Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nakle Śląskim
| Kościół parafialny | |||||||||||||
_(3).jpg) Widok ogólny | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Świerklaniec  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |||||||||||||
 50°26′27,5″N 18°53′58,1″E/50,440972 18,899472
| |||||||||||||
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nakle Śląskim – rzymskokatolicki kościół parafialny położony w Nakle Śląskim (powiat tarnogórski, województwo śląskie).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie wieś należała do parafii w Żyglinie. 18 sierpnia 1892 wmurowano kamień węgielny pod budowę obecnego kościoła. Proboszczem w Żyglinie był wówczas ksiądz Karol Klose. 90 procent funduszy na budowę świątyni przekazał niemiecki katolicki potentat przemysłowy, hrabia Łazarz IV Henckel von Donnersmarck. Budowę fizycznie i datkami wspierali parafianie. Konsekracji kościoła dokonał nieprzychylny Polakom[1] kardynał Jerzy Kopp 24 października 1894. Obiekt zaprojektowano na pomieszczenie około 1500 osób. Pierwszym proboszczem został Rudolf Anderko, a następnym Paweł Marx, popularyzator trzeźwości. Od 1920 do 1945 proboszczem był Ernest Kudelko, który napisał dwutomową historię kościoła i parafii - cenny dokument z historii tej części Śląska. Po II wojnie światowej kościół był dwukrotnie malowany, założono ogrzewanie, nagłośnienie, a także zmieniono całkowicie wystrój prezbiterium[2].
Architektura i wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Projektantem kościoła był Hugo Heer z Wiednia, pochodzący z Bytomia. Świątynia zbudowana z cegły jest neoromańska, trójnawowa, orientowana, z elementami sztuki bizantyńskiej. Posiada plan centralny: w kwadrat wpisano ośmiokąt, który został zwieńczony ośmiokątną kopułą. Od zachodu dwie niezbyt wysokie wieże postawiono po obu stronach głównego wejścia do obiektu. Prezbiterium jest zamknięte trójbocznie[3].
Mauzoleum[edytuj | edytuj kod]
Po północnej stronie kościoła stoi ceglane, neoromańskie mauzoleum Donnersmarcków zbudowane w 1889 na planie krzyża greckiego[4]. Złożono w nim m.in. szczątki fundatora, Łazarza Henckla von Donnersmarcka i jego małżonki, Marii[3]. W mauzoleum umieszczone są również epitafia członków rodziny von Donnersmarck, zmarłych po 1945 poza Polską[4].
Dom opieki[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu świątyni od 1899 funkcjonuje dom opieki, prowadzony przez siostry boromeuszki, poprzednio znany jako Zakład św. Łazarza. Wzniesiono go dla sierot po górnikach, którzy ponieśli śmierć w kopalniach Donnersmarcków[3]. Potem służył również dzieciom upośledzonym umysłowo[4].
Organy[edytuj | edytuj kod]
Organy zostały wybudowane przez firmę Schlag & Söhne w 1894 roku. Instrument ma wiatrownicę typu Einkanzellentaschenlade oraz jeden miech pływakowy. Traktura pedału jest mechaniczno-pneumatyczna, a manuałów – pneumatyczna. Stół gry jest wbudowany centralnie w cokół szafy organowej. W 2005 roku podczas generalnego remontu przeprowadzonego przez Tomasza Orlowa i Marka Urbańczyka usunięto urządzenie o nazwie Calicant oraz zmieniono niektóre rurki metalowe na plastikowe[5].
Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Principal 8 | 1. Salicet 8 | 1. Subbaß 16 |
| 2. Gambe 8 | 2. L. Gedackt 8 | 2. Cello 8 |
| 3. Portunal 8 | 3. Fl. travers 4 | |
| 4. Octave 4 | ||
| 5. Progrharm 2-3 fach |
Dzwony[edytuj | edytuj kod]
Podczas działań wojennych dwa dzwony ze starego zestawu zostały zarekwirowane przez Niemców na cele wojenne. Ostał się z nich jeden, najmniejszy. W 2017 roku odkupiono dwa nowe instrumenty z likwidowanego kościoła ewangelickiego pw. św. Michała w Elberfel, dzielnicy miasta Wuppertal, w Niemczech. Zostały odlane w 1995 roku przez odlewnię Eifeler[6]. Po sprowadzeniu do Polski, w marcu dzwony poświęcił biskup gliwicki Jan Kopiec przy okazji bierzmowania w parafii. Od tego czasu były eksponowane obok prezbiterium. Na wieżę kościoła wciągnięto je na początku kwietnia przez otwór w kopule na sklepieniu od wewnątrz świątyni[7][8].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
_(7).jpg)
_(5).jpg)
_(Donnersmarck_Mausoleum)_(2).jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ J. Gruchała, Koło Polskie w austriackiej Radzie Państwa wobec kwestii czeskiej i Śląska Cieszyńskiego (1879-1899), Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1982, s. 123–124.
- ↑ Historia parafii Nakło Śląskie, 2013, tablica in situ
- ↑ a b c Śląskie Travel, Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nakle Śląskim
- ↑ a b c Polskie Szlaki, Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nakle Śląskim
- ↑ Nakło Śląskie ( Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2023-11-28] (pol.).
- ↑ Nakło Śląskie - Dzwony kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. [dostęp 2023-11-28].
- ↑ Instytut Gość Media, Pierwszy raz zabiją na "Alleluja" [online], Instytut Gość Media, 15 kwietnia 2017 [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Instytut Gość Media, Nowe dzwony w kościele w Nakle Śląskim [online], Instytut Gość Media, 4 kwietnia 2017 [dostęp 2023-11-27].