Kościół Gustawa Wazy w Sztokholmie

Kościół Gustawa Wazy
w Sztokholmie
*Gustaf Vasa kyrka*
	kościół parafialny
	; Kościół Gustawa Wazy
Państwo	Szwecja
Miejscowość	Sztokholm
Wyznanie	protestanckie
Kościół	luterański
Parafia	Gustav Vasa församling
Imię	Gustaw I Waza
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1901
Data zakończenia budowy	1906
Data poświęcenia	10 czerwca 1906
Dane świątyni
Styl	neobarok
Architekt	Agi Lindegren
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Kopuła; • liczba kopuł; • wysokość zew.	; 1; 60 m
	Położenie na mapie regionu Sztokholm Kościół Gustawa Wazy; w Sztokholmie
	Położenie na mapie Szwecji Kościół Gustawa Wazy; w Sztokholmie
	59°20′33″N 18°02′51″E/59,342500 18,047500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół Gustawa Wazy w Sztokholmie (szw. Gustaf Vasa kyrka) – kościół parafialny szwedzkiego Kościoła ewangelicko-luterańskiego w parafii pod tym samym wezwaniem. Jest położony przy ul. Karlbergsvägen 5, na placu Odenplan, w sztokholmskiej dzielnicy Norrmalm. Nosi wezwanie króla Gustawa I Wazy.

Kościół ma status zabytku sakralnego według rozdz. 4 Kulturminneslagen (pol. Prawo o pamiątkach kultury) ponieważ został wzniesiony do końca 1939 (3 §)^[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Kościół Gustawa Wazy został wzniesiony w latach 1901–1906. W latach 1914–1915 był remontowany. Wtedy też przebudowano organy (firma E. A. Setterquist & son z Örebro). Architekt G. Lindgren przebudował i powiększył prospekt organowy.

W 1923 architekt Gustaf Lindgren zbudował kolumbarium, konsekrowane w 1924. Było ono prawdopodobnie pierwsze na terenie Szwecji. Kolumbarium było następnie rozbudowywane w latach 1927-1930 według projektu inżyniera Sällströma oraz w 1937 roku i w latach 1945–46 przez architekta Roberta Berghagena. W 1956 Einar Forseth wykonał witraże i mozaikę. Dalsze przebudowy kolumbarium miały miejsce w latach 60. i 70.

W 1939 pokryto dach świątyni blachą miedzianą i odnowiono fasadę.

W 1951 pod kierunkiem Georga Rudnera przebudowano kaplicę w krypcie kościoła, czyniąc z niej mały, trzynawowy, kościół dolny. Ścianę ołtarzową pokryły freski Olle Hjortzberga.

W latach 1963–66 połączono obie zakrystie w jedną całość, tworząc między nimi zejście do krypty. Całemu wnętrzu kościoła przywrócono dawny wygląd. Poddano konserwacji malowidła na sklepieniach.

Podczas renowacji kościoła w latach 1965–1966 pod kierunkiem Davida Dahla zbudowano między ramionami naw cztery kwadratowe kaplice (zwieńczone niewielkimi latarniami), którym dano imiona czterech ewangelistów: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. W kaplicach umieszczono również wizerunki odnośnych ewangelistów.

W latach 1990–1991 poddano renowacji fasadę kościoła. Położono nową blachę na kopule kościoła.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]

Kościół Gustawa Wazy zaprojektował architekt Agi Lindegren. Kościół jest orientowany i zbudowany na planie krzyża greckiego z kopułą na przecięciu naw. Kopuła kościoła ma wysokość 60 m^[2] i jest zwieńczona dwukondygnacyjną latarnią z krzyżem. Od wschodu, od strony Odenplan, kościół ma imponujący portal wejściowy, flankowany dwiema parami kolumn i zwieńczony tympanonem. Nad wejściem widnieją kartusze i inskrypcjami po łacinie. Mniejsze portale są również w pozostałych ramionach kościoła. Mury świątyni wykończone są gładzią szpachlową.

Wzorem dla architekta były włoskie kościoły barokowe, a zwłaszcza Bazylika La Superga koło Turynu, dzieło Filippo Juvary. Kościół Gustawa Wazy może pomieścić około 1500 osób, co czyni z niego największy pod względem powierzchni kościół w Sztokholmie.

Między ramionami naw mieszczą się, wspomniane już, kaplice czterech ewangelistów.

Kościół od zachodu ma dwie zakrystie, pomiędzy którymi są schody do krypty. Trzynawowa krypta wykorzystywana jest jako kaplica pogrzebowa.

Wystrój wewnętrzny[edytuj | edytuj kod]

Ołtarz główny[edytuj | edytuj kod]

Ołtarz w kościele Gustawa Wazy zdobi największa barokowa rzeźba w Szwecji. Dzieło to, wzorowane częściowo na ołtarzu kościoła Il Gesù w Rzymie wykonał w latach 1725–1731, pierwotnie dla katedry w Uppsali, niemiecko-szwedzki rzeźbiarz Burchard Precht. Ołtarz później zakupiła parafia Gustawa Wazy dla swojego kościoła.

Marmurowa ambona została wykonana według planów Lindegrena, natomiast chrzcielnicę wyrzeźbił Sigrid Blomberg. Autorem malowideł wewnątrz kopuły i na sklepieniach jest Vicke Andrén.

Organy[edytuj | edytuj kod]

Organy w kościele Gustawa Wazy mają 76 głosów i dzielą się na 3 manuały i pedał. Przy ich przebudowie znaczący głos miał organista miejscowy kościelny, Otto Olsson, pełniący swą funkcję przez 49 lat.