Kościół Apostołów w Betsaidzie
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Izraela  | |||||||||
 32°53′36,2″N 35°37′08,4″E/32,893389 35,619000
| |||||||||
Kościół Apostołów – bizantyńska świątynia chrześcijańska istniejąca w pierwszych wiekach naszej ery nad północnym brzegiem jeziora Tyberiadzkiego w północnym Izraelu[1]. O istnieniu tego kościoła i usytuowaniu go na miejscu domu apostołów Piotra i Andrzeja mówi chrześcijańska tradycja[2]. O tej budowli wspominał w 765 roku podróżujący po Palestynie św. Willibald, biskup Eichstätt. Relacjonował on, że w Betsaidzie widział kościół zbudowany na miejscu domu Piotra i Andrzeja[1][3]:
... stamtąd [z Kafarnaum], udali się do Betsaidy, do miasta Piotra i Andrzeja: w miejscu w którym pierwotnie stał ich dom jest teraz kościół[4][5].
W 2018 roku, podczas prac proadzonych w obrębie stanowiska archeologicznego w małej beduińskiej osadzie Al-Aradż (Beit Habek) na północnym brzegu jeziora Tyberiadzkiego, archeolodzy odkryli ślady istnienia ruin budowli o przeznaczeniu sakralnym. Odkryte zostały wówczas fragmenty marmurowych bloków, które najprawdopodobniej oddzielały prezbiterium kościoła od pozostałej części[6][7]. Znaleziono wówczas małe szklane elementy, które stanowiły składowe części mozaiki wykonanej we wnętrzu bazyliki – prawdopodobnie pochodzącej ze środkowej nawy[7]. Fakt odkrycia śladów istnienia mozaiki stanowił potwierdzenie, że były to ruiny świątyni, bowiem w czasach, kiedy prawdopodobnie powstawała, zdobienia takie wykonywano jedynie w obiektach sakralnych[7][2]. Prace badawcze na terenie Al-Aradż były prowadzone od 1987 roku. Archeolodzy odkryli już tam główne fortyfikacje z IX wieku p.n.e., fragmenty zabudowań rzymskiej wioski, elementy sprzętu rybackiego (żelazne kotwice i haczyki), monety, ceramikę, naczynia kamienne, fragmenty dachówek i wapienia z chrześcijańskim symbolem[2][3]. Te elementy stanowią dla archeologów podstawę do identyfikowania tego miejsca jako biblijnej Betsaidy. Badacze wskazują, że odkrycie ruin chrześcijańskiej bazyliki stanowi znaczne wzmocnienie tej tezy[1].
Odkryte ślady ruin budowli w Al-Aradż są położone w odległości 2 km od At-Tall[1], które w przeszłości także bywało wskazywane jako kandydat do identyfikacji jako starożytna Betsaida[8][6]. Naukowcy nie dokonali datowania ruin kościoła, ale przyjmują, że pochodzą z V wieku naszej ery[2][6].
Prace wykopaliskowe były prowadzone przez archeologów z Kinneret College oraz z Center for the Study of Ancient Judaism and Christian Origins[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Stephen Weizman: Ancient Galilee church unearthed, said to be home to apostles Peter and Andrew. timesofisrael.com, 2019-07-19. [dostęp 2019-07-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Ed Whelan: Church of the Apostles Found? Archaeologists Claim Byzantine-Era Church is Highly Significant. ancient-origins.net, 2019-07-19. [dostęp 2019-07-31]. (ang.).
- ↑ a b c (The news staff): Archeologists Uncover The Church Of The Apostles. science20.com, 2019-07-30. [dostęp 2019-07-31]. (ang.).
- ↑ Przemysława Nowogórski: „Miejsce Betsaidy w historii” [w: „Starożytna Palestyna w badaniach polskich” pod red. Ilony Skupińskiej-Løvset, Przemysława Nowogórskiego]. Łódź: Wydaw. Uniwersytetu Łódzkiego, 2003, s. 129–136. ISBN 83-7171-670-2.
- ↑ Donato Baldi: Enchiridion Locorum Sanctorum. Documenta S. Evangelii loca respicientia. Jerozolima: Franciscan Printing Press, 1982, s. 382.
- ↑ a b c Ruth Schuster: Church of the Apostles Found by Sea of Galilee, Archaeologists Claim. Ha-Arec. [dostęp 2019-07-31]. (ang.).
- ↑ a b c Interia.pl: Nad morzem Galilejskim odkryto kościół Apostołów. Interia.pl, 2019-07-31. [dostęp 2019-08-02]. (pol.).
- ↑ R. Steven Notley. Et-Tell Is Not Bethsaida. „Near Eastern Archaeology”. 70 (4), s. 220-230, 2007. The University of Chicago Press & The American Schools of Oriental Research. DOI: 10.2307/20361336. ISSN 1094-2076. (ang.).