Kościół św. Euzebiusza w Rzymie
| Kościół tytularny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Rzym |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Parafia | |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | |
Położenie na mapie Rzymu | |
Położenie na mapie Włoch | |
Położenie na mapie Lacjum | |
| 41°53′47″N 12°30′13″E/41,896272 12,503719 | |
| Strona internetowa | |
Kościół św. Euzebiusza w Rzymie (wł. Chiesa di Sant'Eusebio) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.
Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym[1]. Jest też kościołem stacyjnym z piątego piątku Wielkiego postu.
Lokalizacja
[edytuj | edytuj kod]Kościół znajduje się w XV Rione Rzymu – Esquilino przy Piazza Vittorio Emanuele II 12/A[2].
Patron
[edytuj | edytuj kod]Patronem świątyni jest św. Euzebiusz – rzymski prezbiter, który poniósł śmierć za wiarę chrześcijańską w III[1] lub IV wieku.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o Titulus Eusebii pochodzi z 474 roku z katakumb świętych Marcelina i Piotra ad duas Lauros[2]. Kościół został odrestaurowany w 750 roku, a później w tym samym stuleciu przebudowano go. Kolejna przebudowa i rekonsekracja miały miejsce w 1238 roku[1]. Mniej więcej w tym też czasie wybudowano dzwonnicę[1]. W 1289 roku kościół został przekazany celestynom[2], którzy obok wybudowali klasztor[1].
W 1600 roku ołtarz główny, prezbiterium i chór zostały przebudowane przez Onorio Longhi. W 1711 roku przebudowę kościoła pod patronatem kardynała Enrico Enríqueza rozpoczął Carlo Stefano Fontana (bratanek bardziej znanego Carlo Fontany), którego dziełem jest fasada. Kolejna przebudowa została rozpoczęta w 1753 roku przez Nicolò Picconi, trwała ona około sześciu lat[1].
W 1810 roku kongregacja celestynów została zlikwidowana. Kompleks otrzymali jezuici, którzy zostali z kolei usunięci z niego w 1873 roku. W 1889 roku przy kościele powołano do życia parafię[1].
Architektura i sztuka
[edytuj | edytuj kod]Fasada
Dolna kondygnacja fasady ma pięć łuków prowadzących do loggii oraz cztery pilastry doryckie podtrzymujące belkowanie. Środkowy łuk jest nieco szerszy od pozostałych, ze zdobieniem i muszlą u góry, w przestrzeni pod nim znajduje się figura Matki Bożej z Dzieciątkiem[1].
Druga kondygnacja fasady ma pięć prostokątnych okien o jednakowych rozmiarach, oddzielonych czterema jońskimi pilastrami, podtrzymującymi belkowanie z dedykacją i rokiem 1711. Powyżej znajduje się trójkątny tympanon, który zasłonięty jest w znacznym stopniu przez półokrągły naczółek z herbem papieża Klemensa XII[1].
Dzwonnica
Z prawej strony fasady widoczna jest XIII-wieczna ceglana dzwonnica, która w rzeczywistości znajduje się w północnym rogu klasztoru. Nakryta jest piramidalnym daszkiem, każda strona ma trzy otwory utworzone przez arkadę podzieloną wapiennymi kolumnami[1].
Wnętrze kościoła
Wnętrze kościoła jest trójnawowe, nawy boczne od nawy środkowej oddzielają cztery arkady po każdej stronie z podwójnymi pilastrami jońskimi[1].
Na suficie nawy głównej znajduje się fresk przedstawiający św. Euzebiusza w chwale autorstwa Antona Raphaela Mengsa z 1757 lub 1759 roku[1].
Barokowy ołtarz główny z czerwonego i białego marmuru ma cztery kolumny korynckie. W ołtarzu umieszczono obraz Madonny z Dzieciątkiem autorstwa Pompeo Batoni. Malowidło to wmontowano w relief, który w dolnej części przedstawia dwóch świętych czczących wizerunek (św. Euzebiusz po lewej i św. Wincenty po prawej). W trójkątnym naczółku ołtarza znajduje się obraz przedstawiający Apoteozę św. Eustachego[1].
W prezbiterium znajdują się dwa ołtarze boczne. Ołtarz po lewej zawiera malowidło Elekcja papieża Celestyna autorstwa Andreasa Rutharda, natomiast ołtarz po prawej przedstawia św. Benedykta, namalowanego przez Cesare Rossetti[1].
