Kościół Najświętszej Marii Panny w Budapeszcie
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||
Wyznanie | |||||||
Kościół | |||||||
parafia |
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Budapeszcie | ||||||
Wezwanie | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie Budapesztu | |||||||
Położenie na mapie Węgier | |||||||
47°30′07″N 19°02′03″E/47,501944 19,034167 | |||||||
Strona internetowa |
Kościół Najświętszej Marii Panny albo kościół Macieja[1] (węg. Mátyás templom), nazywany też Budzińską Świątynią Koronacyjną (Budavári Koronázó Főtemplom) – znajduje się w Budapeszcie i jest to jeden z najważniejszych i najbardziej znanych kościołów węgierskich. Kościół parafialny parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Budapeszcie.
Oficjalnie nosi wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, jednak zarówno przez miejscowych, jak i przez turystów, zwany jest popularnie kościołem Macieja (określenie pochodzi od króla Macieja Korwina).
Początki świątyni sięgają XIII w., kiedy służyła niemieckim mieszczanom jako kościół parafialny. Szybko rosło jego znacznie – koronował się w nim król Karol Robert, a Maciej Korwin brał ślub z księżniczką neapolitańską Beatrycze.
Do dzisiaj pozostało kilka elementów pierwotnej budowli gotyckiej: główny portal z 1370 r., oratorium w południowej kaplicy oraz wieża południowa.
Kościół uległ poważnym zniszczeniom podczas okupacji tureckiej, urządzono też w nim meczet. Podczas odbijania Budy przez wojska chrześcijańskie nastąpiły kolejne straty, a w XVIII w. dzieła zniszczenia dopełnił pożar, powstały od uderzenia pioruna. Średniowieczna świątynia była w tak złym stanie, że mury i sklepienie groziły zawaleniem.
Dzisiejsza konstrukcja powstała w XIX w. i jest w dużej części rekonstrukcją lub całkowicie nową. Prace rekonstrukcyjne rozpoczęto w 1874 r. z polecenia króla Franciszka Józefa i trwały one do 1896 r.; zdołano je zakończyć przed uroczystościami 1000-lecia Państwa Węgierskiego. Budowli nadano styl neogotycki, starając się przywrócić dawny wygląd, dodano też nowe, bardziej współczesne elementy. Od ponownej konsekracji upowszechniła się nazwa związana z królem Maciejem.
Wnętrze wypełniają piękne freski autorstwa XIX-wiecznych artystów węgierskich (przedstawiają m.in. herb i postać Macieja Korwina, a także ceremonię koronacyjną Franciszka Józefa i jego żony, Elżbiety). Wewnątrz znajduje się też grobowiec króla Béli III, przeniesiony z Székesfehérvár, natomiast w tzw. Oratorium Królewskim prezentowane są szaty i ozdoby liturgiczne.
W grudniu 1916 r. w kościele Macieja odbyła się ostatnia koronacja królewska na Węgrzech – Karola I Habsburga[2] i jego żony, Zyty. Pamiątki związane z tą ceremonią (m.in. fotele, na których zasiadała królewska para) podziwiać można nad zakrystią.
W okresie międzywojennym XX w. świątynia uchodziła za najbardziej prestiżową w mieście - odbywały się tutaj uroczyste obchody Bożego Ciała, msze za zmarłą królewską parę - Franciszka Józefa i Elżbietę, oraz ceremonie z udziałem rządu.
W czasie oblężenia Budapesztu w latach 1944–45 kościół mocno ucierpiał - spłonął dach, część ścian zawaliła się. Niemieckie wojska używały wnętrz jako kuchni polowej, a zdobyczna Armia Czerwona jako stajnię i latrynę. Powojenny stan obiektu był tak zły, że nowy, komunistyczny rząd rozważał jego rozbiórkę - ostatecznie jednak w 1946 r. ruiny zabezpieczono, a w 1951 r. rozpoczęto odbudowę. Mimo ciężkiej sytuacji kościoła katolickiego na Węgrzech prace sfinansowało państwo. W 1960 r. zakończono rekonstrukcję ścian zewnętrznych, a dziesięć lat później wnętrza.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na 122. posiedzeniu KSNG przyjęto egzonim kościół Najświętszej Marii Panny jako egzonim główny. Egzonim kościół Macieja jest egzonimem wariantowym.
- ↑ Budapest - kościół Wniebowzięcia NMP [online], Architektura średniowiecza i starożytności [dostęp 2023-07-06] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Macieja. budapeszt.infinity.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-12)].