Kościół św. Katarzyny w Zamościu

Kościół św. Katarzyny w Zamościu
	kl.V-Oa/18/57 z dnia 20.02.1957 r.; oraz A/248 z 20.02.1983 r.
	kościół filialny
	; Elewacja wschodnia
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Zamość
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła w Zamościu
Wezwanie	św. Katarzyna z Aleksandrii
Historia
Data zakończenia budowy	1680–1686
Dane świątyni
Styl	barok
Architekt	Jan Michał Link
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
	Położenie na mapie Zamościa Kościół św. Katarzyny w Zamościu
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Katarzyny w Zamościu
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Kościół św. Katarzyny w Zamościu
	50°43′07,6883″N 23°15′08,4323″E/50,718802 23,252342
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Katarzyny w Zamościu – barokowy kościół na Starym Mieście w Zamościu, wzniesiony w II poł. XVII wieku. Jest to kościół filialny wchodzący w skład parafii katedralnej pw. Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła.

Bliźniaczą względem zamojskiego kościoła świątynią jest Kościół św. Michała Archanioła w Sandomierzu.

Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]

Poreformacki kościół św. Katarzyny znajduje się w północnej części zamojskiej starówki, z głównym wejściem od południa (niewielki placyk J. Jaroszewicza połączony z ul. L. Zamenhofa).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kościół i klasztor reformatów ufundował IV ordynat Ordynacji Zamojskiej, Marcin Zamoyski oraz Hieronim Żaboklicki, ówczesny chorąży bracławski, związany z rodziną Zamoyskich. Budowa założenia według projektu J. M. Linka miała miejsce w latach 1680–1686. Początkowo była to świątynia pw. św. Andrzeja – do czasu rozbiorów Polski.

Okres pod zaborem austriackim[edytuj | edytuj kod]

Po przejęciu miasta przez Austrię, jeszcze w XVIII wieku dokonano kasaty zakonu, a w 1806 przeznaczono ją na magazyn wojsk austriackich.

Okres pod zaborem rosyjskim[edytuj | edytuj kod]

Po przejęciu miasta przez kolejnego zaborcę, Rosję, klasztor został rozebrany, a budynek kościoła, tak jak większość pozostałych obiektów w okresie zaborów, pozbawiono wielu elementów architektury i wystroju na styl klasycystyczny, m.in. rozebrano barokowe szczyty oraz sygnatury. Niemniej jednak zachowane zostało barokowe sklepienie krzyżowo-kolebkowe czy też pilastry i płyciny na ścianach od zewnątrz.

Okres po I wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości mieścił się tu przez krótki okres teatr, ale ostatecznie, po renowacji w latach 1925–1926, przywrócono budynkowi funkcję kościoła (szkolnego) pw. św. Katarzyny (1927). Podczas II wojny światowej w krypcie pod kościołem ukryto skrzynię z obrazem Hołd pruski Jana Matejki^[2].

Okres po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]

Po II wojnie światowej pojawił się tu marmurowy pomnik z urną wypełnioną prochami profesorów i uczniów zamojskich szkół średnich, jakich pozbawiono życia w czasie tej wojny. Ponadto znajdują się tu relikwie św. Andrzeja Boboli, a od niedawna relikwie św. Pio z Pietrelciny sprowadzone z Włoch. W roku 1939 w podziemiach kościoła przetrzymywano obraz Jana Matejki Hołd Pruski, który był wówczas poszukiwany przez Niemców. Obraz po niecałych trzech miesiącach trafił z powrotem do Krakowa.

Pod koniec lat 90. minionego stulecia przywrócono pierwotny wygląd zewnętrzny kościoła, zwłaszcza dach i szczyty od frontu, pośrodku i przy tylnej ścianie; wzbogacono również elewacje. Później przeprowadzono także prace remontowe wewnątrz świątyni. Po zachodniej stronie, w miejscu dawnego klasztoru, planowana jest budowa „Domu Trzeciego Tysiąclecia im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego”^[3].

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

We wnętrzu tego jednonawowego kościoła można zauważyć takie elementy wystroju jak drewniane ołtarze, późnobarokowy obraz św. Katarzyny pod Madonną z Dzieciątkiem (I poł. XVIII wieku), rzeźby aniołów w stylu rokoko oraz obrazy miejscowych malarzy (z XX wieku) przedstawiające m.in. św. Huberta, św. Teresę. Jest tu także chór oparty o 3 arkady z kolumnami.