Za ołtarzem głównym znajduje się rzeźbiony w drewnie orzechowym chór z 1556 roku przeznaczony dla mnichów celestyńskich. W chórze znajduje się ołtarz z Ukrzyżowaniem autorstwa Cesare Rossetti (msza dla wspólnoty monastycznej był sprawowana przy tym ołtarzu w dni powszednie). W chórze wisi także obraz Matki Bożej ze świętymi Euzebiuszem i Wincentym autorstwa Baldasare Croce, który wcześniej był obrazem ołtarza głównego[1].
Kardynałowie prezbiterzy
[edytuj | edytuj kod]Kościół św. Euzebiusza jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Eusebii)[3]. Tytuł ten został zlikwidowany przez Grzegorza XVI w 1841 roku i przywrócony przez Piusa IX 25 czerwca 1877 roku[3].
- Pascasius (w 499)
- Donus (w 595)
- Stefan (w 745)
- Theopamptus (w 761)
- Kwiryniusz (w 853)
- Jan (w 869)
- Robert de Paris (1100-1112 i ponownie 1123)
- Jan OSB (1116–1122)
- Piotr[a] (1130)
- Amat[a] (1131–1138?)
- Ruggiero di San Severino OSB (1180–1221)
- Nicolas Caignet de Fréauville OP (1305–1323)
- Raymond de Mostuejouls (1327–1335)
- Nicola Fabriani[b] (1328)
- Étienne de Poissy (1368–1373)
- Guglielmo Sanseverino (1378)
- Francesco Moricotti Prignani (1378 – ok. 1383)
- Aymeric de Magnac[c] (1383–1385)
- Amaury de Lautrec[c] (1385–1390)
- Alamanno Adimari[d] (1412–1422)
- Henry Beaufort (1426–1447)
- Astorgio Agnensi (1449–1451)
- Richard Olivier de Longueil (1462–1470), ; in commendam (1470)
- Oliviero Carafa (1470–1476); in commendam (1476–1511)
- Pietro Accolti (1511–1523); in commendam (1523–1527)
- Benedetto Accolti (1527–1549)
- Francisco Mendoza de Bobadilla (1550–1566)
- Antonio Carafa, kardynał diakon pro hac vice (1568–1573), kardynał prezbiter (1583–1584)
- Giulio Canani (1584–1591)
- Camillo Borghese (1596–1599)
- Arnaud d’Ossat (1599–1604)
- Ferdinando Taverna (1604–1619)
- Jean de Bonsi (1621)
- Marcantonio Gozzadini (1621–1623)
- Lucio Sanseverino (1623)
- Giacomo Cavalieri (1626–1629)
- Giovanni Battista Pamphili (1630–1644)
- Girolamo Grimaldi-Cavalleroni (1644–1655)
- Nicola Guidi di Bagno (1657–1663)
- Paolo Emilio Rondinini (1668)
- Carlo Gualterio (1669–1673)
- Camillo Massimi (1673–1677)
- Pierre de Bonzi (1689–1703)
- Francesco Martelli (1706–1717)
- Imre Csáky (1721–1732)
- Pompeo Aldrovandi (1734–1752)
- Enrico Enriquez (1754–1756)
- Jean-François-Joseph Rochechouart (1762–1777)
- Guglielmo Pallotta (1777–1782)
- Giovanni Andrea Archetti (1785–1800)
- Giuseppe Firrao (1801–1830)
- Paolo Polidori (1834–1841)
- tytuł zlikwidowany (1841–1877)
- Johann Rudolf Kutschker (1877–1881)
- Domenico Agostini (1882–1886)
- Cölestin Josef Ganglbauer OSB (1886–1889)
- Joseph-Alfred Foulon (1889–1893)
- Benito Sanz y Forés (1893–1895)
- Antonio María Cascajares y Azara (1896–1898)
- Agostino Richelmy (1899–1911)
- János Csernoch (1914–1927)
- Carlo Minoretti (1929–1938)
- Juan Gualberto Guevara (1946–1954)
- Franz König (1958–2004)
- Daniel DiNardo (2007 – nadal)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Mianowany przez antypapieża Anakleta II
- ↑ Mianowany przez antypapieża Mikołaja V
- ↑ a b Mianowany przez antypapieża Klemensa VII
- ↑ Mianowany przez antypapieża Jana XXIII