Kolcogwan
| Sceloporus | |||
| Wiegmann, 1828[1] | |||
.jpg) Przedstawiciel rodzaju – S. poinsettii | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Sceloporus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Sceloporus torquatus Wiegmann, 1828 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Kolcogwan[6] (Sceloporus) – rodzaj jaszczurek z rodziny frynosomowatych (Phrynosomatidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej (Stany Zjednoczone, Meksyk, Belize, Gwatemala, Salwador, Honduras, Nikaragua, Kostaryka i Panama)[7][8].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Sceloporus: gr. σκελος skelos ‘noga’[9]; πορος poros ‘dziura, otwór’[10].
- Tropidolepis: gr. τροπις tropis, τροπιδος tropidos ‘kil statku’[11]; λεπις lepis, λεπιδος lepidos „łuska, płytka”, od λεπω lepō „łuszczyć”[12]. Typ nomenklatoryczny: Stellio undulatus Bosc & Daudin, 1801.
- Lopherpes: gr. λοφος lophos ‘grzebień, czub’[13]; ἑρπης herpēs ‘pełzacz’, od ἑρπω herpō ‘poruszać się powoli, pełzać’[14]. Typ nomenklatoryczny: Lopherpes dicyanelus Rafinesque, 1832 (= Stellio undulatus Bosc & Daudin, 1801).
- Lysoptychus: gr. λυσις lusis ‘coś luźnego, luźność’[15]; πτυξ ptux, πτυχος ptukhos ‘fałda, warstwa’, od πτυσσω ptussō ‘sfałdować’[16]. Typ nomenklatoryczny: Lysoptychus lateralis Cope, 1888 (= Sceloporus couchii Baird, 1859).
- Sator: łac. sator ‘protoplasta, przodek’[17][5]. Typ nomenklatoryczny: Sator grandaevus Dickerson, 1919.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[7]:
- Sceloporus acanthinus Bocourt, 1873
- Sceloporus adleri Smith & Savitzky, 1974
- Sceloporus aeneus Wiegmann, 1828
- Sceloporus albiventris Smith, 1939
- Sceloporus anahuacus Lara-Góngora, 1983
- Sceloporus angustus (Dickerson, 1919)
- Sceloporus arenicolus Degenhardt & Jones, 1972
- Sceloporus asper Boulenger, 1897
- Sceloporus aurantius Grummer & Bryson, 2014
- Sceloporus aureolus Smith, 1942
- Sceloporus becki Van Denburgh, 1905
- Sceloporus bicanthalis Smith, 1937
- Sceloporus bimaculosus Phelan & Brattstrom, 1955
- Sceloporus binocularis Dunn, 1936
- Sceloporus brownorum Smith, Watkins-Colwell, Lemos-Espinal & Chiszar, 1997
- Sceloporus bulleri Boulenger, 1895
- Sceloporus caeruleus Smith, 1936
- Sceloporus carinatus Smith, 1936
- Sceloporus cautus Smith, 1938
- Sceloporus chaneyi Liner & Dixon, 1992
- Sceloporus chrysostictus Cope, 1866
- Sceloporus clarkii Baird & Girard, 1852
- Sceloporus consobrinus Baird & Girard, 1854
- Sceloporus couchii Baird, 1859
- Sceloporus cowlesi Lowe & Norris, 1956
- Sceloporus cozumelae Jones, 1927
- Sceloporus cryptus Smith & Lynch, 1967
- Sceloporus cupreus Bocourt, 1873
- Sceloporus cyanogenys Cope, 1885
- Sceloporus cyanostictus Axtell & Axtell, 1971
- Sceloporus dixoni Bryson & Grummer, 2021
- Sceloporus druckercolini Pérez-Ramos & Saldaña De La Riva, 2008
- Sceloporus dugesii Bocourt, 1874
- Sceloporus edbelli Smith, Chiszar & Lemos-Espinal, 2003
- Sceloporus edwardtaylori Smith, 1936
- Sceloporus esperanzae McCranie, 2018
- Sceloporus exsul Dixon, Ketchersid & Lieb, 1972
- Sceloporus formosus Wiegmann, 1834
- Sceloporus gadoviae Boulenger, 1905
- Sceloporus gadsdeni Castañeda-Gaytán & Díaz-Cárdenas, 2017
- Sceloporus goldmani Smith, 1937
- Sceloporus graciosus Baird & Girard, 1852
- Sceloporus grammicus Wiegmann, 1828
- Sceloporus grandaevus (Dickerson, 1919)
- Sceloporus halli Dasmann & Smith, 1974
- Sceloporus hesperus Bryson & Grummer, 2021
- Sceloporus heterolepis Boulenger, 1895
- Sceloporus hondurensis McCranie, 2018
- Sceloporus horridus Wiegmann, 1834
- Sceloporus huichol Flores-Villela, Smith, Campillo-García, Martínez-Méndez & Campbell, 2022
- Sceloporus hunsakeri Hall & Smith, 1979
- Sceloporus insignis Webb, 1967
- Sceloporus internasalis Smith & Bumzahem, 1955
- Sceloporus jalapae Günther, 1890
- Sceloporus jarrovii Cope, 1875
- Sceloporus lemosespinali Lara-Góngora, 2004
- Sceloporus licki Van Denburgh, 1895
- Sceloporus lineatulus Dickerson, 1919
- Sceloporus lunae Bocourt, 1873
