde i wytrzymałe. Wysokość tych koni wynosi 145 – 155 cm. Występują wszystkie maści podstawowe. Najczęściej konie te są siwe, gniade i kasztanowate, bardzo rzadko kare. Wśród koni tej rasy może występować również wzór rabicano (mieszanka białych i ciemnych włosów), sabino (jedyny biały wzór plamisty uznany u koni arabskich), dominująca biel ( mutacja charakteryzująca się głównie białą sierścią i różową skórą, obecna od urodzenia. Wszystkie araby w Stanach Zjednoczonych, o których obecnie wiadomo, że są dominująco białe, wywodzą się od jednego ogiera, urodzonego w 1996, którego potomstwo zostało zweryfikowane jako potomstwo jego zarejestrowanych arabskich rodziców, z których oboje byli umaszczenia jednolitego) oraz pręga grzbietowa[4][5]. Szlachetności koniowi dodaje długa łabędzia szyja i piękna głowa z szeroko rozwartymi nozdrzami[6].

Chody tych koni są bardzo lekkie. Galop jest szybki i wytrzymały, kłus bardzo szlachetny, jak gdyby koń unosił się w powietrzu. Stęp bywa zbyt krótki[6].

Typy[edytuj | edytuj kod]

Koń arabski w ilustracji z pierwszej połowy XIX wieku

Wyróżnia się kilka typów konia arabskiego, spośród których trzy najbardziej znane to:

  • Kuhailan – typ najsilniejszy, kiedyś używany jako koń bojowy lub użytkowy – gniady lub skarogniady, z mocną szyją, stosunkowo duża głową i często bez wklęsłego („szczupaczego”) profilu (który bywa uważany przez laików za cechę wyróżniającą konie arabskie).
  • Saklavi – to koń o wyglądzie najbliższym powszechnym wyobrażeniom konia arabskiego. Sylwetka szczupła, budowa lekka, głowa o charakterystycznej wklęsłości i dużych nozdrzach. Maść często siwa, choć zdarzają się inne. Dawniej używany do pokazów, spacerów i jako koń dla dam. Wbrew pozorom jest to koń o wielkiej dzielności i wytrzymałości (jak wszystkie konie arabskie). Jest jednak drobniejszy od kuhailana, niższy i słabszy. Saklavi bywa najczęściej modelem do zdjęć koni arabskich.
  • Munighi – koń o skośnej łopatce, długich kończynach, dłuższej i węższej głowie o prostym profilu. Maść zwykle kasztanowata. Typ bardzo wytrzymały, szybki na krótkich dystansach (pozostałe konie arabskie najbardziej cenione są na dystansach długich i bardzo długich).

Istnieje też kilka innych typów, znanych lepiej w Arabii, np. Hadban, Hamdan i O’Bajan[6].

Legenda[edytuj | edytuj kod]

Według jednej z legend konie rasy arabskiej pochodzą od pięciu klaczy Mahometa o imionach: Saklavi, Kuhailan, O’Bajan, Hadban i Hamdani, które wróciły w potrzebie, podczas gdy inne konie popędziły do wodopoju, do którego nie miały dostępu przez cały dzień. Prorok wzywał swoich wyznawców do starannej hodowli koni i dobrego traktowania zwierząt.

Druga legenda mówi, że konia arabskiego Bóg stworzył z garści południowego wiatru. Tchnął w nią swój boski oddech i uformował zwierzę stworzone do lotu, choć bez skrzydeł. W grzywę za uszami wczepił mu szczęście, a z jego pana zrobił przyjaciela.

Hodowla[edytuj | edytuj kod]

Rejon hodowli konia arabskiego rozciąga się od Afryki Północnej poprzez Półwysep Arabski aż do Iranu. W Europie konie te hoduje się głównie w Polsce, Francji, Niemczech i Anglii. Hodowla konia arabskiego jest też popularna w USA. Problemami hodowli tej rasy zajmuje się World Arabian Horse Organization (WAHO)[6].

