Kościół św. Trójcy w Toruniu

Kościół św. Trójcy w Toruniu

A/210 z 28 marca 1990
dawniej kościół parafialny, obecnie kino-galeria, siedziba Fundacji Tumult
Widok z wieży kościoła św. Jakuba
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Wyznanie	protestanckie
Kościół	luterański
Imię	Trójcy Świętej
Historia Data rozpoczęcia budowy czerwiec 1818 Data zakończenia budowy 1824 Data zamknięcia 1939 Aktualne przeznaczenie kino-galeria Poprzednie wyznanie protestantyzm (1824-1927), prawosławie (1927-1939)
Dane świątyni Styl styl arkadowy Architekt Karl Friedrich Schinkel Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • cegła 24,95 m 40,18 m 16,79 m Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 40 m Liczba naw 1
Położenie na mapie Torunia Kościół św. Trójcy w Toruniu
Położenie na mapie Polski Kościół św. Trójcy w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kościół św. Trójcy w Toruniu
53°00′42″N 18°36′39″E

Położenie budowli na planie Zespołu Staromiejskiego

Kościół św. Trójcy w Toruniu – dawna świątynia ewangelicka, obecnie siedziba Fundacji Tumult w Toruniu.

Lokalizacja

Kościół znajduje się we wschodniej części Zespołu Staromiejskiego, na Rynku Nowomiejskim.

Historia

Wcześniej na tym miejscu stał gotycki Ratusz Nowomiejski, zamieniony w 1668 roku na kościół ewangelicki (luterański) pod wezwaniem Trójcy Św. Na skutek złego stanu technicznego przystąpiono w 1818 roku do jego rozbiórki. W 1824 roku ukończono budowę obecnego, w tzw. stylu arkadowym (Rundbogenstil), z klasycystycznym wnętrzem, według projektu dostarczonego przez Wyższą Deputację Budowlaną opracowanego prawdopodobnie z dużym udziałem Karla Friedricha Schinkla. Do 1927 roku w budynku znajdował się kościół ewangelicko-unijny. Od 27 lutego 1927 roku do września 1939 budynek pełnił funkcję cerkwi prawosławnej św. Mikołaja.

Po II wojnie światowej w budynku urządzono magazyny. W 1994 roku dokonano renowacji, w latach 1993-1999 odbywał się w nim Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage. Od początku XXI wieku w budynku odbywają się coroczne obchody Święta Reformacji, organizowane przez ewangelikalne Kościoły protestanckie, zrzeszone w Toruńskim Przymierzu Protestanckim.

W 1990 roku obiekt wpisano do rejestru zabytków. W 2005 roku odnowiona została wieża dawnego kościoła, a także elewacja zachodnia, natomiast na początku 2006 roku elewacja południowa i północna.

Część wyposażenia kościoła (w tym XVIII-wieczny obraz Adoracja Baranka Apokaliptycznego) została przeniesiona do kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Szczepana przy Wałach gen. Sikorskiego. Stamtąd w latach 50. XX w. obraz ołtarzowy "Chrystus Zmartwychwstały", malowany przez Paula Händlera 1891 roku dostał się do ewangelickiego kościoła św. Trójcy w Warszawie, a klasycystyczne retabulum do Starej Iwicznej. Dzwony przeniesiono do katedry w Pelplinie, ambonę do kościoła św. Antoniego na Wrzosach w Toruniu. Organy uległy całkowitej dewastacji.

Galeria

• 

  Front kościoła

• 

  Kościół na starej pocztówce

• 

  Widok od strony południowej

• 

  Widok od strony zachodniej

Zobacz też

• Zabytki w Toruniu
• Religia w Toruniu
• Budowle sakralne w Toruniu
• Turystyka w Toruniu

Bibliografia

• Marian Arszyński, Nowomiejski kościół ewangelicki w Toruniu - przyczynek do dziejów architektury pierwszej połowy XIX wieku na Pomorzu [w:] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. 25 (293), 1994, s. 169-188 [1]
• Eva Börsch-Supan, unter Mitw. von Zofia Ostrowska-Kębłowska, Die Provinzen Ost- und Westpreussen und Grossherzogtum Posen, München, Berlin, Deutscher Kunstverlag, 2003, ISBN 3-422-06380-3 (Karl Friedrich Schinkel Lebenswerk, Bd. 18), s. 270-278
• Reinhard Uebrick, Thorn : [illustrieter Führer], Gdańsk (Danzig), 1903 [2]
• Sylwia Grochowina. Związki wyznaniowe w Toruniu w latach 1939-1945. „Rocznik Toruński”. 30, 2003. 

Linki zewnętrzne

• Dawny kościół ewangelicki św. Trójcy