Kościół św. Małgorzaty w Poznaniu
 nr rej. 423/Wlkp/A(z 14 lutego 1930 i z dnia 16 października 2006) wspólnie z kościelnym cmentarzem, murowanym ogrodzeniem, bramą i furtą[1] | |||||||||||||||
| kościół pomocniczy | |||||||||||||||
 barokowa brama, niedokończona wieża i szczyt elewacji zachodniej oraz elewacja południowa | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia |
archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu | ||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||
 52°24′40,38″N 16°57′15,99″E/52,411217 16,954442
| |||||||||||||||
Kościół pw. św. Małgorzaty Panny i Męczenniczki – gotycki, zabytkowy kościół stojący na Rynku Śródeckim w Poznaniu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Świątynia powstała w I poł. XIII w. (pierwsza wzmianka pochodzi z 1253 r.), a następnie została przebudowana na przełomie XV i XVI w. W XVII i XVIII w. dobudowano dwie kaplice, wieżę i zakrystię. W 1665 r. ówczesny proboszcz Stanisław Grudowicz (zm. 1684) wstąpił do zakonu filipinów, kościół zaś przeszedł w ręce zgromadzenia. Po kasacie klasztoru w 1805 r. świątynię przejęła parafia archikatedralna, czyniąc z niego swój kościół pomocniczy. W latach 1946–1947 przeprowadzono gruntowny remont, podczas którego odsłonięto część średniowiecznych detali.
Opis budynku
[edytuj | edytuj kod]Kościół znajduje się na skraju nieistniejącego już Rynku Śródeckiego (historycznie zachowany w postaci nazwy ulicy). Otacza go mur, a na teren świątyni prowadzi barokowa brama z 1786 r. Do zachodniej elewacji przylega podparta szkarpami nieukończona gotycka wieża, w której znajdują się dwa ostrołukowe wczesnogotyckie portale datowane na I poł. XIII w. Trzeci portal, nie prowadzący jak dwa poprzednie do kruchty, lecz do nawy jest nieco młodszy. W podpierającej wieżę szkarpie północnej znajduje się płyta nagrobna wykonana z piaskowca upamiętniająca Wojciecha Reutha (zm. 1710). Wyryty na niej łaciński napis głosi, iż był to polski rycerz, który wędrował przez Moskwę, Trację i Rzym, po czym został księdzem w tym kościele. Ponad wieżą widać średniowieczny, schodkowy szczyt. Do północnej i południowej elewacji przylegają kaplice zwieńczone późnorenesansowymi szczytami. Do prezbiterium od strony północnej przylega zakrystia przykryta łamanym dachem.
Opis wnętrza
[edytuj | edytuj kod]Wnętrze jednonawowe, prezbiterium trójścienne nakryte sklepieniem gwiaździstym pokrytym rośliną polichromią zaprojektowaną przez Wacława Taranczewskiego. W prezbiterium znajduje się architektoniczny ołtarz, a nad przejściem do zakrystii wisi pochodzący z poznańskiego warsztatu obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem na półksiężycu pochodzący z ok. 1600 r., łączący w sobie cechy renesansowe i gotyckie. Ambona i chrzcielnica, stiukowe, wykonane w stylu rokokowym, pochodzą z połowy XVIII w. W północnej kaplicy św. Barbary (Najśw. Serca Pana Jezusa) znajduje się drugi z namalowanych w Poznaniu obrazów Madonna z Dzieciątkiem wśród muzykujących aniołów datowany na około 1630. W ołtarzu południowej kaplicy św. Filipa Nereusza umieszczono stiukową płaskorzeźbę pochodzącą z XVIII w. a ukazującą św. Filipa podczas modlitwy. Kolejne dwa cenne obrazy znajdują się kolejno: przy wejściu pod chórem – Chrystus przy słupie z pocz. XVII w., oraz w zakrystii portret wspomnianego już Stanisława Grudowicza.
W pobliżu kościoła, na północny zachód, znajduje się klasztor filipinów.
Oprócz stale odbywającej się w kościele liturgii w obrządku rzymskim, była tam sprawowana 21 kwietnia 2018 pierwsza w historii Poznania Msza ormiańskokatolicka pod przewodnictwem ks. prof. dr hab. Józefa Naumowicza[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 155 [dostęp 2010-09-30].
- ↑ Poznań, Kościół św. Małgorzaty (Śródka). [dostęp 2024-09-20]. (pol.).
- ↑ Armen, Harmonogram Mszy św. ormiańskokatolickich w Polsce [online], ordynariat.ormianie.pl [dostęp 2025-01-10] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Franciszek Jaśkowiak, Włodzimierz Łęcki, Poznań i okolice. Przewodnik, Warszawa: Sport i Turystyka, 1983, ISBN 83-217-2434-5, OCLC 830219702.
- Zbigniew Szymanowski, Marta Tomczyszyn, Poznań, Bielsko-Biała: Pascal, 1999, ISBN 83-87696-24-2, OCLC 749589201.
- Jerzy Sobczak, Kościoły Poznania, Zbigniew Szmidt, Michał Woźniak (ilustr.), Poznań: Wydawnictwo Debiuty, 2006, ISBN 83-922466-4-0, OCLC 832205456.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Obszary Systemu Informacji Miejskiej | |
|---|---|
| Osiedla mieszkaniowe | |
| Atrakcje turystyczne |
|
| Tereny zielone | |
| Ulice, place i ronda | |
| Mosty | |
| Miejsca kultu religijnego | |
| Pozostałe |
