Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny „Ta’ Duna” w Lii

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół
Wniebowzięcia Matki Bożej „Ta’ Duna”
Il-knisja ta’ Santa Marija “ta’ Duna”
00814 NICPMI (2012-08-27)
Ilustracja
Państwo

 Malta

Miejscowość

Lija

Adres

Triq Sant' Andrija c/w Triq Il-Kbira

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Przemienienia Pańskiego w Lii

Wezwanie

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia „ta’ Duna””
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia „ta’ Duna””
Ziemia35°54′01,1″N 14°26′46,9″E/35,900306 14,446361
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny „Ta’ Duna” (malt. Il-knisja ta’ Santa Marija “ta’ Duna”, ang. Church of the Assumption of Mary Ta' Duna) – rzymskokatolicki kościół znajdujący się w miejscowości Lija na Malcie[1][2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budowa kościoła została rozpoczęta około roku 1569[3], zaś zakończona w 1575 roku. Najstarszym dokumentem, który wspomina o tym kościele, jest dokument notariusza Angelo Bartolo z 25 lipca 1569 roku, który mówi, że kościół został zbudowany przez niejakiego Mariano Portelliego zwanego Duna[4][5][6]. Opis kościoła znajduje się w raporcie z wizytacji prałata Pietro Dusiny, wizytatora apostolskiego na Malcie w 1575 roku[2].

W roku 1658 kościół został zdesakralizowany[2][5]. Odbudowany przez braci Severio i Michele Portellich oraz Michele Bartolo, i przywrócony do należnej funkcji w roku 1755, został 24 sierpnia 1782 roku poświęcony przez biskupa Vincenzo Labiniego[5]. Wraz z kościołem wybudowano wokół niego także inne budynki i tym samym kościół stanowił część kompleksu. Był on wówczas pod świeckim patronatem, który w pewnym momencie został utracony i dziś świątynia podlega jurysdykcji parafii w Lii[2][5]. Przez jakiś czas w XIX wieku kościół należał do Jezuitów, którzy przybyli tu z Włoch, Francji i Sycylii[5][7]. Później powrócił pod zarząd parafii[2][5][7].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Wygląd zewnętrzny[edytuj | edytuj kod]

Z zewnątrz kościół wydaje się mieć plan kwadratu. Na wszystkich widocznych rogach znajdują się wysokie, gładkie, na masywnych cokołach pilastry w stylu toskańskim, które podtrzymują belkowanie otaczające cały budynek. Drzwi główne są kwadratowe i proste w konstrukcji. Oflankowane są żebrowanymi kamiennymi listwami, zwieńczone zaś gładkim występem i małym gzymsem. Nad całością kolejny występ w kształcie litery „V”, być może przygotowany do umieszczenia na nim herbów. Po obu stronach głównych drzwi znajdują się dwa kwadratowe okna z małym kamiennym stopniem. Bezpośrednio nad wejściem znajduje się małe owalne okienko typu wole oko. Górną część fasady zamykają dwa zestawy belkowania i ciężki gzyms. Na narożnikach dachu znajdują się po dwie kamienne konstrukcje w kształcie urny, które zdobią gładką górną część. Pomiędzy tymi elementami znajduje się barokowy fronton zwężający się ku górze, na którym stoi mały krzyż[2][3][7].
Elewacja boczna jest kopią frontowej, z tą różnicą, że ściana nad gzymsem nad drzwiami jest gładka. Same drzwi są zamurowane. Nad całością góruje kopuła bez bębna zwieńczona elegancką latarnią, która dodatkowo ozdobiona jest podporami w postaci esownicy. Nie wiadomo jednak kto był architektem tej barokowej świątyni[2][3].

Wnętrze[edytuj | edytuj kod]

Wewnątrz kościół ma plan kwadratowy z kamiennym ołtarzem głównym umieszczonym w głębokim prezbiterium z apsydą. Sklepienie kolebkowe z łukami przykrywa prezbiterium, ściany przebite dwoma oknami. Świątynia mieści około pięćdziesięciu osób. Pilastry w stylu toskańskim podtrzymują cztery pendentywy i cztery łuki, na których spoczywa półkulista kopuła podzielona na osiem pól ośmioma żebrami. Wyżej znajduje się latarnia z oknami[2][7].

Obraz tytularny z 1790, dzieło Michele Busuttila (1762–1831), zajął miejsce poprzedniego, namalowanego przez Zakkariję Micallefa na początku XVII wieku (1624), dziś w muzeum kościoła parafialnego[2][7]. Obraz ozdobiony jest ramą w stylu rokoko, zaprojektowaną prawdopodobnie przez Giovanniego Sammuta (1784–1841). Po bokach prezbiterium znajduje się dwoje drzwi prowadzących do zakrystii, a nad nimi dwa obrazy umieszczone w wykutych w kamieniu ramach. Przedstawiają one św. Alojzego Gonzagę i św. Franciszka Ksawerego, a wyszły spod pędzla wspomnianego już Michele Basuttila[2][7][8].

W kościele mieszczą się też dwa inne obrazy, są to Św. Marek i Św. Łukasz, przypisywane Stefano Erardiemu, a także komplet obrazów Via Sagra[2].

Kościół dziś[edytuj | edytuj kod]

Dziś budynek kościoła służy jako kaplica całodziennej adoracji[2][7][9].

Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]

27 sierpnia 2012 roku kościół został wpisany na listę National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod numerem 00814[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Parroċċa ta’ Ħal Lija / Kappella ta’ Santa Marija (ta’ Duna). L-Arċidjoċesi ta' Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-27)]. (malt.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Louis Fenech, Anthony M. Brincat: Il-Kappella ta’ Santa Marija “ta’ Duna” ~ Lija ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-18)]. (malt.).
  3. ↑ a b c d Church St Mary. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-08)]. (ang.).
  4. ↑ Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo / CXXIX. Chiese in casal Lia e suoi limiti / IV. Chiesa della B.V. Assunta. Malta: Achille Ferres, 1866, s. 449. (wł.).
  5. ↑ a b c d e f James Azzopardi. Il-knisja ta' Santa Marija magħrufa bħala ta' Duna ġewwa Ħal Lija. „Tabor [festa tas-Salvatur, Lija,]”, s. 33–37, 2012. [zarchiwizowane z adresu 2022-09-09]. (malt.). 
  6. ↑ Lija / Santa Marija Ta-Duna. W: Alfie Guillaumier: Malta's Town and Villages. Terry Asphar (tłum.). Valletta: Progress Press Co. Ltd, 2003, s. 198. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g Saint Mary's Church (Ta' Duna). Lija Local Council. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-20)]. (ang.).
  8. ↑ Giuseppe Calleja: The Work of Art in the Churches of Malta and the Governor's Palace, Valletta. Valletta: G. H. Godwin, 1881, s. 102. (ang.).
  9. ↑ Lija / St Mary Church. Archdiocese of Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-26)]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Wniebowzięcia_Najświętszej_Maryi_Panny_„Ta’_Duna”_w_Lii&oldid=72434347”