Kościół św. Anny w Jekaterynburgu

Kościół św. Anny w Jekaterynburgu

Храм Святой Анны

Kościół
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Obwód	swierdłowski
Miejscowość	Jekaterynburg
Wyznanie	Katolickie
Kościół	Kościół rzymskokatolicki
Diecezja	Diecezja Przemienienia Pańskiego w Nowosybirsku
Wezwanie	św. Anna
Historia Data powołania 1876 Data rozpoczęcia budowy 1882 Data zakończenia budowy 1884 Data poświęcenia 1884 2000 (ponowna) Data zamknięcia 14 lutego 1930 Data zniszczenia • przez 1962 władze sowieckie Data odbudowy 1996–2000 Data reaktywacji 2000 Fundator składki wiernych, Fundacja Poklewskich
Dane świątyni Wieża kościelna • liczba wież 1
Położenie na mapie Jekaterynburga Kościół św. Anny w Jekaterynburgu
Położenie na mapie Rosji Kościół św. Anny w Jekaterynburgu
Położenie na mapie obwodu swierdłowskiego Kościół św. Anny w Jekaterynburgu
56°50′02,41″N 60°36′38,87″E
Strona internetowa

Kościół św. Anny w Jekaterynburgu (ros. Храм Святой Анны) – rzymskokatolicki kościół, znajdujący się w rosyjskim mieście Jekaterynburg, w obwodzie swierdłowskim.

Historia

Przed 1991 rokiem

Początki kościoła i działającej przy nim parafii sięgają XIX wieku. Jego założenie związane było z Polakami zesłanymi po klęsce powstania styczniowego, którzy osiedleni w Jekaterynburgu podjęli starania by utworzyć własne, katolickie miejsce kultu. Wcześniej katolicy nie posiadali własnej świątyni w mieście, w latach 40. XIX wieku kilka razy do roku przybywał do Jekaterynburga z Kazania kapłan katolicki. Parafia została założona w 1876 roku i od razu rozpoczęły się przygotowania do budowy kościoła. W latach 1880–1882 trwała zbiórka ofiar i datków potrzebnych na wybudowanie świątyni, duże wsparcie finansowe zapewniła Fundacja Poklewskich kierowana przez Alfonsa Koziełł-Poklewskiego. W 1882 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła, a prace ukończono w 1884 roku. Uroczysta konsekracja świątyni nastąpiła 4 listopada 1884 roku. Architekt pozostaje nieznany, plan kościoła został zatwierdzony przez naczelnego architekta miasta. Bryła wzniesiona została z cegły, a sam kościół był jednym z ciekawszych punktów na mapie ówczesnego Jekaterynburga. Ołtarz główny ozdobiony był ikoną świętej Anny, oprócz tego istniały jeszcze dwa ołtarze boczne, poświęcone Najświętszej Maryi Pannie i św. Janowi Chrzcicielowi. W 1897 roku parafia stała się ważną jednostką administracyjną Kościoła w Rosji, a swym zasięgiem obejmująca nie tylko Jekaterynburg, ale także tereny Wierchoturia, Irbitu czy ziem dzisiejszego rejonu kamyszłowskiego. W 1903 roku, znów przy pomocy Fundacji Poklewskich, parafia wykupiła tereny wokół kościoła, co pozwoliło jej na prowadzenie nie tylko kultu, ale także działalności oświatowej, kulturalnej i dobroczynnej. Już wkrótce obok kościoła uruchomione zostało towarzystwo dobroczynności, biblioteka oraz szkółka parafialna. W 1913 roku liczba parafian wynosiła około tysiąca osób. Kościół św. Anny wśród mieszkańców Jekaterynburga znany był jako tzw. kościół polski.

Przewrót bolszewicki, a następnie całkowite przejęcie władzy przez bolszewików po zakończeniu wojny domowej w Rosji, zmieniło sytuację dla katolickiej wspólnoty zgromadzonej przy jekaterynburskim kościele św. Anny. Już w 1922 roku obok akcji konfiskaty majątku Kościoła Prawosławnego z podobnym atakiem spotkały się wspólnoty katolickie. W roku tym skonfiskowano sprzęty liturgiczne kościoła św. Anny, zamknięto szkołę parafialną, a proboszcz ksiądz Franciszek Budrys został pierwszy raz aresztowany. W 1924 roku parafii odebrano grunty znajdujące się wokół kościoła oraz wszystkie znajdujące się tam zabudowania wraz z plebanią. Na tych terenach wkrótce wzniesiono Hotel Centralny. Katolicy byli prześladowani, a nabożeństwa utrudniane. 14 lutego 1930 roku władze Swierdłowska zdecydowały o zamknięciu kościoła dla kultu religijnego i przejęciu go przez skarb miasta. W budynku urządzono bibliotekę, a ocalałe z grabieży resztki wystroju i sprzętów liturgicznych zostały przekazane do Swierdłowskiego Muzeum Ateizmu. W latach 30. XX wieku kolejne prześladowania spadły na miejscowych Polaków i katolików, a w 1937 roku rozstrzelano ostatniego proboszcza kościoła, ks. Franciszka Budrysa. Od lat 40. w budynku kościoła mieścił się dworzec autobusowy. Na początku lat 60. ukończono budowę nowego dworca, stary stał się więc bezużyteczny, dlatego w 1962 roku resztki dawnego kościoła zostały wysadzone.

Po 1991 roku

Kościół św. Anny w Jekaterynburgu na przełomie XIX i XX wieku.

