Przejdź do zawartości

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Jeleniej Górze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Zabytek: nr rej. A/1995/996 z dnia 10.10.1963
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Jelenia Góra

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Podwyższenia Krzyża Świętego

Wezwanie

Podwyższenia Krzyża Świętego

Położenie na mapie Jeleniej Góry
Mapa konturowa Jeleniej Góry, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego”
Ziemia50°54′14″N 15°44′39″E/50,903889 15,744167

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Jeleniej Górze (dawniej: Kościół Łaski Pod Krzyżem Chrystusa, Kościół Garnizonowy) – dawny ewangelicki kościół łaski, po II wojnie światowej i wysiedleniu ludności niemieckiej przejęty przez państwo i przekazany Kościołowi katolickiemu. Znajduje w Jeleniej Górze przy ulicy 1 Maja.

Otoczony jest parkiem z 19 kaplicami grobowymi patrycjatu miejskiego powstałymi w latach 1717–1770 tj. okresie ożywionego handlu lnem.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Okres ewangelicki

[edytuj | edytuj kod]

Kościół Łaski Pod Krzyżem Chrystusa był największym spośród sześciu luterańskich Kościołów Łaski. Ukończenie budowy zlecono do 1709 roku. Architektem świątyni był Martin Frantz, który zaprojektował kościół w stylu barokowym na planie krzyża greckiego z płaską kopułą w centrum otoczoną czterema wieżyczkami wzorowany na kościele Katarzyny Wazówny w Sztokholmie.[1] Tuż po wybudowaniu długość razem z pomieszczeniem na zakrystię wynosiła około 74 metry, a wysokość, łącznie z krzyżem na szczycie kopuły – 57 metrów. Świątynia otrzymała bogate wyposażenie wnętrza, na które składają się m.in. freski w nawie głównej pędzla Felixa Antona Schefflera, freski Johanna Franza Hoffmanna w sklepieniu kopuły i nawach poprzecznych[2].

Stojąca na skrzyżowaniu naw ambona, ufundowana przez Melchiora Bertholda, została wykonana z jednego bloku piaskowca w 1717 roku.[3] Ołtarz został wybudowany w 1727 roku i ma charakter budowli jednokondygnacyjnej. Nad nim mieści się, wybudowany również w 1727 roku prospekt organowy, będący pozostałością po organach Michaela Rödera z Berlina, a za nim organy z 1905 roku (wybudowane przez świdnicką firmę Schlag & Söhne), które obecnie posiadają 4571 piszczałek, podzielonych pomiędzy 3 manuały i pedał oraz pokaźną sekcję perkusyjną (dzwonki oraz Pauken).

Kościół posiada 4020 miejsc siedzących, drugie tyle osób może stać. W 1745 roku w kościół uderzył piorun, co spowodowało zerwanie liny podtrzymującej „daszek” ambony, który spadając zabił pastora wygłaszającego kazanie (na południowej elewacji świątyni jest zachowane epitafium pastora z wizerunkiem pioruna uderzającego w ambonę).

16 listopada 1806 spłonęły dach, wieże i kopuła kościoła. Zniszczenia usuwano do 1811 roku[4].

Okres katolicki

[edytuj | edytuj kod]

Po II wojnie światowej i wysiedleniu ludności niemieckiej kościół został przejęty przez państwo i przekazany Kościołowi katolickiemu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2005, s. 125-126. ISBN 83-213-4366-X.
  2. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 216
  3. Ambona w kościele Podwyższenia Krzyża Świetego. na str. polska-org.pl
  4. Cezary Wiklik, Sekrety Jeleniej Góry, Ivo Łaborewicz (oprac.), Jelenia Góra: Wydawnictwo „Ad Rem”, 2009, ISBN 978-83-61719-07-6, OCLC 750815344.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]