Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Birkirkarze
 00267 NICPMI (2012-08-27)
| |||||||||||||||||
.jpg)
| |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
Triq il-Vitorja / Sqaq il-Vitorja | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8 września | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||||
 35°54′08,4″N 14°27′50,7″E/35,902333 14,464083
| |||||||||||||||||
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (malt. Knisja tal-Twelid tal-Verġni Marija, ang. Church of the Nativity of the Madonna), powszechnie znany jako il-Knisja tal-Vitorja (pol. Kościół Zwycięstwa) – niewielki rzymskokatolicki kościół w dzielnicy Has-Sajjied w Birkirkarze na Malcie. Wchodzi w skład parafii św. Heleny w tejże miejscowości[1][2][3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Oryginalny kościół[edytuj | edytuj kod]
Nie wiadomo kiedy powstał pierwszy kościół w tym miejscu. Po raz pierwszy wspomina o nim w swym raporcie delegat apostolski Pietro Dusina w 1575, pisząc iż był zbudowany na cmentarzu innego większego kościoła św. Anarda (Leonarda). Kościół został ponownie wymieniony w raporcie z wizyty duszpasterskiej biskupa Baldassare Cagliaresa w 1615[4].
Na podstawie dekretu z 1655, w marcu 1659 kościół został zdesakralizowany przez biskupa Miguela Balaguera i rozebrany. Związane to było z wydobywaniem w bardzo bliskim sąsiedztwie świątyni kamienia na budowę kościoła nazywanego dziś il-Knisja l-Qadima - starym kościołem. Po wygaśnięciu epidemii dżumy w 1676 kościół został odbudowany na tym samym miejscu[4].
Istniejąca świątynia[edytuj | edytuj kod]
W latach 1724–36 kościół został przebudowany do widocznej dziś postaci. Dodano doń kopułę, stąd nazywany był przez współczesnych La Rotunda[3][4][5].
W 1860 dobudowana została do kościoła zakrystia, zaś w 1895 postawiona została na niej niewielka dzwonnica z czterema dzwonami. Najstarszy z nich pochodzi z 1909, pozostałe to „Elena”, „Michelina” i największy „Marija Bambina” z 1965[4].
Kościół został konsekrowany 19 września 1944 przez biskupa Emanuela Galeę[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]
Fasada jest unikalna na Malcie, ponieważ ma portugalsko-hiszpańskie wpływy. Dwa długie filary w porządku toskańskim wspierają gzyms, który biegnie wokół budynku. Na szczycie fasady widnieje naczółek w stylu hiszpańskim wykonany z wielu przeciwstawnych krzywizn. Na końcach frontonu są dwie niskie kolumny z kamienną kulą na każdej z nich. Na środku frontonu znajduje się monogram Matki Bożej - litery A i M oznaczające „Ave Maria”. Centralnie umieszczone wejście ma profilowaną ramę, ponad którą znajduje się dzielony trójkątny fronton. Powyżej okno w kształcie krzyża greckiego; ono ma również profilowaną ramę[4][5].
Wnętrze[edytuj | edytuj kod]
Wnętrze kościoła przebudowane zostało w XVIII wieku w umiarkowanym stylu barokowym, na planie centralnym, z półkolistą apsydą ze sklepieniem konchowym, w której znajduje się ołtarz. Na ścianach filary porządku toskańskiego, z pendentywami i czterema łukami podtrzymującymi centralną kopułę. Ta ostatnia jest pomalowana motywami kwiatowymi i emblematami litanii do Matki Bożej, na pendentywach zaś przedstawieni są czterej ewangeliści[4][5].
Tytułowy obraz Narodzenie Najświętszej Dziewicy znajduje się na ścianie apsydy, za marmurowym ołtarzem. Choć nie wiadomo, kto go namalował, wydaje się pochodzić spod pędzla zdolnego maltańskiego malarza[2]. Obraz powstał prawdopodobnie w latach 70. XVIII wieku. Przedstawia wizerunek Maryi, noworodka, trzymanego przez kobietę w asyście innych kobiet, oraz anioła trzymającego w ręku koronę z gwiazd, zstępującego na Matkę Bożą. Rodzice Maryi, św. Anna i św. Joachim są również widoczni. Obraz otacza piękna rama w stylu rokoko[4][5].
Koncha apsydy zdobiona jest rzeźbionymi złoconymi aniołami. Reszta kościoła jest również ozdobiona wieloma rzeźbami i złoceniami. Nad drzwiami znajduje się empora organowa, a po bokach ołtarza dwoje drzwi prowadzących do małej zakrystii. Na nich są dwa obrazy przedstawiające Serce Jezusa i Śmierć św. Józefa[4].
Wśród różnych rzeźb znajdujących się w kościele znajduje się figura św. Józefa i figura Niepokalanego Serca Maryi, dzieło rzeźbiarza Ġużeppe Cilii z 1860. Znajduje się tam również figura Matki Boskiej Bolesnej oraz rzeźba procesyjna z papier mâché autorstwa tego ostatniego. Korona na głowie Matki Bożej wykonana została w 1962 z filigranu. Posąg ozdobiony jest również srebrnymi promieniami[3][4].
Święto patronalne[edytuj | edytuj kod]
Święto patronalne obchodzone jest 8 września[4].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
27 sierpnia 2012 obiekt wpisany został na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 00267[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Parroċċa ta' Birkirkara - Sant'Elena. L-Arċidjoċesi ta' Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-01-11)]. (malt.).
- ↑ a b Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo / LXV. Chiesa della Nativita' di N. Signora detta ta Hassaijed. Malta: Achille Ferres, 1866, s. 323. (wł.).
- ↑ a b c Alfie Guillaumier: Malta's Town and Villages. Valletta: Progress Press Co. Ltd, 2003, s. 30. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Joe Brincat: Il-knisja tal-Vitorja ~Birkirkara~. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)]. (malt.).
- ↑ a b c d e Victory Church (Church of the Nativity of the Madonna). NICPMI. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-31)]. (ang.).