Kościół św. Antoniego w Tworogu
 nr rej.:- A/1295/23 z 8 listopada 2023 (woj. śląskie)[1] - 665/66 z 28 maja 1966 (woj. katowickie)[2] | |||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
 Widok z północnego zachodu (2014) | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
ul. Kościelna | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Tworóg  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |||||||||||||||||
 50°31′54,58″N 18°43′19,39″E/50,531828 18,722053
| |||||||||||||||||
Kościół świętego Antoniego – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do parafii pod tym samym wezwaniem (dekanat Toszek diecezji gliwickiej).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Świątynia została wzniesiona na miejscu rozebranej kaplicy. Fundatorem kościoła był Karol von Gastheimb, natomiast jego budowniczym był architekt Krzysztof Worbs z Tarnowskich Gór. Uroczyście świątynia została poświęcona w 1817 roku. W latach 1905–1906 kościół został rozbudowany - budowla została powiększona o poprzeczną nawę (transept) i prezbiterium. Prace te zostały wykonane podczas urzędowania księdza proboszcza Mikołaja Knossalli[3].
Do zabytków kościoła należą m. in. słynący łaskami obraz św. Antoniego, ołtarz główny powstały w XVII wieku[4].
Podczas odpustu parafialnego, który odbył się 12 czerwca 2022 po raz pierwszy od ok. stu lat w kościele pojawił się zabytkowy obraz św. Antoniego. Wyeksponowano go w szklanej gablocie. Obraz jest datowany na XVII w. Z kroniki ks. Walentego Hoschecka – proboszcza parafii Tworóg i kronikarza z przełomu XVIII i XIX w. – dowiadujemy się, że obraz został umieszczony na nowym ołtarzu przez wielkiego czciciela św. Antoniego – hr. Franciszka de Colonna. Obraz zniknął jednak z kościoła, prawdopodobnie za czasów ks. Mikołaja Knossalli. Wtedy go wymieniono, a stary egzemplarz znalazł się najpierw w zakrystii, później w kostnicy cmentarnej i zapomniano o nim na lata. W 2022 r. zabytek wrócił do kościoła[5].
Dzwony[edytuj | edytuj kod]
Na wieży wiszą 4 dzwony. Dodatkowo na sygnaturce wisi jeden mały, tzw. sygnaturka, którym dzwoniono na podniesienie. Dzwon ten to jedyny instrument pochodzący z kościoła sprzed rozbudowany. Jest datowany na 1793 r. a powstał w opawskiej ludwisarni. Widnieje na nim napis: per Franciscum Stanke Oppaviae Anno 1793. Najstarszy dzwon z dużej wieży nosi imię Soli Deo Gloria (tylko Bogu chwała). Waży 560 kg i pochodzi z 1906 r. Został wykonany w Bochumer Verein (Związek HutniczoGórniczy w Bochum). Pozostałe trzy dzwony z tamtego okresu zostały zarekwirowane w czasie II wojny światowej. W 1957 roku pustkę na kościelnej wieży uzupełniły trzy nowe dzwony odlane w hucie Małapanew w Ozimku. Są to: ważący 460 kg dzwon św. Józef, Błogosławiona Maryja Dziewica o wadze 290 kg oraz najlżejszy dzwon św. Barbara ważący 205 kg. W 2022 roku dzwony przeszły generalny remont wykonany przez firmę Rduch Bells & Clocks. Prace trwały kilka tygodni, firma wymieniła m.in.: całą instalację elektryczną, zegar sterujący i serca. Wyremontowane dzwony rozbrzmiały ponownie wspólnym głosem 8 maja 2022 roku[6][5].
Organy[edytuj | edytuj kod]
Organy wybudowała firma Schlag & Söhne w 1901 roku jako opus 581. Instrument został wyremontowany w 2011 roku przez Henryka Hobera z Olesna. Koncert inauguracyjny po remoncie wykonał prof. Julian Gembalski[7].
Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Mixtur 3 fach | 1. Principal 8' | 1. Subbass 16' |
| 2. Gemshorn 4' | 2. Salicional 8' | 2. Bassflöte 8' |
| 3. Octave 4' | 3. Gedackt 8' | 3. Cello 8' |
| 4. Gambe 8' | 4. Aeoline 8' | |
| 5. Hochflöte 8' | 5. Traversflöte 4' | |
| 6. Principal 8' | ||
| 7. Bourdon 16' |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-12-15].
- ↑ Tworóg, Świętego Antoniego (Dekanat Toszek). diecezja gliwicka. [dostęp 2019-12-15]. (pol.).
- ↑ Tworóg, Kościół św. Antoniego. Polska Niezwykla.pl. [dostęp 2019-12-15]. (pol.).
- ↑ a b Co nowego w starych murach kościoła? – TWG Kurier [online] [dostęp 2024-01-25] (pol.).
- ↑ Dzwonnica w Tworogu odsłania tajemnice – TWG Kurier [online] [dostęp 2024-01-25] (pol.).
- ↑ Tworóg ( Kościół św. Antoniego Padewskiego) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2024-01-25] (pol.).