Kościół św. Mikołaja w Truskolasach

Kościół św. Mikołaja w Truskolasach
	nr rej.:; - A/1108/22 z 30.12.2022 (woj. śląskie); - 1108/69 z 27.12.1968 (woj. katowickie); - 66/76/A z 17.02.1978 (woj. częstochowskie)
	kościół parafialny
	; Kościół pw. św. Mikołaja
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Truskolasy
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Mikołaja w Truskolasach
Wezwanie	św. Mikołaja
	Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki	Matka Boska Truskolaska Łaskawa
Historia
Data zakończenia budowy	1737
Data poświęcenia	1746
Fundator	Józef Winner
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 7
	Położenie na mapie gminy Wręczyca Wielka Kościół św. Mikołaja w Truskolasach
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Mikołaja w Truskolasach
	Położenie na mapie województwa śląskiego Kościół św. Mikołaja w Truskolasach
	Położenie na mapie powiatu kłobuckiego Kościół św. Mikołaja w Truskolasach
	50°51′59,75″N 18°49′46,70″E/50,866597 18,829639
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół św. Mikołaja w Truskolasach – zabytkowy kościół rzymskokatolicki znajdujący się w Truskolasach w gminie Wręczyca Wielka, w powiecie kłobuckim, w województwie śląskim. Jest kościołem parafialnym, pod wezwaniem św. Mikołaja z Miry i sanktuarium Matki Bożej Truskolaskiej w dekanacie truskolaskim, w archidiecezji częstochowskiej.

Świątynia znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kościół został zbudowany staraniami Józefa Winnera (dzierżawcy starostwa krzepickiego) w roku 1737, konsekracja świątynia miała miejsce 26 listopada 1746 r. Do 1810 r. kościół podlegał parafii św. Marcina w Kłobucku, która należała do Zakonu Kanoników Regularnych^[2]. Świątynia była kilkukrotnie remontowana: w 1835 r. naprawiono i obniżono pochylone wieże, obniżono poziom dachu i pokryto go na nowo gontami, w latach 1871-1881 odnowiono wnętrze. W 1877 wichura uszkodziła jedną z wież kościoła tak mocno, że podjęto decyzję o ich rozbiórce. W 1881 ściany oszalowano deskami (w miejsce wcześniejszych gontów). W latach 80. XX wieku dach kościoła pokryto blachą.

W latach 2006–2007 przeprowadzono gruntowny remont kościoła, w wyniku którego między innymi wymieniono zniszczone elementy konstrukcyjne (podwaliny, część belek zrębowych i słupów, część belek więźby), wymieniono deski sklepienia pozornego oraz przywrócono gont na dachu i ścianach.

W 2009 r. Kościół św. Mikołaja w Truskolasach został laureatem konkursu „Zabytek Zadbany” organizowanego przez Generalnego Konserwatora Zabytków. Barokowa świątynia otrzymała laur za „przeprowadzenie kompleksowego remontu drewnianego kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja w Truskolasach, z 1. poł. XVIII wieku”^[3].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół wzniesiony został na wzgórzu. Jest nieorientowany z prezbiterium skierowanym na północny wschód. Wybudowany z drewna w konstrukcji zrębowej, pierwotnie na kamiennej podmurówce. Pierwotnie posiadał z frontu dwie wieże. Prezbiterium jest wydłużone, zamknięte trójbocznie. Korpus nawowy na rzucie wydłużonego prostokąta, podzielony jest słupami na dwie wąskie nawy boczne i szeroką nawę środkową. Do nawy przylegają dwie symetryczne kaplice (Matki Boskiej Szkaplerznej oraz św. Józefa) zamknięte trójbocznie, tworzące pseudotransept. Do prezbiterium od strony północno-zachodniej przylega prostokątna zakrystia. Dachy kościoła są dwuspadowe, nad nawą znajduje się czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę przekryta smukłym dachem namiotowym.

Nawa, prezbiterium oraz kaplice przesklepione są pozornym sklepieniem kolebkowym wykonanym z desek.

Wyposażenie[edytuj | edytuj kod]

Wyposażenie kościoła w większości jest późnobarokowe.