- Sceloporus lundelli Smith, 1939
- Sceloporus macdougalli Smith & Bumzahem, 1953
- Sceloporus maculosus Smith, 1934
- Sceloporus madrensis Olson, 1986
- Sceloporus magister Hallowell, 1854 – kolcogwan pustynny[6]
- Sceloporus malachiticus Cope, 1864
- Sceloporus marmoratus Hallowell, 1852
- Sceloporus megalepidurus Smith, 1934
- Sceloporus melanogaster Cope, 1885
- Sceloporus melanorhinus Bocourt, 1876
- Sceloporus merriami Stejneger, 1904
- Sceloporus mikeprestoni Smith & Álvarez, 1974
- Sceloporus minor Cope, 1885
- Sceloporus mucronatus Cope, 1885
- Sceloporus nelsoni Cochran, 1923
- Sceloporus oberon Smith & Brown, 1941
- Sceloporus occidentalis Baird & Girard, 1852
- Sceloporus ochoterenae Smith, 1934
- Sceloporus olivaceus Smith, 1934
- Sceloporus olloporus Smith, 1937
- Sceloporus omiltemanus Günther, 1890
- Sceloporus orcutti Stejneger, 1893
- Sceloporus ornatus Baird, 1859
- Sceloporus palaciosi Lara-Góngora, 1983
- Sceloporus parvus Smith, 1934
- Sceloporus poinsettii Baird & Girard, 1852
- Sceloporus pyrocephalus Cope, 1864
- Sceloporus salvini Günther, 1890
- Sceloporus samcolemani Smith & Hall, 1974
- Sceloporus scalaris Wiegmann, 1828
- Sceloporus schmidti Jones, 1927
- Sceloporus scitulus Smith, 1942
- Sceloporus serrifer Cope, 1866
- Sceloporus shannonorum Langebartel, 1959
- Sceloporus siniferus Cope, 1870
- Sceloporus slevini Smith, 1937
- Sceloporus smaragdinus Bocourt, 1873
- Sceloporus smithi Hartweg & Oliver, 1937
- Sceloporus spinosus Wiegmann, 1828
- Sceloporus squamosus Bocourt, 1874
- Sceloporus stejnegeri Smith, 1942
- Sceloporus subniger Poglayen & Smith, 1958
- Sceloporus subpictus Lynch & Smith, 1965
- Sceloporus sugillatus Smith, 1942
- Sceloporus taeniocnemis Cope, 1885
- Sceloporus tanneri Smith & Larsen, 1975
- Sceloporus teapensis Günther, 1890
- Sceloporus torquatus Wiegmann, 1828
- Sceloporus tristichus Cope, 1875
- Sceloporus undulatus (Bosc & Daudin, 1801)
- Sceloporus unicanthalis Smith, 1937
- Sceloporus uniformis Phelan & Brattstrom, 1955
- Sceloporus utiformis Cope, 1864
- Sceloporus vandenburgianus Cope, 1896
- Sceloporus variabilis Wiegmann, 1834
- Sceloporus virgatus Smith, 1938
- Sceloporus woodi Stejneger, 1918
- Sceloporus zosteromus Cope, 1863
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A.F.A. Wiegmann. Beiträge zur Amphibienkunde. „Isis von Oken”. 21, s. 369, 1828. (niem.).
- ↑ J.E. Gray: A synopsis of the species of the class Reptilia. W: G. Cuvier & E. Griffith (red.): The animal kingdom: arranged in conformity with its organization. Cz. 9: Reptilia. London: G.B. Whittaker, 1831, s. 43. (ang.).
- ↑ C.S. Rafinesque. New Lizard from Kentucky. „Atlantic Journal, and Friend of Knowledge”. 1 (4), s. 144, 1832. (ang.).
- ↑ E.D. Cope. Catalogue of Batrachia and Reptilia brought by William Taylor from San Diego, Texas. „Proceedings of the United States National Museum”. 11, s. 397, 1888. (ang.).
- ↑ a b M.C. Dickerson. Diagnoses of twenty-three new species and a new genus of lizards from Lower California. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 41 (10), s. 468, 1919. (ang.).
- ↑ a b Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 374. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Sceloporus. The Reptile Database. [dostęp 2023-07-26]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard: Sceloporus. RepFocus. [dostęp 2023-07-26]. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 205.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 182.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 243.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 122.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 126.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 104.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 129.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 189.
- ↑ K. Kumaniecki: Słownik łaciński polsko. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 1986, s. 446. (pol. • łac.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).