Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Jabłonicy Polskiej

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana
obecnie kościół Zwiastowania NMP

A-216 z dnia 05.11.1990 r.
kościół parafialny
Widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Jabłonica Polska
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Zwiastowania NMP w Jabłonicy Polskiej
Wezwanie	św. Kosmy i Damiana (jako cerkiew greckokatolicka) Zwiastowania NMP (jako kościół rzymskokatolicki)
Położenie na mapie gminy Haczów Jabłonica Polska, cerkiew
Położenie na mapie Polski Jabłonica Polska, cerkiew
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Jabłonica Polska, cerkiew
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego Jabłonica Polska, cerkiew
49°41′51,85″N 21°53′53,71″E

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Jabłonicy Polskiej – dawna murowana cerkiew greckokatolicka w Jabłonicy Polskiej, obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Zwiastowania NMP.

Historia

Istnienie drewnianej cerkwi prawosławnej w Jabłonicy Polskiej było wzmiankowane już w XV wieku, jednak nie wiadomo nic bliższego nt. wyglądu i dalszych losów tego obiektu. Jest prawdopodobne, że cerkiew ta została spalona przez Tatarów, którzy w wieku XVII zniszczyli pobliski Brzozów, Haczów i Trześniów. Jednak już w II poł. XVIII wieku opisy wizytacji dekanatu dukielskiego informują o istnieniu "od dawna" cerkwi greckokatolickiej, drewnianej, obitej gontem, bogato wewnątrz dekorowanej, lecz będącej w złym stanie technicznym (zwłaszcza chór i główny ołtarz). Ówczesny opis świątyni mówi też o istnieniu w niej dwóch ikon – Chrystusa Zbawiciela i Matki Bożej, i dwóch bocznych ołtarzy – Matki Bożej i św. Michała Archistratega. W 1786 inny opis, pochodzący z czasów inwentaryzacji dokonywanej na rozkaz cesarza Józefa II informuje już o czterech ołtarzach i o wolnostojącej dzwonnicy z dwoma dzwonami. Dokument ten chwali zamiar hrabiny Marianny Załuskiej, pragnącej ufundować nową cerkiew, co sugeruje, że obiekt wcześniejszy musiał nadal być w kiepskim stanie.

• 
  Elewacja boczna
• 
  Tablica pamięci na zachodniej ścianie świątyni
• 
  Elewacja tylna

Po 1947 i Akcji Wisła cerkiew przejęli katolicy obrządku łacińskiego, którzy usunęli z wnętrza ikonostas i dokonali innych zmian we wnętrzu obiektu, dostosowując go do wymogów liturgii rzymskokatolickiej. W 1959 obiekt został wyremontowany, a dwa lata później – przemalowany. Zmieniono również dotychczasowy płaski sufit na beczkowy. W 1967 kościół otrzymał nowy przedsionek, a rok później – organy. Natomiast w 2018 w kościele zamontowano elektroniczny wyświetlacz oraz nowe organy.

Architektura

Dawna cerkiew w Jabłonicy Polskiej jest jednonawowa, z wyodrębnionym przedsionkiem i prezbiterium. Po ostatniej przebudowie posiada dwie wieże – sygnaturkę nad nawą oraz wznoszącą się od zachodu, zwieńczoną cebulastą kopułą dzwonnicę nad wejściem do świątyni. Jest murowana, z dobudowaną od strony prezbiterium zakrystią.

Bibliografia

• Historia dawnej cerkwi w Jabłonicy Polskiej. members.lycos.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-03)].