Ołtarze:

ołtarz główny późnobarokowy z cudownym obrazem Matki Bożej Truskolaskiej i relikwiami św. Walentego i św. Teodory oraz obrazem św. Mikołaja na zasłonie,
ołtarz boczny lewy pw. św. Franciszka, późnobarokowy,
ołtarz boczny prawy pw. św. Antoniego, barokowy,
ołtarz św. Józefa w kaplicy północno-zachodniej oraz obrazem św. Barbary na zasłonie,
ołtarz św. Rocha w kaplicy północno-zachodniej, rokokowy,
ołtarz Matki Bożej Szkaplerznej w kaplicy południowo-wschodniej z obrazem "Przemienienie Pańskie" na zasłonie, barokowy,
ołtarz z rzeźbą "Ukrzyżowanie" w kaplicy południowo-wschodniej

Ambona pochodzi z 2. połowy XVII wieku, przerobiona została w 1880 roku. Na belce tęczowej umieszczona jest rzeźbiarska Grupa Ukrzyżowania.

Polichromię w kaplicach i na ścianach prezbiterium namalował Wacław Skomierski w latach 1903–1907. Na sklepieniu prezbiterium znajdują się przedstawienia świętych wykonane przez Stanisława Ligonia w roku 1914.

Obraz Matki Bożej Truskolaskiej[edytuj | edytuj kod]

W ołtarzu głównym kościoła znajduje się obraz Matki Boskiej Truskolaskiej w srebrnej sukience – słynący z cudów^[4]^[5]. Obraz przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii. Wykonany został w technice olejnej na płótnie. Jego autorem jest malarz Bobrowski z Widawy nad rzeką Niecieczą. Według legendy obraz "oddany był w zastaw kowalowi Grzegorzowi Knosze, podczas pierwszego najazdu Szwedów >>rzucony pod ławę<<, odnaleziony i umieszczony w kaplicy za wsią, ponownie sprowadzony do kościoła, co spowodowała jasność otaczająca wizerunek"^[2]. W 1686 r. obraz został uznany za łaskawy. Po uznaniu obrazu za cudowny, za zezwoleniem biskupa Mikołaja Obornickiego, umieszczono go w głównym ołtarzu kościoła^[6]. W roku 1736 rozebrano stary kościół i wybudowano nowy, wtedy to obraz uroczyście umieszczono w ołtarzu głównym nowego kościoła, gdzie znajduje się do dzisiaj.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Kościół w 2 poł. XIX wieku
Kościół około 1870 roku
Front kościoła sprzed remontu (2005)
Kościół po remoncie (2008)
Ołtarz główny z cudownym obrazem Matki Bożej Truskolaskiej
Ołtarz św. Józefa
Ambona

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 24 lutego 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-02-26]
↑ ^a ^b Anna Sypek: Kościół pw. św. Mikołaja w Truskolasach. Prace konserwatorskie w latach 2006–2010. W: Wiadomości konserwatorskie woj. śląskiego tom 3 Architektura drewniana. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2011, s. 83-98. ISBN 978-83-85871-62-0.
↑ Maciej Rymkiewicz: Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków 2009. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 23.04.2009. [dostęp 2009-04-25].
↑ W. Nowakowski (Wacław z Sułgostowa), O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej. Wiadomości historyczne, bibliograficzne i ikonograficzne, Kraków 1902, s. 675
↑ A. Głębocki, Kościół w Truskolasach, „Kłosy” 1873, T. XVII, nr 425,
↑ broszurka "Jubileusz 270-lecia kościoła pw. św. Mikołaja w Truskolasach" wydana przez parafię w Truskolasach

[1] Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 24 lutego 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-02-26]

[sypek_2011-2] Anna Sypek: Kościół pw. św. Mikołaja w Truskolasach. Prace konserwatorskie w latach 2006–2010. W: Wiadomości konserwatorskie woj. śląskiego tom 3 Architektura drewniana. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2011, s. 83-98. ISBN 978-83-85871-62-0.

[3] Maciej Rymkiewicz: Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków 2009. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 23.04.2009. [dostęp 2009-04-25].

[4] W. Nowakowski (Wacław z Sułgostowa), O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej. Wiadomości historyczne, bibliograficzne i ikonograficzne, Kraków 1902, s. 675

[5] A. Głębocki, Kościół w Truskolasach, „Kłosy” 1873, T. XVII, nr 425,

[6] roszurka "Jubileusz 270-lecia kościoła pw. św. Mikołaja w Truskolasach" wydana przez parafię w Truskolasach

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]