Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Żebbuġ (Gozo)
| Kościół parafialny | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Adres |
Triq il-Madonna tac-Cicri, Żebbuġ (Gozo), ZBB 1204 | ||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół |
rzymskokatolicki | ||||||||||||
| Diecezja | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
1. niedziela po 16 sierpnia | ||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||
| Relikwie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||
 36°04′11,4″N 14°14′09,8″E/36,069833 14,236056
| |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (malt. Knisja Parrokkjali ta' Santa Marija Assunta, ang. Church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary into Heaven) – rzymskokatolicki kościół parafialny w miejscowości Żebbuġ na wyspie Gozo, w Republice Malty[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejsce, na którym stoi aktualny budynek świątyni, zajmowane było przez kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Bożej od kilku stuleci. Najwcześniejszą wzmiankę o kaplicy, stojącej w tym miejscu, znaleźć można w raporcie z wizyty pastoralnej w roku 1615. Biskup wizytujący określił kaplicę jako dobrze utrzymaną. Większa kaplica zbudowana została w latach 1640–44[2], i 28 kwietnia 1688 biskup Davide Cocco Palmieri ustanowił ją kościołem parafialnym nowej parafii w Żebbuġ[3].
W latach 1938–1942 kościół został powiększony[4]. 12 marca 1963 świątynia podniesiona została do godności kościoła archiprezbiterialnego[3]. W latach osiemdziesiątych XX wieku wnętrze kościoła zostało upiększone onyksem, z pracami rzeźbiarskimi zaprojektowanymi i wykonanymi przez mistrza rzemieślniczego Ronalda Pisani[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Fasada kościoła jest prosta, a jednocześnie elegancka. Jej główną dekoracją są trzy pary pilastrów, z których każdy wsparty jest na plincie. Portal, zawierający główne wejście, umieszczony jest w centrum fasady, pomiędzy dwoma pilastrami. Ozdobiony jest on sztukaterią, zwieńczony zaś inskrypcją w ozdobnej ramie, oraz półokrągłym frontonem. Wzdłuż całej fasady biegnie gzyms, powyżej którego znajduje się szeroka entablatura i dwie dzwonnice. W centrum, pomiędzy wieżami, umieszczony jest balkon z niszą zawierającą figurę Matki Bożej, całość zwieńczona jest trójkątnym frontonem. Kościół posiada również kopułę[6].
Wnętrze kościoła jest w znacznej mierze ozdobione trawertynem ze złóż jaskiniowych[7], który jest powszechnie nazywany „marmurem onyksowym” (malt. oniċe)[8] lub „alabastrem z Gozo”[3], choć obie nazwy są niepoprawne[9]. Złoża tego kamienia odkryte zostały w 1738 na terenie nazywanym Taċ-Ċaqra lub Is-Sagħtrija na obrzeżach Żebbuġ[8]. W latach osiemdziesiątych XX wieku został on użyty do ozdobienia znacznej części wnętrza kościoła, w tym ołtarza, prezbiterium, baptysterium oraz konfesjonałów[3]. Ołtarz, z wyrzeźbionym przez Pisaniego kielichem, bochenkami chleba i winogronami, jest uznawany za główną atrakcję kościoła[5]. „Onyks” z Żebbuġ został również wykorzystany do upiększenia innych maltańskich kościołów, lecz nigdzie w tak szerokim zakresie, jak w kościele parafialnym w Żebbuġ[3].
Obrazy i rzeźby[edytuj | edytuj kod]
Tytularny obraz kościoła przedstawia Trójcę Świętą ozdabiającą koroną głowę Najświętszej Dziewicy, i namalowany został przez Francesco de Dominics około 1730. Obraz został koronowany przez biskupa Nikola Josepha Cauchiego w sierpniu 1980. Inne obrazy w kościele, w tym Narodzenie Matki Bożej oraz Prezentacja Jezusa w świątyni, oba pędzla Antonio Zammita, wykonane zostały w 1850[2].
Kaplica w lewym transepcie zawiera retabulum przedstawiające Niepokalane Poczęcie. Niektórzy uważają ten obraz za cudowny, z twarzą Marii podobno żółknącą lub blednącą, ilekroć ma nastąpić jakaś naturalna katastrofa. Według legendy, kobieta podobna do postaci na obrazie walczyła przeciw korsarzom, który napadli na wieś Żebbuġ[3].
W kaplicy prawego transeptu znajduje się korpsant (statua zawierająca relikwie) św. Fortunata, rzymskiego męczennika, które zostały przywiezione z katakumb św. Agnieszki w Rzymie[2]. Relikwie te należały do rodziny polityka Fortunato Mizziego, i zostały darowane parafii w 1922[10].
Tytularna statua Wniebowzięcie została zakupiona w 1863 z firmy „Gallard et Fils” w Marsylii[2], co czyni ją najstarszą statuą Wniebowzięcia na Gozo[11]. W kościele znajduje się również statua św. Antoniego, wykonana w 1904, statua św. Józefa z 1906, oraz statua św. Teresy z Lisieux z 1922. Statua Matki Boskiej Różańcowej została poświęcona w 1919[10].
Parafia posiada również komplet figur przedstawiających różne epizody Drogi Krzyżowej, które są corocznie używane podczas procesji w Wielki Piątek[10].
Święto patronalne[edytuj | edytuj kod]
Święto Wniebowzięcia Matki Bożej obchodzone jest w wiosce corocznie w pierwszą niedzielę po 16 sierpnia. Podczas tego tygodnia kościół oraz domy w wiosce są udekorowane, cała wieś jest oświetlona, a orkiestry dęte grają marsze podczas obchodów[2].
Ochrona dziedzictwa kulturowego[edytuj | edytuj kod]
Kościół umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands (NICPMI) pod nr 01017[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Santa Marija Assunta. Quddies.com.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-10)]. (ang.).
- ↑ a b c d e St. Mary's Church. Visit Gozo. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-18)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Żebbuġ. Gozo Diocese. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-06)]. (ang.).
- ↑ John Scerri: Zebbug. malta-canada.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-06)]. (ang.).
- ↑ a b The art and craft of marble. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2013-08-22. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-22)]. (ang.).
- ↑ a b Parish church of the Assumption of the Madonna. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-01)]. (ang.).
- ↑ George Said. Geological and Geomorphological Aspects of the Żebbuġ and Marsalforn Region. „The Gozo Observer”, s. 11–19, 12.2011. (ang.).
- ↑ a b Geoffrey Attard: How the Żebbuġ church came to gain its onyx. [w:] Times of Malta [on-line]. 2013-09-01. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
- ↑ Żebbuġ, Gozo Island, Malta. mindat.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-25)]. (ang.).
- ↑ a b c The Statues of the Parish. Żebbuġ Parish. [dostęp 2018-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-01)]. (ang.).
- ↑ Geoffrey G. Attard. The Village of Żebbuġ, Gozo – Its Parish and Titular Statue. „The Gozo Observer”, s. 19–22, 12.2013. (ang.).