Obecnie w hodowli koni arabskich w Polsce, prym wiodą trzy państwowe stadniny: Stadnina Koni Janów Podlaski, Stadnina Koni Michałów oraz Stado Ogierów Białka. Coraz więcej utytułowanych koni pojawia się u hodowców prywatnych.

Historia hodowli w Polsce (Janów Podlaski)[edytuj | edytuj kod]

Hodowla koni arabskich w Polsce rozpoczęła się na początku XVIII wieku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku niewiele pozostało ze słynnych stadnin białocerkiewskich i innych kresowych.

„Konie czystej krwi arabskiej, których hodowla w Polsce ma ponad 200-letnią tradycję, były już w XIX wieku sprzedawane do różnych krajów europejskich”[7].

„Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, ówczesne Ministerstwo Rolnictwa wszystkie konie uratowane z działań wojennych, z różnych źródeł i różnych ras, rokujące nadzieje, że mogą być materiałem hodowlanym potrzebnym do odbudowy hodowli koni w Polsce, gromadziło w Janowie Podlaskim. Budynki i inne urządzenia były zniszczone, lecz pozostało bogate zaplecze w postaci łąk i pastwisk. Po odbudowie stajen i reorganizacji hodowli koni w Polsce, w Janowie Podlaskim pozostały konie czystej krwi arabskiej i półkrwi angloarabskiej[7].

W latach 30. XX wieku konie sprzedawano także do USA[7].

II wojna światowa przyniosła stadninie wielkie straty. Podczas ewakuacji stadniny większość koni padła, uciekła lub została rozkradziona. Dzięki tym okazom, które udało się odzyskać, ponowiono próbę odbudowy stadniny. W roku 1944 hodowla została przeniesiona do Niemiec, dzięki czemu mogły przeżyć najcenniejsze konie. W roku 1946 konie powróciły do Polski, do Janowa powróciły w roku 1950. W 1960 stadnina w Janowie wznowiła sprzedaż koni za granicę, głównie do USA. Od roku 1969 na terenie stadniny organizowane są aukcje dla kupców zagranicznych, na których sprzedaje się konie z najważniejszych ośrodków hodowlanych w Polsce[7][8].

Wykorzystanie[edytuj | edytuj kod]

W przeszłości używany był jako koń bojowy, umożliwiał wojownikom pokonywanie dużych dystansów. Pomimo lekkiej budowy bywał wykorzystywany także jako koń roboczy. Obecnie przoduje w dyscyplinie rajdów długodystansowych, w których zajmują miejsca w czołówce, wyścigów i w klasach „pleasure” (w rekreacji). Coraz więcej koni arabskich pojawia się w klasach western, w ujeżdżeniu i skokach. Są to bowiem konie bardzo wszechstronne, inteligentne oraz chętne do nauki i pracy. Sprawdzają się także na placach i ringach pokazowych[1][3].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Susan McBane: Pferde der Welt. Könemann, 1997, s. 216-219, język niemiecki, ISBN 3-89508-527-8
  2. Koń czystej krwi arabskiej. zwierzetainformacje.pl [dostęp 2019-01-18].
  3. a b Arabian Horse History & Heritage - The Arabian Horse Today. web.archive.org. [dostęp 2024-01-09]. (ang.).
  4. Arabian Coat Color Patterns. web.archive.org. [dostęp 2024-01-10]. (ang.).
  5. Łucja Dulak i inni, Identyfikacja wariantów genetycznych w locus genu TBX3 związanych z prymitywnymi cechami umaszczenia u koni czystej krwi arabskiej, „Wiadomości Zootechniczne”, 2018.
  6. a b c d Martin Haller: Rasy Koni. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1997. ISBN 83-7073-121-X.
  7. a b c d Andrzej Krzyształowicz: Historia stadniny. Stadnina Koni Janów Podlaski. [dostęp 2011-08-06].
  8. Ireneusz Kamiński - Konie Rubinowe. Wydawnictwo Lubelskie, Lublin, 1982, s. 143, język polski, ISBN 83-222-0106-0

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]