W 1991 roku odnowiona została hierarchia katolicka w Rosji. W 1992 roku zarejestrowano parafię w Jekaterynburgu, której opiekunem był ksiądz Józef Świdnicki, kapłan podziemnego kościoła, który za swą działalność religijną w Związku Radzieckim odbył m.in. wyrok trzyletniej katorgi. Od 20 sierpnia 1993 roku proboszczem wspólnoty katolickiej, która liczyła wówczas niecałe 20 osób został pochodzący z diecezji siedleckiej ksiądz Jerzy Paczuski. Początki odnowionej parafii związane były z biznesmenem pochodzenia żydowskiego, Borisem Mersonem, który słysząc o wielkich darach finansowych jakie otrzymywała Matka Teresa z Kalkuty uznał, że działalność religijna może też być dochodowym interesem. Wraz z grupą osób, zgodnie z prawem rosyjskim, zarejestrował on parafię i sam stanął na jej czele jako "Prezydent Misji Katolickiej na Uralu", po czym wystąpił do administratora apostolskiego biskupa Josepha Wertha o przydzielenie księdza. Ksiądz Paczuski po przyjeździe do Jekaterynburga uświadomił Mersona czym jest katolicka parafia, jaka jest rola księdza oraz zasugerował, że jeśli w parafii chce pozostać musi się ochrzcić w obrządku katolickim. Boris Merson zrozumiał, że nic tu nie osiągnie i zerwał kontakty z parafią. Parafia nie posiadała kościoła, a Msze św., pod pozorem słuchania muzyki religijnej, celebrowane były w wynajmowanej sali koncertowej w jednym z domów kultury. Uczestniczyło w nich około dwudziestu osób, z czego połowa nie była ochrzczona. Parafia zdobyła wkrótce sobie pewien rozgłos w prasie i mediach jekaterynburskich, jako swego rodzaju ciekawostka, co zapewniło szybki wzrost liczby parafian i chętnych do chrztu.

W październiku 1995 roku zwrócono się do władz miasta o zwrot dawnego majątku parafialnego. Dzięki pomocy parafian udało się odnaleźć w archiwach miejskich wykaz nieruchomości i rzeczy skonfiskowanych należących do parafii przed prześladowaniami bolszewickimi. Były to trzy zabudowania: dawna plebania, dawna szkoła i dawna stajnia. 19 marca 1996 roku władze zwróciły należące wcześniej do wspólnoty, a 7 kwietnia tego samego roku odbyła się tam pierwsza uroczysta liturgia wielkoczwartkowa. Remont zabudowań, które były powoli zwracane parafii, postępował przy pomocy z Polski, m.in. kleryków z diecezji siedleckiej i drohiczyńskiej. Sam teren na którym znajdował się dawny kościół nie był możliwy do odzyskania, gdyż znajdowało się w tym miejscu rondo. Latem 1996 roku rozpoczęła się budowa nowego kościoła. Powstał on na fundamentach dawnej stajni. Świątynia za patronkę otrzymała św. Annę. W jego budowie brali udział sami wierni, a także seminarzyści z różnych diecezji polskich. Wsparcia oprócz Polaków udzielały także wspólnoty katolickie pochodzące m.in. z Włoch i Niemiec. Nowy kościół nawiązuje swym wyglądem i stylem architektonicznym do bryły zniszczonej przez władze sowieckie starej świątyni. Uroczysta konsekracja nastąpiła w okresie odpustu parafialnego ku czci św. Anny, 29 lipca 2000 roku, a wzięli w niej udział także nuncjusz apostolski John Bukovsky i ordynariusz diecezji Joseph Werth. Jeszcze 23 czerwca 2000 roku Swierdłowskie Obwodowe Muzeum Krajoznawcze przekazało parafii, skonfiskowaną przed laty przez bolszewików, figurę Serca Pana Jezusa. Parafii przekazany został też obraz przedstawiający Chrystusa i faryzeuszy, który znajdował się w oryginalnym wyposażeniu starego kościoła.

Kościół obecnie

Kościół św. Anny wraz z przykościelnymi zabudowaniami.

Po roku 2000 liczba parafian systematycznie wzrastała i osiągnęła liczbę około 300, po 2004 liczba ta wzrosła do około 500, z czego co niedzielę w Mszach św. uczestniczyło około 250 osób. Od 1998 roku przy parafii posługują Siostry Pallotynki. Zajmują się one edukacją, prowadząc szkołę niedzielną dla dzieci i katechezy dla dorosłych, a także zajmują się opieką nad starszymi i chorymi. Siostra Mirosława Włodarczyk wykłada też język polski na dwóch jekaterynburskich uniwersytetach. W styczniu 2001 roku parafię i kościół odwiedzili przedstawiciele rodziny Koziełł-Poklewskich, potomkowie głównych fundatorów. W czerwcu 2006 roku z okazji sto trzydziestej rocznicy powstania parafii, mszę w kościele odprawił nuncjusz Antonio Mennini. Udział w uroczystościach wzięli także m.in. konsul generalny Stanów Zjednoczonych, konsul generalny Wielkiej Brytanii oraz konsul generalny Niemiec. Przedstawiciele strony katolickiej spotkali się także z tej okazji z władzami Jekaterynburga oraz władzami obwodu swierdłowskiego. W 2008 roku z parafii odszedł ksiądz Paczuski, a zastąpił go urodzony w Duszanbe ksiądz Antoni Gsel. Kościół św. Anny położony jest w jekaterynburskim rejonie oktiabrskim, przy ulicy Nikołaja Gogola 9.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Kościoła św. Anny i parafii